Læknablaðið - 15.10.2003, Blaðsíða 59

UMRÆÐA & FRÉTTIR / LANDSPÍTALI ■
Umræða
Pað er ljóst að sjúkrahússtarfssemi hefur verið að
breytast á undanförnum árum. Legutími sjúklinga
styttist, fleiri sjúklingar leggjast á sjúkradeildir, þjóðin
eldist og bráðleiki veikinda sjúklinga (bráðleiki er
mælikvarði á alvarleika sjúkdóms) eykst. Krafan um
aukin afköst er stöðug.
Á undanförnum árum hafa stjórnendur spítalans
unnið rækilega að því að fegra sjúkrahúsumhverfið og
bæta aðstöðu sjúklinga og starfsfólks. Fjölbýlum fyrir
sjúklinga hefur verið fækkað og salernum fjölgað.
Þrátt fyrir það eru einungis 13% sjúklinga sem eiga
þess kost að dvelja einir á sjúkrastofu og tæplega
helmingur þeirra á þess kost að hafa sér salemi. Um
87% sjúklinga sem dvelur á sjúkrahúsinu á þeim
deildum sem könnunin fór fram á dvelur í tvíbýli eða
fjölbýli.
Lykilatriði í sóttvörnum á sjúkrastofnunum er
handþvottur.
í framangreindri könnun var ekki sérstaklega kannað-
ur fjöldi handlauga fyrir sjúklinga, starfsfólk eða gesti
sjúkrahússins. Þó er rétt að það komi fram hér að á
fjölbýlum eru víðast hvar einungis ein eða tvær hand-
laugar fyrir alla framangreinda (sjúklinga, gesti og
starfsfólk). Á einni deild þar sem framkvæmdar eru
ómskoðanir á innri líffærum kvenna um fæðingarveg
er ekki handlaug á öllum skoðunarstofum.
Það verður ekki horft framhjá þeirri staðreynd að
spítalasýkingum hefur fjölgað á síðastliðnum misser-
um. Hér nægir að nefna faraldra á borð við MÓSA og
calici-veirur. Annar faraldur sem ekki er eins vel skil-
greindur er af völdum Clostridium difficile sem veldur
skæðum niðurgangi í sjúklingum, einkum á sjúkra-
stofnunum þar sem hreinlæti er áfátt eða þrengsli mik-
il. ítrekað hefur þurft að loka legudeildum vegna far-
aldurs af völdum einhverra framangreindra örvera.
Hvort samhengi er á milli þess að faröldrum á stofn-
uninni fjölgar á sama tíma og umsetning sjúklinga
eykst skal ósagt látið þó vissulega sé freistandi að
tengja þessa atburði saman. Aðrir áhrifsþættir eru
vafalítið helgarlokanir deilda sem leiða til flutnings
sjúklinga á milli sjúkrastofa og starfsmannaekla.
Skortur á starfsfólki hefur í för með sér að starfsfólk
fer í ríkari mæli á milli sjúkradeilda vegna „auka-
vakta”. Slíkt getur haft í för með sér aukna hættu á út-
breiðslu spítalasýkinga auk þess sem rakning smits er
erfiðleikum bundið þar sem slíkar tilfærslur starfs-
manna eru ekki skráðar kerfisbundið.
Það er ljóst að ekki eru fyrirliggjandi á vegum opin-
berra aðila, hvorki hérlendis né erlendis, staðlar sem
kveða á um hversu mörg salerni eða handlaugar eiga
að vera til staðar á sjúkrastofnunum (heimild: Staðla-
ráð íslands). Víða erlendis eru nútíma sjúkrastofnanir
aðeins útbúnar einbýlum, sem eru hvert og eitt með
handlaug, salerni og böðunaraðstöðu.
Stjórn Landspítala þarf að fjalla um þetta mál og
mynda sér skoðun á því hvaða hreinlætisaðstöðu sé
eðlilegt að bjóða sjúklingum uppá og hvort 13% af
framboði sjúkrarúma sem einbýli sé eðlilegt til að
mæta gæða- og öryggisviðmiðum sem lög og reglur
gera ráð fyrir. Jafnframt er mikilvægt að kanna hvað
sé talið eðlilegt í þessum efnum í nágrannalöndum
okkar. Nú þegar fyrirhugað er að hefja nýrna- og bein-
mergsflutninga á Landspítala er afar mikilvægt að að-
staða sé fyrir hendi sem dragi eftir megni úr áhættu á
spítalasýkingum. Sú aðstaða sem er til staðar stendur
vart undir þeim kröfum sem gera verður tii nútíma
spítala hvað viðvíkur gæðum þjónustunnar og öryggi
sjúklinga.
Núverandi aðstaða fyrir sjúklinga á spítalanum ætti
að vera ráðamönnum stofnunarinnar ærið tilefni til að
brýna ráðamenn þjóðarinnar til að hefja byggingu nýs
húsnæðis fyrir starfsemi Landspítala.
Undirritaður skorar á ríkisstjórn Islands að hefja
strax byggingu nýs húsnæðis fyrir Landspítala.
Remeron® Smelt (mirtazapin)
Hver munndreifitafla inniheldur 15 mg, 30 mg eða 45 mg af mirtazapíni
Ábendingar: Alvarlegt þunglyndi (major depression). Skammtar og
lyfjagjöf: Fullorönir: Hæfilegur dagsskammtur er venjulega á bilinu 15
mg til 45 mg. Upphafsskammtur er 15 mg eöa 30 mg (stærri skammtinn
á að taka aö kvöldi). Aldraöir: Ráðlagður skammtur er sá sami og fyrir
fulloröna. Hjá öldruöum sjúklingum skal auka skammtinn undir nákvæmu
eftirliti til að ná fram viðunandi og öruggri svörun. Böm: Þar sem öryggi
og verkun Remeron hefur ekki verið staðfest hjá bömum er ekki mælt
með að böm séu meðhöndluð með Remeron. Frábendingan Ofnæmi
fyrir mirtazapíni eða einhverju hjálparefnanna. Varúð: Fylgjast þarf
grannt með meðferðinni hjá sjúklingum með eftirtalda sjúkdóma:
Flogaveiki eða vefrænar heilaskemmdir. Skerta lifrar- eða nýmastarfsemi.
