Læknablaðið - 15.11.2009, Síða 13

FRÆÐIGREINAR
RANNSÓKN
Til legukostnaðar telst kostnaður vegna lyfja og
rannsókna, laun starfsfólks og húsnæði.
Settur var upp ferill fyrir undirbúning hins
hefðbundna nýrnaígræðslupars (lifandi gjafa og
þega) sem kostnaðartölur voru síðan tengdar við.
Fyrir hvern þega þurfti að rannsaka 2,3 mögulega
gjafa að meðaltali og var kostnaður miðaður við
það. Vegna eftirmeðferðarinnar var aftur settur
upp ferill fyrir hið hefðbundna ígræðslupar og
kostnaður síðan tengdur við hann.
Ríkisspítalinn í Kaupmannahöfn fékk árin
2000-2003 greiddar um 5,4 milljónir íslenskra
króna (á verðlagi ársins 2006) fyrir hverja
ígræðslu. Auk þess greiddu Sjúkratryggingar
íslands sjúkrahúskostnað, dagpeninga eða
hótelkostnað ásamt fargjöldum fyrir gjafa, þega
og fylgdarmenn. Greiðslur frá Sjúkratryggingum
íslands eru vegið meðaltal frá árunum 2000-2003,
uppfært til verðlags ársins 2006. Kostnaður vegna
undirbúnings fyrir ígræðslu er sá sami fyrir þá
sem fara í aðgerð hérlendis og erlendis þar sem
undirbúningurinn fer ætíð fram á íslandi. Sama
gildir um eftirmeðferð sjúklinga.
Vinnutap gjafa var miðað við atvinnuþátttöku
16-74 ára íslendinga sem er 83,1%. Tekjubreyta
Hagstofu íslands er summa árstekna aðalstarfs
í hverri atvinnugrein, deilt með meðalfjölda
starfandi einstaklinga. Aðalatvinnugrein telst vera
sú vinna sem skilar hverjum og einum hæstum
tekjum. Þessar tekjur eru óháðar vinnutíma
í mánuði og því ekki um ársverk að ræða.
Meðalatvinnutekjur voru hækkaðar um 15%
vegna aukatekna og 5% vegna aldursdreifingar
gjafa sem er þrengri en það aldursbil sem tekjur
voru uppgefnar fyrir.17 Fómarkostnaður þeirra
sem ekki stunda markaðsvinnu var ekki metinn.
Miðað var við sex vikna fjarvist gjafa frá vinnu til
viðbótar við legudaga á sjúkrahúsi. Við ákvörðun
vinnutaps var tveimur dögum bætt við vegna
ferðalaga þegar aðgerðirnar voru gerðar erlendis.
Við mat á vinnutapi nýrnaþega voru notaðar
sömu grunnforsendur og áður. Atvinnuþátttaka
var metin 8% sem við teljum varlega áætlað.
Ekki liggja þó fyrir gögn um raunverulega
atvinnuþátttöku þessara einstaklinga. Nýrnaþegar
eru sjaldnar í vinnu í aðdraganda ígræðslunnar en
hinn almenni Islendingur auk þess sem þeir sem
stunda vinnu em oftast í hlutastarfi. Miðað var
við sex mánaða fjarvist frá vinnu fyrir þegann auk
þess tíma sem hann liggur á sjúkrahúsi.
Sömu forsendur voru notaðar við mat á
vinnutapi aðstandenda. Gengið var út frá því að
í tengslum við hverja ígræðslu erlendis færu tveir
aðstandendur utan, einn með gjafa og einn með
þega. Gert var ráð fyrir að aðstandendur sneru
beint til vinnu eftir heimkomuna. Raunar er ekki
Tafla II. Þjóðhagslegur kostnaður vegna ígræðslu nýra.
Kostnaðarliður Island Danmörk
Undirbúningur fyrir ígræðslu 106.556 106.556
Aðgerðarkostnaður 5.442.763
Greiðslur Sjúkratrygginga vegna aðgerðar og ferðakostnaðar 6.758.101
Vinnutap gjafa 420.609 629.149
Vinnutap þega 156.383 175.511
Meðferð fyrsta árið eftir ígræðslu 2.265.841 2.265.841
Meðferð eftir fyrsta árið 13.182.809 13.182.809
Samtals 21.574.961 23.625.622
Fjárhæðir eru í íslenskum krónum.
fátítt að fleiri fylgi gjafa og þega og gæti skortur
á upplýsingum þar að lútandi leitt til vanmats á
vinnutapi aðstandenda.
Við mat á kostnaði við meðferð til æviloka
nýrnaþega var reiknað með lifun í 17,2 ár og
byggist það á nýlegri skoskri rannsókn.1 Þessi
kostnaður felst einkum í lyfjameðferð.
Samanburður á kostnaði vegna ígræðslu
nýra og skilunar
Stærstu kostnaðarliðir skilunarmeðferðar eru laun
starfsfólks, skilunarbúnaður, lyf og rannsóknir.
Við útreikning á kostnaði var deilt í raunkostnað
með meðalfjölda skilunarsjúklinga. Reiknað var
með lifun sjúklinga í 5,8 ár.1
Byggt var á niðurstöðum nýlegrar bandarískrar
rannsóknar18 á lifun sjúklinga og ígræddra nýrna
til að vega saman kostnaðartölurnar. Samkvæmt
henni var lifun sjúklinga með nýra frá lifandi gjafa
um 98% einu ári eftir ígræðslu og 90% fimm árum
eftir ígræðslu. Eins árs græðlingslifun var um 95%
og fimm ára lifun 80%. Líkur á lifun sjúklings
voru margfaldaðar með kostnaðartölu annars
árs meðferðar og við það var bætt líkum á lifun
ígrædds nýra, margfaldað með kostnaðartölum
annars ársins. Sama aðferð var notuð fyrir
fimmta árið. Tekið var mið af því að heilsutengd
lífsgæði sjúklinga með ígrætt nýra eru mun
meiri en þeirra sem eru í skilun.2'4 Heilsutengd
lífsgæði skilunarsjúklings voru reiknuð sem vegið
meðaltal heilsutengdra lífsgæða í blóðskilun og
kviðskilun miðað við hlutfall sjúklinga í hvorum
hópi fyrir sig hérlendis. Sá útreikningur sýndi að
ríflega tvö ár í skilun eru lögð að jöfnu við eitt lífár
við hámarksheilsu þannig að hvert unnið lífár
í skilun hefur lífsgæðavigtina 0,482. Virði lífárs
eftir ígræðslu nýra er hins vegar lagt að jöfnu við
71,2% af lífári við fullkomna heilsu, sem svarar til
lífsgæðavigtar 0,712.
Stigvaxandi kostnaðarvirknihlutfall (Incre-
mental Cost-Effectiveness Ratio) er hlutfallsstærð
LÆKNAblaðið 2009/95 749