Læknablaðið - 15.10.2010, Blaðsíða 36

SAGA LÆKNISFRÆÐINNAR
Á F E N G I
og dálítið hörð í munni, en þó ekki til vansa í
samanburði við vín, sem teljast „mjúk" (Einar
Thoroddsen, persónulegar upplýsingar október
2009). Svo virðist sem metanól þyki henta vel til að
auka „bit" í vínum, en jafnframt er eindregið reynt
að koma í veg fyrir slíka notkun með ströngu
eftirliti.
Metanól er eitthvert ódýrasta efnið sem
nútímaefnaiðnaður getur skilað af sér og auðvelt
er að framleiða það hreint.9 Af þessum sökum
hefur hugur manna í vaxandi mæli staðið til
þess að nota metanól til eldsneytis. Raunar hefur
verið rætt um að koma á fót metanólframleiðslu
hér á landi, ef trúa má nýlegum fréttum (frétt
í Ríkisútvarpinu í október 2009 og síðar). Eftir
því sem metanól verður aðgengilegra eða
auðfengnara, því meiri líkur eru á alvarlegum
eitrunum af völdum þess. Að þessu skyldi því
hyggja í tíma.
Margar áfengistegundir eru merktar sínum
upphafsstað ef svo má að orði komast. Þetta er
einkum auðvelt að greina ef í hlut á áfengi á borð
við vodka, sem er mjög „hreint" áfengi (laust við
fúsilalkóhól og metanól). Einfaldar leiðnimælingar
gefa til kynna magn jóna og jónanlegra efna í
sýnum af vodka og geta gefið góðar vísbendingar
um mismunandi uppruna sýnanna.10 í stað þessa,
eða til frekari staðfestingar, má ákvarða kopar
í sýnunum eins og hér hefur verið gert
(mynd 3). Þetta er einungis lítið dæmi þess,
hversu réttarefnafræðilegar rannsóknir geta verið
öflugar til rannsókna og lausnar á svikamálum.
Heimildir
1. Magnúsdóttir K, Jóhannesson Þ. Samanburður á fúsilum í
löglegu og ólöglegu áfengi. Tímarit um lyfjafræði 1996; 31:
24-6.
2. Skaftason J, Jóhannesson Þ. Ákvarðanir á alkóhóli (etanóli) í
blóði. Tímarit lögfræðinga 1975; 25:1-13.
3. members.wto.org/crnattachments/2008/tbt/
bra/08_1577_00_et.pdf: Technical regulations for the setting
of identity and quality standards for aquavit (Annexl), corn
(Annex II), jenever (Annex III), gin (Annex IV), Steinhaeger
(Annex V) and vodka (Annex VI). Júní 2009.
4. Sólbergsdóttir E, Jóhannesson Þ. Ákvörðun á kadmíum í
nýrnaberki með anóðustrípun. Læknablaðið 1992; 78:125-30.
5. Johnson H. Hugh Johnson's How to Enjoy Your Wine. f
danskri þýðingu Leif Jorgensens. Vinglæde. Lindhardt og
Ringhof 1985.
6. ítalir stöðva vínútflutning. Morgunblaðið 9.4.1986. ítölsku
vínin tekin úr sölu. Morgunblaðið 17.4.1986.
7. Italian Wine Under Investigation for Adulteration. Dalje.
com. English edition. 4.4.2008.
8. Ellenhorn MJ, Schonwald S, Ordog G, et al. Ellenhorn's
Medical Toxicology: Diagnosis and Treatment of Human
Poisoning, 2. útg. Williams & Wilkins, Baltimore 1997:1149-
56.
9. Baggesgaard Rasmussen H. Lærebog i Organisk Kemi.
Dansk Farmaceutforenings Forlag, Kobenhavn 1955:191.
10. Lachenmeier DW, Schmidt B, Bretschneider T. Rapid and
mobile brand authentication of vodka using conductivity
measurement. Microchim Acta 2008; 160:283-9.
>-
CC
<
2
(0
X
w
o
z
LU
Adulterated alcoholic beverages
Adulterated alcoholic beverages are legal alcoholic
products that have been illicitly tampered with, for
instance, by criminally diluting them with water, purposely
putting them into new containers to conceal their true
origin or adding toxic substances to manipulate the
qualities of alcoholic beverages. The collection of cases
at the Department of Pharmacology and Toxicology,
University of lceland, which contains examples of each
category of adulteration, is the basis of the present
article. Especially noteworthy are cases involving the
toxic substances methanol and/or ethylene glycol.
Methanol has been added to legally produced wines to
increase their „bite“ and ethylene glycol to increase their
sweetness. Adding these substances to wine has resulted
in poisoning or death in other countries, but not in lceland
as far as is known.
Magnusdottir K, Kristinsson J, Johannesson T.
Adulterated alcoholic beverages. Icel Med J 2010; 96: 626-8
Key words: alcoholic beverages, adulteration, methanoi, ethylene glycol
Correspondence: Kristin Magnusdottir, kristmag@hi.is
628 LÆKNAblaðið 2010/96