Læknablaðið - 15.10.2010, Side 40

UMRÆÐUR 0 G
LÆKNASKORTU
F R É T T I R
R
Yfirvofandi læknaskortur er staðreynd
[„Viðvaranir læknasamtakanna á íslandi um fækkun lækna og
yfirvofandi skort á læknum í ákveðnum sérgreinum virðast
ekki ná eyrum ráðamanna eða athygli almennings. Ég veit ekki
hvernig við getum talað skýrar svo vandinn verði öllum ljós,"
segir Þorbjörn Jónsson formaður læknaráðs Landspítalans. „Við
höfum rætt þessa stöðu í stjórn læknaráðs og höfum miklar
áhyggjur af þróun mála."
„Við höfum ítrekað bent á staðreyndir sem ættu
að vera öllum ljósar. Það er staðreynd að fleiri
læknar eru að flytjast af landi brott en eru að
flytja til landsins. Ástæðurnar eru einkum þrjár. í
fyrsta lagi eru unglæknar að drífa sig í sérnám til
útlanda ef þeir mögulega eiga þess kost og þeir
telja hag sínum betur borgið við sérnám erlendis
en að starfa sem almennir læknar hérlendis við
núverandi aðstæður. í öðru lagi eru læknar sem
lokið hafa sérnámi erlendis ekki að skila sér heim,
heldur kjósa að búa og starfa áfram erlendis. I
þriðja lagi er nokkuð um að sérfræðilæknar sem
verið hafa starfandi hér séu hættir og fluttir til
útlanda. Dæmi um þetta af Landspítala er að tveir
sérfræðingar í krabbameinslækningum eru nýlega
hættir og farnir utan og enginn sótti um lausa
stöðu sem auglýst var. Yfirlæknir deildarinnar
talaði við eina sex lækna sem hafa lokið sérnámi
og eru búsettir erlendis, en enginn þeirra vildi eða
treysti sér til að flytjast heim að svo búnu máli."
Ekki sótt um stöður
Þorbjörn nefnir annað dæmi um að þrjár
stöður brjóstholsskurðlækna hafi verið auglýstar
lausar á Landspítalanum í sumar. Ein umsókn
„Heilbrigðismál eru viðkvæmur málaflokkur og mikiivægt að ætíð ségóð samvinna
og sátt niilli stjórnvalda og heilbrigðisstarfsmanna. Áfundum með ráðuneytinu
hefur ítrckað verið varað við þeirri hættu að íslenskir læknar leiti til útlanda þar sem
þeim byðust betri kjör.
Því miður virðisl svo sem þessi varnaðarorð séu nú kominfram, því að víða gengur
illa að manna stöður lækna. Það kann að liafa villt umfyrir ráðherranum (Álfheiði
Ingadóttur. Innsk. blm.) að Sjúkratryggingar ígóðri samvinnu við ráðuneytið náðu
alltfrá vorinu 2009 miklum sparnaði í útgjöldum vegna lyfjakostnaðar með því
að binda niðurgrciðslur við ódýrasta lyfið í hverjum lyfjaflokki. Því miður finnast
engir samheitalæknar sem hægt er að leita til íþvískyni að draga úr útgjöldum."
Benedikt Jóhannesson: Ráðherra í framúrkeyrslu. Fráttablaðið 14. september 2010
Hávar
Sigurjónsson
barst. „Þetta er auðvitað mjög alvarlegt mál,
því til að halda úti sólarhringsþjónustu þarf
lágmarksmannafla. Annars er hreinlega hætta á
því að þjónustan leggist af. Á næstu fimm árum
hætta að minnsta kosti 39 sérfræðilæknar störfum
á Landspítalanum vegna aldurs, líklega þó fleiri
vegna þess að það færist í vöxt að menn hætti
störfum áður en sjötugsaldri er náð. Miðað við
undirtektir lækna og fjölda umsókna verður að
teljast afar líklegt að erfitt verði að fylla þetta
stóra skarð ef efnahagskreppan hangir yfir okkur
næstu ár. Það er hugsanlegt að þetta muni koma
illa við einhverjar sérgreinar og það gæti leitt til
þess að endurskoða þurfi hvaða þjónustu þessar
sérgreinar geta veitt. Það á sérstaklega við um
fámennar sérgreinar eða sérgreinar þar sem
meðalaldur lækna er hár. í þessu samhengi er
nauðsynlegt að hafa í huga lögbundið hlutverk
Landspítalans, en í lögum um heilbrigðisþjónustu
frá árinu 2007 segir að Landspítalinn skuli
veita „ ... m.a. sérfræðiþjónustu í nær öllum
viðurkenndum greinum læknisfræðinnar, ... ”. Ef sú
staða kemur upp að við getum ekki veitt alhliða
þjónustu, til dæmis í brjóstholsskurðlækningum
eða krabbameinslækningum, erum við í miklum
vanda stödd."
Meðalaldur hækkar hratt
Lítil endurnýjun í læknastétt hefur þau áhrif
að meðalaldur starfandi lækna á íslandi mun
hækka hraðar en eðlilegt getur talist. Þá er rétt
að hafa í huga að samkvæmt kjarasamningum
fellur vaktskylda sjúkrahúslækna niður við 55
ára aldur. Meðalaldur starfandi sérfræðilækna á
Landspítalanum er núna tæplega 54 ár og það er
því ljóst að stór hluti af sérfræðingum spítalans
þarf ekki að sinna vöktum ef þeir svo kjósa.
„Þannig verður enn erfiðara að manna vaktir en
áður og eldri læknar sem séð hafa fram á rólegri
daga á síðasta hluta starfsævinnar finna sig nánast
siðferðilega knúna til að ganga vaktir þó þeir hafi
hvorki löngun né skyldu til að vinna næturvinnu.
Yngri læknar gera líka annars konar kröfur til
vinnutíma og samveru með fjölskyldu en áður
var og forgangsröðun þeirra er einfaldlega
önnur. Samanburður við erlend sjúkrahús verður
sérstaklega óhagstæður þegar vinnutími og
vaktaskylda eru borin saman þar og hér; erlendis
er vinnutíminn víða styttri, vaktaskyldan iðulega
miklu minni en launin eru engu að síður mun
632 LÆKNAblaöið 2010/96