Læknablaðið - 15.04.2010, Blaðsíða 19

F R
ÆÐIGREINAR
RANNSÓKN
Forspárþættir lífshorfa eftir
blaðnám við lungnakrabbameini
á íslandi 1999-2008
Guðrún Nína
Óskarsdóttir1
læknanemi
Rut Skúladóttir1
læknanemi
Helgi J.
ísaksson2
meinafræöingur
Steinn
Jónsson34
lungnalæknir
Húnbogi
Þorsteinsson1
læknanemi
Tómas
Guðbjartsson1’4
brjóstholsskurölæknir
Lykilorð: lungnakrabbamein,
blaðnám, lífshorfur, forspárþættir
lífshorfa, fjölbreytugreining.
1Læknadeild HÍ,
2rannsóknarstofu
í meinafræði,3
lungnadeild, “hjarta-
og lungnaskurðdeild
Landspítala.
Fyrirspurnir og bréfaskipti:
Tómas Guðbjartsson,
hjarta- og
lungnaskurðdeild
Landspítala Hringbraut,
101 Reykjavík.
tomasgud@landspitali. is
Ágrip
Inngangur: Skurðaðgerð er helsta læknandi
meðferð við lungnakrabbameini. Tilgangur
þessarar rannsóknar var að kanna stigun,
lífshorfur og forspárþætti lífshorfa hjá sjúklingum
sem gengist hafa undir lungnablaðnám vegna
lungnakrabbameins á Islandi.
Efniviður og aðferðir: Afturskyggn rannsókn á
213 sjúklingum (meðalaldur 66,9 ár) sem gengust
undir blaðnám á íslandi við lungnakrabbameini
öðru en smáfrumukrabbameini (ÖES) á tímabilinu
1999-2008. Æxlin voru stiguð samkvæmt TNM-
stigunarkerfi og ein- og fjölþáttagreining notuð til
að meta forspárþætti lífshorfa.
Niðurstöður: Heildarlífshorfur (Kaplan-Meier)
eftir eitt ár og fimm ár voru 82,7% og 45,1%,
en enginn lést <30 daga frá aðgerð. Al-
gengustu vefjagerðir voru kirtilfrumu- (62%) og
flöguþekjukrabbamein (29,1%) og meðalstærð
æxlanna var 3,7 cm. Flestir sjúklinganna greindust
á stigi I (59,6%) eða II (17,8%,) en 7% á stigi
IIIA og 14,6% á stigi IIIB-IV. Stigun, stærð
æxlis, kirtilfrumukrabbamein (HR=0,5, p=0,002),
skert lungnastarfsemi og hjartsláttaróregla
reyndust sjálfstæðir forspárþættir lífshorfa í
fj ölbrey tugreiningu.
Ályktun: Lífshorfur eru sambærilegar við
erlendar rannsóknir, en tæplega helmingur
sjúklinga var á lífi fimm árum eftir aðgerð. Hátt
TNM sjúkdómsstig, skert lungnastarfsemi og
saga um hjartsláttaróreglu fyrir aðgerð skerða
lífshorfur þessara sjúklinga. Sjúklingum með
kirtilfrumukrabbamein vegnar hins vegar betur
en sjúklingum með flöguþekjukrabbamein, ólíkt
því sem flestar aðrar rannsóknir hafa sýnt.
Inngangur
Lungnakrabbamein veldur fleiri dauðsföllum
á íslandi en nokkurt annað illkynja æxli.1
Af þeim liðlega 130 sjúklingum sem árlega
greinast með lungnakrabbamein má búast
við að um 15% lifi í fimm ár með bestu
meðferð sem nú er þekkt.2 Skurðaðgerð er helsta
læknandi meðferðin við lungnakrabbameini
og er aðallega beitt við lungnakrabbameini
öðru en smáfrumukrabbameini.2 Þar til nýlega
var lítið vitað um árangur skurðaðgerða við
lungnakrabbameini hér á landi en tugir slíkra
aðgerða eru gerðar árlega á Landspítala. Erlendar
rannsóknir hafa sýnt að árangur skurðaðgerða á
lungnakrabbameini er háður stigun sjúkdómsins
og er bestur árangur við stig IA, þar sem 70%
sjúklinga eru á lífi eftir fimm ár, en 34% á stigi II
og 13% á stigi IIIA.3
Á síðustu árum hefur átt sér stað umtalsverð
framþróun í greiningu og meðferð lungna-
krabbameins. Betri myndgreiningaraðferðir hafa
bætt möguleika á að greina lungnaæxli snemma
í sjúkdómsferlinu og gert stigun fyrir aðgerð
markvissari.2 Aðrir heilsufarsþættir, svo sem
undirliggjandi sjúkdómar í hjarta og lungum,
hafa einnig áhrif á horfur sjúklinga og árangur
skurðaðgerða.4 Við höfum áður birt niðurstöð-
ur rannsóknar á lungnabrottnámsaðgerðum
á íslandi5 og í þessu tölublaði fylgikvillum
blaðnámsaðgerða.6 í þessari rannsókn voru
kannaðar lífshorfur og forspárþættir þeirra byggt
á upplýsingum um stigun krabbameinsins og
undirliggjandi sjúkdóma meðal allra sjúklinga sem
gengust undir blaðnám vegna lungnakrabbameins
á 10 ára tímabili á íslandi.
Efniviður og aðferðir
Rannsóknin er afturskyggn og nær til allra sjúk-
linga sem gengust undir blaðnám við lungna-
krabbameini öðru en smáfrumukrabbameini á
íslandi frá 1. janúar 1999 til 31. desember
2008. Tveimur æxlum sem innihéldu smáfrumu-
krabbamein var sleppt en eirtnig sjúklingum með
krabbalíki (carcinoid) og stórfrumukrabbamein
af taugauppruna (large cell neuroendocrine). Alls
uppfylltu 214 aðgerðir skilyrði rannsóknarinnar,
en í einu tilfelli vantaði gögn og var því tilfelli
sleppt.
Upplýsingar um hvemig sjúklingar voru
LÆKNAblaðið 2010/96 251