Læknablaðið - 15.12.2007, Blaðsíða 17

FRÆÐIGREIN
METÝLFENÍD
var algengið 57,2 %o hjá 10 ára drengjum og 20,1 %o
hjá 10 ára stúlkum þegar þrjár eða fleiri lyfjaávís-
anir eru notaðar sem viðmið fyrir metýlfenídat-
notkun. Sama ár leystu 20,1 af hverjum 1000 17
ára drengjum og 6,4 af hverjum 1000 stúlkum út
metýlfenídat þrisvar eða oftar.
Á mynd 4 má sjá algengi metýlfenídatnotkunar
meðal barna á íslandi árið 2006 greint eftir búsetu.
Það ár var algengið hæst á Suðurnesjum meðal
bæði drengja (48,9%o) og stúlkna (17,8%») en lægst
á Vestfjörðum meðal drengja (24,4 %o) og stúlkna
(9,1 %o). Á höfuðborgarsvæðinu var algengið
meðal drengja 37,6%o en 12,3%o meðal stúlkna. í
töflu I kemur fram hvar marktækur munur var á
meðalársalgengi eftir landshlutum fyrir tímabilið
2004 til 2006. Meðal drengja á Suðurnesjum og
stúlkna á Norðurlandi vestra var notkunin hins
vegar marktækt meiri en á höfuðborgarsvæðinu á
sama tímabili.
I töflu II er sérlyfjum á íslenskum markaði
sem innihalda metýlfenídat skipt upp eftir verk-
unartíma lyfjanna. Á árunum 1965 til 2002 var
Rítalín® eitt á markaði í flokki lyfja sem innihéldu
metýlfenídat. Síðan 2002 hafa langverkandi form
metýlfenídats verið á íslenskum markaði. Á mynd
5 sést hvernig þróun algengis stuttverkandi og
langverkandi lyfja var frá 2003 til 2006.
A fjórum árum lækkaði algengi stuttverkandi
lyfja meðal barna á íslandi úr 18,7%o í 6,8%o.
Samsvarar þetta því að 1466 börn hafi árið 2003
fengið útleyst stuttverkandi metýlfenídat einu
sinni eða oftar, en 542 börn árið 2006. Lækkunin
er aðallega vegna minni notkunar Rítalíns®, 1466
böm árið 2003, en 532 árið 2003. Frá 2003 til 2006
hækkaði algengi langverkandi metýlfenídatlyfja
úr 14,4 %o í 24,6 %o.
Árið 2006 var algengast að barnalæknar ávís-
uðu metýlfenídati á börn. Á töflu III má sjá skipt-
ingu metýlfenídatnotkunar barna árið 2006 eftir
sérgreinum lækna sem ávísuðu lyfjunum, bæði
með tilliti til magns (DDD) og fjölda einstaklinga.
Umræða
Niðurstöðurnar sýna fram á að notkun metýlfení-
dats meðal barna á íslandi hefur aukist mikið á
síðustu árum. Þó virðist sem ákveðnu jafnvægi
hafi verið náð um árið 2004 og notkunin haldist
nokkuð stöðug í kjölfarið. Margar orsakir liggja
eflaust að baki aukningunni, meðal annars meiri
þekking á eðli og þróun ADHD ásamt betra
aðgengi að greiningu og lyfjunum sjálfum. Árið
2001 lagðist af sértækt opinbert eftirlit með ávísun
metýlfenídats. Gagnreynd og árangursrík meðferð
varð til þess að útgáfu sérstakra heimildarkorta
fyrir metýlfenídat var hætt. Eftir breytinguna
KK - a-m-k «in tyfjaávísun —KK - a.m.k. þrjár lyfjaávísanír
KVK • a.m.k. ein lyfjaávlsun_____________________________-A- KVK - a.m.k. þrjár lyfjaávsisanir
Mynd 3. Kynskipt algengi metýlfenídatnotkunar eftirfjölda innleystra lyfjaávísana meðal
barna (0-18 ára) á íslandi árið 2006. Ferningslínur merkja eina eðafleiri lyfjaávísun, þrí-
hyrndar línur merkja þrjár eða fleiri lyfjaávísanir á ári. Fjöldi notenda á hverja 1000 íbúa.
Mynd 4. Landshlutaskipt algengi metýlfenídatnotkunar meðal barna (0-18 ára) á tslandi árið
2006. Fjöldi notenda á hverja 1000 íbúa.
Mynd 5. Algengi metýlfenídatnotkunar meðal barna (0-18 ára) á íslandi 2003-2006, skipt
eftir verkunartíma lyfs. Fjöldi notenda á hverja 1000 íbúa.
héldust lyfin enn sem áður eftirritunarskyld í
samræmi við reglugerð nr. 233/2001 um ávana- og
fíkniefni og önnur eftirlitsskyld efni. TR tekur ekki
LÆKNAblaðið 2007/93 829