Hjartasjúkdóma, svo sem leiðslutruflanir, hjartaöng og nýlegt hjartadrep.
Lágur blóðþrýstingur. Hætta skal meðferð ef gula kemur fram. Reynsla
af notkun lyfsins hjá börnum er engin. Útskilnaður mirtazapíns getur
minnkað hjá sjúklingum með skerta lifrar- eða nýmastarfsemi. Eins og
við gjöf annarra geðdeyfðarlyfja þarf að hafa í huga: Ef geðdeyfðarlyf
eru gefin sjúklingum með geðklofa eða skylda geðsjúkdóma, geta
geðveikieinkenni versnað í upphafi meðferðar. Ofsóknarhugmyndir
geta aukist. Ef þunglyndisfasi maniódepressiv-sjúkdóms er með-
höndlaður getur sjúklingurinn farið yfir í maníu. Eins og með önnur
geðdeyfðarlyf skal gæta varúðar hjá sjúklingum með sykursýki,
þvagteppu eða gláku. Sé langtíma lyfjameðferð skyndilega hætt geta
komið fram fráhvarfseinkenni með ógleði og höfuðverk. Eldri sjúklingar
eru oft næmari fyrir lyfinu, einkum með tilliti til aukaverkana. Sjálfs-
vígshættan getur aukist í upphafi meðferðar, eins og við notkun annarra
þunglyndislyfja. Milliverkanir: In vitro upplýsingar benda til þess að
mirtazapín sé mjög veikur samkeppnishemill cýtókróm P450 ensímanna
CYP1A2, CYP2D6 og CYP3A. Mirtazapín getur aukið slævandi verkun
áfengis á miðtaugakerfið. Sjúklingum skal því ráðlagt að forðast áfengi
meðan á Remeron meðferð stendur. Remeron á ekki að gefa samtímis
MAO-hemlum eða innan tveggja vikna eftir að meðferð með slíkum
lyfjum er hætt. Mirtazapín getur aukið slævandi áhrif benzódíazepína.
Gæta skal varúðar þegar þessum lyfjum er ávísað samtímis Remeron.
Remeron Smelt inniheldur aspartam (fenýlalanín). Hver tafla með 15
mg af mirtazapíni inniheldur 2,6 mg af fenýlalaníni, 30 mg tafla inniheldur
5,2 mg og 45 mg tafla inniheldur 7,8 mg. Þetta getur valdið skaða hjá
sjúklingum með fenýlketónmigu (phenylketonuria). Meðganga og
brjóstagjöf: Engin reynsla er af notkun lyfsins hjá bamshafandi konum
og á því aðeins að gefa lyfið undir þeim kringumstæðum að brýna
nauðsyn beri til. Upplýsingar um útskilnað mirtazapíns í brjóstamjólk
em ekki nægjanlegar til að geta dæmt áhættuna fyrir brjóstmylkinginn.
Áhrif á akstur og stjórnun vinnuvéla: Remeron getur haft áhrif á
einbeitingu og viðbragðsflýti. Sjúklingar í meðferð með þunglyndislyfjum
eiga því að forðast hugsanlega áhættusöm verk sem krefjast
viðbragðsflýtis og góðrar einbeitingar, s.s akstur bifreiða og stjórnun
véla. Aukaverkanir: Aukin matarlyst og þyngdaraukning. Syfja (sem
getur valdið skertri einbeitingu), sem venjulega kemur fram á allra
fyrstu vikum meðferðar (Athugið. Lækkun skammta leiðir venjulega
ekki til minni róandi áhrifa en getur skaðað áhrif lyfsins við þunglyndi).
Almennur eða staðbundinn bjúgur með þyngdaraukningu. Svimi.
Höfuðverkur. (mjög sjaldgæfum tilvikum (0,01-0,1%): Stöðubundinn
lágþýstingur. Oflæti (mania). Krampar, skjálfti, vöðvakippir (myoclonus).
Bráð mergbæling (fjölgun eosínfíkla, kyrningafæð, kyrningahrap,
vanmyndunarblóðleysi og blóðflagnafæð (sjá einnig kafla 4.4 „Sérstök
vamaðarorð og varúðarreglur við notkun"). Hækkun á transamínösum
í sermi. Útbrot. Breytt húðskyn. Fótaórói (restless legs). Liðverkir
/vöðvaþrautir. Þreyta. Martraðir/ljóslifandi draumar. Pakkningar og
verð, 1 maí 2003. Munndreifitöflur 15 mg: 6 stk. 674 kr, 30 stk.
3.142 kr; Munndreifitöflur 30 mg: 6 stk., 1.256 kr; 30 stk, 5.929; 96
stk, 14.885. Munndreifitöflur 45 mg: 30 stk., 7.716; 96 stk., 21.365.-
Afgreiðslutilhögun: R Greiðsluþátttaka: B. Handhafi markaðsleyfis:
Organon As. Umboð á íslandi: PharmaNor hf. Hörgatúni 2, 212
Garðabæ.
Nánari upplýsingar er að finna í samantekt á eiginleikum lyfsins
(SPC) á Lyfjastofnun.is.
Læknablaðið 2003/89 795