Læknablaðið - 15.10.2003, Síða 35

FRÆÐIGREINAR / ÞYNGD SKÓLABARNA ■
,01; P=,96). Aðhvarfslínan fyrir 10. bekk hallar hins
vegar lítillega og má af því ráða að tengsl séu milli
þyngdar og líðanar í 10. bekk. Tengslin eru með þeim
hætti að hækkandi þyngdarstuðli fylgja að jafnaði
hækkandi gildi á YSR kvarða, það er að segja að
hækkandi þyngdarstuðli fylgi versnandi líðan. Þessi
tengsl þyngdar og líðanar teljast hins vegar ekki vera
marktæk (r=,ll; P=,18). Fyrir því kunna þó að vera
aðrar ástæður en þær að engin tengsl séu milli þyngd-
ar og líðanar. Þannig er mögulegt að sú mæling sem
hér er notuð til að mæla líðan, nái ekki til þeirra þátta
líðanar sem tengjast ofþyngd. Einnig er mögulegt að
ofþyngd tengist vanlíðan en hins vegar þurfi að líta til
annarra þátta til að skýra mikla vanlíðan. Ljóst að
þeir einstaklingar sem samkvæmt heildarniðurstöðu
YSR prófs líður verst (hafa YSR gildi > 70) höfðu
ekkert tiltakanlega háan líkamsþyngdarstuðul. Þeir
einstaklingar í hópi meðalþungra sem fengu meira en
70 stig á YSR prófinu toga meðaltal þess hóps nokk-
uð upp og ef gengið er út frá því að eðlismunur sé á
verulegri vanlíðan sem mælist sem 70 stig eða hærra á
YSR prófi og á vægari vanlíðan, má athuga hvort
ekki sé rétt að skoða tengsl þyngdar og líðunar fyrir
þá nemendur sem ekki teljast haldnir verulegri van-
líðan. Sé meðaltal hrágilda á YSR prófinu borið sam-
an, annars vegar hjá léttum og meðalþungum og hins
vegar þungum telst ekki vera tölfræðilega marktækur
munur þar á þegar einstaklingar með óvenjuleg gildi
á YSR prófi eru með í myndinni (t(23,2)=-l,6, p=,12)
(mynd 4). Þegar þessum einstaklingum er sleppt er
tölfræðilega marktækur munur á líðan þungra annars
vegar og meðalþungra og léttra hins vegar á þann
hátt að þungum líður ver en hinum (t(20,6)=-2,3,
p=,03). Sé dreifing líðanarmælingarinnar fyrir nem-
endur í 10. bekk borin saman fyrir meðalþunga og
létta annars vegar og þunga hinsvegar og þessum
tveimur hópum skipt eftir kynferði má sjá að tengsl
ofþyngdar og líðanar virðast vera með svipuðum
hætti hjá strákum og stelpum (mynd 5). í þessu sam-
bandi er áhugavert að skoða mælingu líðanar fyrir
þrjá flokka mælingarinnar á líkamsþyngdarstuðli. Sé
nemendum í 10. bekk skipt í þrjá flokka eða létta,
meðalþunga og þunga kemur í ljós að allir þeir sem
teljast samkvæmt YSR prófi vera haldnir umtals-
verðum sálrænum erfiðleikum eru meðalþungir
(mynd 4). Einnig má sjá að meðalgildi YSR prófsins
virðist vera hærra meðal þungra en léttra eða meðal-
þungra. Þó má benda á að meðal of þungu strákanna
virðist dreifing líðanarmælingarinnar vera meiri en
meðal of þungu stelpnanna. Með öðrum orðum þá
má í hópi þungra stráka finna bæði einstaklinga sem
líður illa og einstaklinga sem líður ekki illa. í hópi of
þungra stelpna er hins vegar engin sem fær YSR gildi
undir 32 sem er nálægt meðalgildi líðanar mælingar-
innar hjá léttu og meðalþungu stelpunum. Unnt er að
skoða tengsl ofþyngdar og líðanar með hliðsjón af
kynferði með aðhvarfsgreiningu og jafnframt prófa
Mynd 4. Dreifing mælingar á lídan nemenda í 10. bekk áriö 2001, eftir þyngdarstuöulsflokkum.
120]
■o
% 60
'2
m 40
>
C
(0
*0 20
O
O
Lóttir Meðalþungir Þungir
Þrískiptur þyngdarstuðull (BMI)
Mynd 5. Dreifing mælingar á líöan nemenda í 10. bekk áriö 2001, eftir þyngdarstuöulsflokkum
og kynferöi.
120
CÖ
;u
•ö)
(5 80
«o
cö
c
'Cd „
D)
‘CO
£ 40
DC
cn
>
c 20
cö
o
Kynferði
Strákar
. ■ Stelpur
Léttir & meðalþungir þungir
Tvískipt þyngdarstuðulsmæling (BMI)
Læknablaðið 2003/89 771