Læknablaðið - 15.11.2009, Síða 12

FRÆÐIGREINAR
RANNSÓKN
Tafla I. Nálgun kostnaöarvirknigreiningar á meðferð við nýrnabiiun á lokastigi.
Samanburður ígræðsla nýra úr lifandi gjafa á Islandi, ígræðsla nýra úr lifandi gjafa í Danmörku og skilun (blóðskilun og kviðskilun)
Tegund greiningar Kostnaðarvirknigreining
Sjónarhorn Samfélagslegt
Afvöxtun Lágmarksvextir Ibúðalánasjóðs árið 2006 4,7%, 0%, 3% og 6%
Helstu forsendur Ferðakostnaður sjúklinga vegna ígræðsluaðgerðar á fslandi er áætlaður 0; fórnarkostnaður aðstandenda (annarra en gjafa) vegna ígræðsluaðgerðar á Islandi er áætlaður 0; einstaklingar með nýrnabilun eru taldir með jafnar Iffslikur og aðrir íslendingar ef undan er skilin nýrnabilun og fylgikvillar hennar.
Talið er að um 2% af heilbrigðisútgjöldum
Vesturlandaþjóða sé varið til meðferðar loka-
stigsnýrnabilunar sem hrjáir innan við 0,1%
manna.8' 9 Sívaxandi kostnaður vegna þessarar
meðferðar verður mikil áskorun fyrir margar
þjóðir á næstu árum. Erlendar rannsóknir hafa
sýnt að ígræðsla nýra er hagkvæmari en skilun,
hvort sem litið er til beins sjúkrakostnaðar eða
ávinnings fyrir sjúklinga.3'10-11
Brýnt er að nýta skynsamlega þá fjármuni sem
varið er til forvama og meðferðar sjúkdóma. I
því skyni er gagnlegt að meta kostnaðarvirkni
dýrra meðferðarúrræða við ákvarðanatöku í
heilbrigðisþjónustunni. Kostnaðarvirknigreining
(cost-effectiveness analysis) byggist á þeirri
hugmynd að æskilegt sé að leggja áherslu á
meðferðartegundir sem hafa mest áhrif á hið
almenna markmið, heilsu og lífgæði, fyrir hverja
krónu útlagðs kostnaðar.12
Tilgangur þessarar rannsóknar var að meta og
bera saman kostnað við mismunandi tegundir
meðferðar við nýrnabilun á lokastigi og vega hann
á móti virkni og ávinningi meðferðarinnar.
Efniviður og aðferðir
Sjúklingar í meðferð vegna nýrnabilunar á lokastigi
Rannsóknin náði til allra sjúklinga á íslandi sem
voru í skilunarmeðferð eða gengust undir ígræðslu
nýra frá lifandi gjafa frá 1. janúar til 31. desember
2006. Það ár voru að meðaltali 38 sjúklingar í
blóðskilim og 17 í kviðskilun. Átta sjúklingar
fengu ígrætt nýra frá lifandi gjafa. Hér á landi fer
meðferð við lokastigsnýmabilun eingöngu fram á
Landspítala og voru upplýsingar um umfang og
kostnað fengnar úr skrá nýrnalækningaeiningar,
sjúklingabókhaldskerfi (LEGU) og kostnaðarkerfi
(FRAMTAKI) spítalans. Þar sem ígræðslur nýrna
frá lifandi gjöfum fóru ekki lengur fram erlendis
eftir að þær hófust á Landspítala í desember
2003, voru notaðar kostnaðarupplýsingar frá
Sjúkratryggingum íslands um 10 sjúklinga sem
fengu ígrætt nýra frá lifandi gjafa á Ríkisspítalanum
í Kaupmannahöfn á árunum 2000-2003. Við mat
á lifun og lífsgæðum sjúklinga var stuðst við
erlendar vísindagreinar.
Rannsóknin var samþykkt af siðanefnd Land-
spítala.
Kostnaðarvirknigreining á meðferð vegna
nýrnabilunar á lokastigi
Kostnaðarvirkni skilunarmeðferðar og ígræðslu
nýra frá lifandi gjafa var metin með kostn-
aðarnytjagreiningu, það er kostnaður mismun-
andi meðferðarúrræða var reiknaður á hvert unnið
lífsgæðavegið lífár (Quality-Adjusted Life Year,
QALY).13 Þar sem nýrnaígræðslur höfðu aðeins
farið fram á íslandi í þrjú og hálft ár var nauðsynlegt
að styðjast að hluta við forsendur sem byggjast
á erlendum rannsóknum. Nálgun kostnaðar-
virknigreiningarinnar og gefnar forsendur má sjá
í töflu I. Allur kostnaður var reiknaður á verðlagi
ársins 2006. Mikilvægt er að taka tillit til þess að
ekki þarf að greiða allan kostnað á þeim tíma er
ákvörðun um meðferð er tekin. Sá kostnaður sem
til fellur yfir æviskeið sjúklingsins var núvirtur
eins og venja er. Við núvirðingu var miðað við
lægstu vexti íbúðalánasjóðs árið 2006 (4,7%), en
algengt er að nota vexti af öruggri fjárfestingu,
svo sem húsnæði eða vexti ríkisskuldabréfa.14
Því fylgir sá annmarki að breytileiki milli
ára getur gert samanburð á greiningum frá
mismunandi tímum erfiðan. Ráðgjafahópur
um kostnaðarvirknigreiningu á sviði heilsu og
læknisfræði hefur mælt með 3% vaxtaviðmiðun
til þess að auka samanburðarmöguleika á milli
rannsókna.15 Því var einnig miðað við 3% vexti
og niðurstöður sýndar án núvirðingar og miðað
við 6% afvöxtun. Framangreindur ráðgjafahópur
hefur lagt til 0% og 5% núvirðingu við næmis-
greiningu en sökum vaxtaskilyrða á Islandi hafa
höfundar sambærilegra greininga16 og hér er
gerð kosið að hækka efri mörkin upp í 6% og var
þeirri hefð fylgt. Eftirfarandi jafna var notuð við
núvirðingu kostnaðar:
Núvirtur kostnaður =
kostnaður sem fellur í framtíð
(1 + vaxtaprósenta) Ara,'ðldi ,rá núvirðin9arán
Samanburður á kostnaði vegna ígræðslu
nýra á íslandi og í Danmörku
Kostnaður vegna ígræðslu nýra frá lifandi gjafa
er fólginn í skurðaðgerðum gjafa og þega ásamt
undirbúningi þeirra og sjúkrahúslegu, ferðum
gjafa, þega og fylgdarmanna til Kaupmannahafnar,
vinnutapi gjafa, þega og fylgdarmanna og
meðferð eftir ígræðslu. Aðgerðarkostnaður tekur
til áhalda, tækja, lyfja og rannsókna, launa,
húsnæðis og reksturs þess, gjörgæsluþjónustu og
kostnaðar vegna komu skurðlæknis erlendis frá.
748 LÆKNAblaðið 2009/95