Læknablaðið - 15.12.2005, Síða 9

RITSTJÓRNARGREINAR
dómum en aðrir (6). Menn gera sér heldur ekki
alltaf grein fyrir raunverulegri nýrnastarfsemi því
sjúklingar með kreatínínþéttni í sermi sem er vægt
hækkuð eða jafnvel innan viðmiðunarmarka geta
haft talsvert skerta nýrnastarfsemi. Kreatíníngildið
er mjög háð vöðvamassa og ef vöðvamassinn er
lítill er nýrnastarfsemin venjulega verri en kreatín-
íngildið segir til um. Hægt er að áætla gaukulsíun-
arhraða með ýmsum formúlum (5), til dæmis eftir-
farandi útgáfu af Cockcroft-Gault formúlunni:
áœtlaður gaukidsíimarhraði (ml/mín/l,73m2) =
0,84 x (140-aldur) x líkamsþungi/s-kreatínín x
0,815
Fyrir konur þarf að margfalda útkomuna með
0,85. Þvagstrimlar gefa grófa hugmynd um albú-
mínmigu en bein albúmínmæling er betri.
Mörg rök hníga að því að stækkandi hópur
nýrnasjúkra þurfi snemmbúna og kröftuga fyrir-
byggjandi meðferð gegn hjarta- og æðasjúkdómum
(9) enda telja nýrnalæknar sjúklinga með lang-
vinnan nýrnasjúkdóm vera í hæsta áhættuflokki
(10) . Þegar þessa sjúklinga rekur á fjörur nýrna-
lækna eru mikilvæg meðferðartækifæri oft glötuð.
Það eru einkum heilsugæslulæknar og lyflæknar
sem sjá sjúklingana nógu snemma. Þeir þurfa því
að kunna að áætla nýrnastarfsemi, vita að lang-
vinnur nýrnasjúkdómur er áhættuþáttur hjarta- og
æðasjúkdóma (11) og veita viðeigandi fyrirbyggj-
andi meðferð. Klínískar leiðbeiningar um fyrir-
byggjandi meðferð hjarta- og æðasjúkdóma taka
almennt ekki fullnægjandi tillit til nýrnasjúkdóma.
Með hraðvaxandi þekkingu og stöðugri umræðu
má búast við að þetta breytist fljótlega.
Heimildir
1. Lindner A, Charra B, Sherrard DJ, Scribner BH. Accelerated
atherosclerosis in prolonged maintenance hemodialysis. N
Engl J Med 1974; 290: 697-701.
2. Go AS, Chertow GM, Fan D, McCulloch CE, Hsu C. Chronic
kidney disease and the risks of death, cardiovascular events,
and hospitalization. N Engl J Med 2004; 351:1296-305.
3. Hillege HL, Fidler V, Diercks GF, for the Prevention of Renal
and Vascular End Stage Disease (Prevend) Study Group.
Urinary albumin excretion predicts cardiovascular and noncar-
diovascular mortality in general population. Circulation 2002;
106:1777-82.
4. K/DOQI Clinical Practice Guidelines for Chronic Kidney
Disease: Evaluation, Classification, and Stratification. Am J
Kidney Dis 2002; 39: S1-S246.
5. Viktorsdóttir O, Pálsson R, Andrésdóttir M, Aspelund T,
Guðnason V, Indriðason ÓS. Prevalence of chronic kidney dis-
ease based on estimated glomerular filtration rate and protein-
uria in Iceland. Nephrol Dial Transplant 2005; 20:1799-807.
6. Berger AK, Duval S, Krumholz HM. Aspirin, beta-blocker,
and angiotensin-converting enzyme inhibitor therapy in
patients with end-stage renal disease and acute myocardial
infarction. J Am Coll Cardiol 2003; 42:201-8.
7. de Zeeuw. Albuminuria, not only a cardiovascular/renal risk
marker, but also a target for treatment? Kidney Int 2004; 66:
S2-S6.
8. Wanner C, Krane V, Márz W, Olschewski M, Mann JFE, Ruf
G, et al. Atorvastatin in patients with type 2 diabetes mellitus
undergoing hemodialysis. N Engl J Med 2005; 353: 238-48.
9. Remuzzi G, Weening JJ. Albuminuria as early test for vascular
disease. Lancet 2005; 365: 556-7. www.thelancet.com
10. Levey AS, Beto JA, Coronado BE, Eknoyan G, Foley RN,
Kasiske BL, et al. Controlling the epidemic of cardiovascular
disease in chronic renal disease: what do we know? What
do we need to learn? Where do we go from here? National
Kidney Foundation Task Force on Cardiovascular Disease.
Am J Kidney Dis 1998; 32: 853-906.
11. Sarnak MJ, Levey AS, Schoolwerth AC, Coresh J, Culleton B,
Hamm LL, et al. Kidney disease as a risk factor for develop-
ment of cardiovascular disease. Hypertension 2003; 42: 1050-
65.
Leiðrétting
Við birtingu greinar í febrúarblaði Læknablaðsins urðu þau mistök að ekki
var gætt fyllsta samræmis þar sem getið er ártals í íslenskum og enskum
titli greinarinnar. Jafnframt er í ensku ágripi greinarinnar farið rangt með
ártalið. Rétt er eftirfarandi:
Jónsson Á, Bernhöft I, Bernhardsson K, Jónsson PV.
Retrospective analysis of health variables in a Reykjavík nursing home
1983-2002. Læknablaðið 2005; 91: 153-60.
I ensku ágripi:
Residents: All residents who died 1983 to 2002.
Læknablaðið 2005/91 905