Læknablaðið - 15.11.2009, Síða 30

FRÆÐIGREINAR
RANNSÓKN
Tafla V. Tengsl milli bænda og samanburðarhóps og geðheilsu metin með GHQ-12 og CAGE að teknu tilliti til 8 vinnuþátta frá QPS-Nordic 34+ auk aldurs
og kyns ílógistiskri aðhvarfsgreiningu. _______________________________
GHQ (vm) CAGE (vm)
Konur Karlar Allir Konur Karlar Allir
Bændur /samanburðarhópur, (bændur =1) 1,4 (0,8-2,5) 1,1 (0,7-1,5) 1,2 (0,9-1,6) 0,9 (0,2-4,9) 1,8 (1,1-2,9) 1,7 (1,1-2,7)
Aldur 1,0 (0,9-1,3) 0,9 (0,8-1,0) 0,9 (0,8-1,0) 0,9 (0,5-1,5) 0,9 (0,7-1,1) 0,9(0,7-1,1)
Kyn (konur =1) á ekki við á ekki við 0,6 (0,4-0,8) á ekki við á ekki við 4,2 (2,1-8,4)
Myndir þú segja að (vinnu sé álagið of mikið? 0,8 (0,5-1,1) 0,9 (0,7-1,3) 0,9 (0,7-1,1) 0,9 (0,3-2,5) 1,0 (0.6-1,6) 1,0 (0,7-1,5)
Er vinnuálagið ójafnt þannig að verkefni hlaðist upp? 1,1 (0,9-1,5) 1,4 (1,1-1,7) 1,3 (1,1-1,5) 1,0 (0,5-2,2) 1,2 (0,9-1,6) 1,1 (0,8-1,5)
Hefur þú of mikið að gera? 1,4 (1,0-1,8) 1,1 (0,9-1,4) 1,2 (1,0-1,4) 0,7 (0,3-1,5) 0,8(0,5-1,1) 0,8 (0,6-1,0)
Eru verkefnin of erfið fyrir þig? 1,7 (1,2-2,2) 1,6 (1,3-1,9) 1,6 (1,3-1,9) 1,4 (0,6-3,2) 1,4 (1,1-2,0) 1,5 (1,1-1,9)
Krefjast verkefnin meiri þekkingar en þú hefur? 0,9 (0,6-1,2) 1,1 (0,9-1,3) 1,0(0,8-1,1) 0,9 (0,3-2,5) 1,0 (0,8-1,3) 1,0 (0,7-1,3)
Nýtist þekking þín og hæfni í starfi þínu? 0,8 (0,5-1,0) 1,0 (0,8-1,2) 0,9 (0,8-1,1) 0,9 (0,5-1,6) 1,3 (0,9-1,7) 1,2 (0,9-1,5)
Býður starfið upp á skemmtileg og krefjandi verkefni? 1,0 (,8-1,2) 0,9 (0,7-1,1) 0,9 (0,8-1,1) 0,5 (0,3-1,0) 1,0 (0,8-1,3) 0,9 (0,7-1,1)
Ertu ánægður með getu þína til að leysa vandamál í vinnunni? 0,8(0,6-1,1) 0,7 (0,6-0,9) 0,7 (0,6-0,9) 1,2 (0,5-2,8) 0,7 (0,5-0,9) 0,7 (0,5-1,0)
vk= vikmörk. Marktækni er feitletruð.
en konur í samanburðarhópi. Slíkan mun var þó
ekki að finna meðal karlanna. Það var hins vegar
algengara meðal bænda að verkefni væru of flókin
að þeirra mati en á meðal samanburðarhópsins.
Þá fundu karlkyns bændur frekar fyrir því að
kunnáttu þeirra við að leysa verkefni vinnunnar
væri áfátt og jafnframt að kunnátta þeirra nýttist
ekki eins vel og þeir væntu. Bændum fannst vinnan
frekar vera krefjandi en samanburðarhópnum
á jákvæðan hátt. Þó voru karlkyns bændur ekki
eins sáttir við getu sína til að leysa vinnutengd
vandamál eins og karlar í samanburðarhópnum.
