Læknablaðið - 15.10.2003, Blaðsíða 24

FRÆÐIGREINAR / KRANSÆÐAVÍKKANIR
Table 1. Baseline characteristics.
Women Men Total
n (%) n (%) n (%)
Number of patients 798 (24) 2557 (76) 3355 (100)
Age 65 years or older 469 (59)*** 1118(44) 1587(47)
Smoking history:
Never 253 (32)*** 478 (19) 731 (22)
Current 214 (27) 626 (24) 840 (25)
Previous 331 (41) 1451 (57) 1782 (53)
Hypertension 394 (49)*** 983 (38) 1377 (41)
Hypercholesterolemia 348 (44)*** 886 (35) 1234 (37)
Diabetes 75 (9) 187 (7) 262 (8)
Previous myocardial infarct 331 (41) 1140(45) 1471 (44)
Prior coronary bypass operation 69 (9)*** 336 (13) 405 (12)
Previous PCI 172 (22)** 701 (27) 873 (26)
Unstable angina pectoris 326 (41)*** 810 (32) 1136(34)
Prior thrombolytic therapy 101 (13) 363 (14) 464 (14)
Coronary anatomy:
One-vessel disease 344 (43) 1012 (40) 1356 (40)
Two-vessels disease 320 (40) 950 (37) 1270 (38)
Three-vessels disease 134(17)*** 594 (23) 728 (22)
Percutaneous coronary intervention = PCI. * = p <0.05, ** = p <0.01, *** = p <0.001.
hjá konum en körlum þó notuð séu stoðnet (3-5).
Hjartadrep eftir víkkun og dánarlíkur á sjúkrahúsi
er algengari hjá konum en körlum, sennilega
vegna fleiri áhættuþætta hjá konum (3, 5). í ný-
legri rannsókn var leiðrétt fyrir áhættuþætti og
höfðu konur þá sambærilegar dánarlíkur eftir
kransæðavíkkun og karlar (7), en aðrir hafa ekki
staðfest það (2, 3). Eftir bráða kransæðavíkkun
vegna kransæðastíflu, með eða án stoðnets, eru
dánarlíkur sex mánuðum síðar hærri hjá konum en
körlum, en sá kynjamunur hverfur ef leiðrétt er
fyrir áhættuþætti (8). Hjá sjúklingum með hvikula
hjartaöng sýndi FRISC II rannsóknin að horfur
kvenna voru betri með hefðbundinni lyfjameðferð
og bötnuðu ekki þó þær færu snemma í kransæða-
víkkun (9).
Tilgangur núverandi rannsóknar var að bera
saman frumárangur kransæðavíkkana hjá konum
og körlum hér á landi á árunum 1987-2000. Tækni
og lyfjameðferð hefur þróast mikið á rannsóknar-
tímabilinu, árlegur fjöldi aðgerða hefur aukist og
stoðnet eru nú oftast notuð. Einfaldari blóðflögu-
hamlandi lyf eru nú notuð í stað flóknari blóð-
þynningar áður. Ennfremur var kannað hvort
munur væri milli kynja hvað varðar fylgikvilla og
aðgerðartengd dauðsföll eftir víkkun á uppgjörs-
tímabilinu.
Efniviöur og aöferðir
Sjúkraskrár sjúklinga sem komið hafa til
kransæðavíkkunaraðgerða á Landspítala Hring-
braut voru kannaðar afturvirkt frá árinu 1987, er
víkkunaraðgerðir hófust, og út árið 2000. Á þessu
tímabili voru gerðar alls 3355 kransæðavíkkanir,
798 (24%) á konum og 2557 (76%) á körlum. Eft-
irfarandi þættir voru kannaðir í sjúkraskrám: Að-
alatriði úr sjúkrasögu, klínískt ástand sjúklings og
aðalábending fyrir aðgerð, upplýsingar um áhættu-
þætti, niðurstöður kransæðamyndatöku, tæknileg
framkvæmd aðgerðarinnar, árangur, fylgikvillar
og aðgerðartengd dauðsföll. í núverandi rann-
sókn var ákveðið að bera saman kynin yfir allt
tímabilið. Rannsóknin er undirrannsókn og fram-
hald afturvirkrar könnunar um kransæðavíkkanir
á íslandi er áður hefur verið gerð og birt nteð sam-
þykki fyrrverandi Tölvunefndar og Siðanefndar
Landspítalans, og einnig tilkynnt Persónuvernd
(10).
I þessu uppgjöri er fullnægjandi víkkunarárang-
ur skilgreindur sem minni en 50% þvermáls-
þrengsli eftir aðgerð. Víkkun telst heppnuð að
hluta ef fullnægjandi árangur náðist á einum
þrengslum, en 50% eða meiri þvermálsþrengsli
eru áfram til staðar á öðrum víkkunarstað í sömu
eða annarri æð. Víkkun telst ófullnægjandi ef eftir
eru 50% eða meiri þvermálsþrengsli. Endur-
þrengsli eru skilgreind sem 50% eða meiri þver-
Figure 1.
The increasing raiio of
women in the total patient
cohort undergoing
percutaneous coronary
intervention (PCl) during
the study period.
30
25
c 20
0)
E
o 15
cö
cc
10
5
0
25 26
22
19

1987-92 1993-95 1996-98 1999-2000
Period
760 Læknablaðið 2003/89
M