Tafla V sýnir tengsl milli bænda og saman-
burðarhóps og geðheilsu að teknu tilliti til átta
sálfélagslegra vinnuþátta auk kyns og aldurs.
Samkvæmt þessu var ekki munur á milli bænda
og samanburðarhópsins með tilliti til að skimast
jákvæður fyrir geðsjúkdómi samkvæmt GHQ-
12. Það að skimast jákvæður á GHQ-12 var tengt
óreglulegu vinnuálagi þannig að verkefni hlaðast
upp, því að hafa of mikið að gera og standa
frammi fyrir of flóknum verkefnum. Það að
vera sáttur við getu sína til að leysa vinnutengt
vandamál tengdist því að skimast neikvætt.
Það að vera með áfengisvanda tengist körlum í
samanburðarhópnum og því að finnast verkefni
vinnunnar vera of flókin.
Tafla VI sýnir tengsl með bændum og
samanburðarhópi við það að leita sér meðferðar
vegna geðraskana, að teknu tilliti til átta
sálfélagslegra vinnuþátta auk kyns og aldurs.
Samanburðarhópurinn var líklegri til að leita sér
meðferðar vegna kvíðaraskana en bændurnir.
Þá voru konur, þeir sem standa frammi fyrir
óreglulegu vinnuálagi þannig að vinna hleðst upp
og þeir sem þurftu að glíma við of flókin verk
líklegri til að sækja sér hjálp vegna kvíða. Þá var
samanburðarhópurinn einnig líklegri til að leita
sér hjálpar vegna svefnvanda. Konur, þeir sem
eldri eru og þeir sem þurftu að glíma við of flókin
Tafla VI. Tengsl milli bænda og samanburðarhóps og þess að sækja meðferð vegna geðeinkenna að teknu tilliti til átta
vinnuþátta frá QPS-Nordic 34+ auk aldurs og kyn i lógistískri aðhvarfsgreiningu.
Kvíði (vm) Þunglyndi (vm) Svefnörðugleikar (vm)
Bændur/samanburðarhópur, (bændur =1) 2,4 (1,4-4,1) 1,6 (0,8-2,8) 2,3 (1,3-3,8)
Aldur 1,1 (0,9-1,3) 0,8 (0,7-1,0) 1,4 (1,1-1,6)
Kyn (konur =1) 0,5 (0,3-0,9) 0,5 (0,3-0,8) 0,5 (0,3-0,9)
Myndir þú segja að í vinnu sé álagið? 1,3 (0,8-1,9) 1,4(0,9-2,1) 0,9 (0,6-1,3)
Er vinnuálagið ójafnt þannig að verkefni hlaðist upp? 1,5 (1,1-2,0) 1,4 (1,0-1,9) 1,0 (0,8-1,3)
Hefur þú of mikið að gera? 1,0 (0,7-1,4) 1,1 (0,8-1,6) 1,1 (0,8-1,5)
Eru verkefnin of erfið fyrir þig? 1,5 (1,1-2,0) 1,6 (1,1-2,2) 1,7 (1,3-2,3)
Krefjast verkefnin meiri þekkingar en þú hefur? 1,0 (0,7-1,3) 0,8 (0,5-1,1) 0,8(0,6-1,0)
Nýtist þekking þín og hæfni í starfi þínu? 0,9 (0,6-1,2) 1,0 (0,7-1,5) 1,0 (0,7-1,3)
Býður starfið upp á skemmtileg og krefjandi verkefni? 0,8(0,7-1,1) 0,9(0,7-1,1) 0,8(0,7-1,1)
Ertu ánægður með getu þína til að leysa vandamál í vinnunni? 0,8(0,6-1,1) 0,6 (0,4-0,9) 0,7 (0,5-1,0)
vm= vikmörk. Marktækni er feitletruð.
766 LÆKNAblaðið 2009/95