Læknablaðið - 15.04.2011, Qupperneq 13

FRÆÐIGREINAR
RANNSÓKN
kviði, yfirleitt sáu skurðlæknar þá fyrst og þeim
voru gefin sterk verkjalyf. Verkurinn var ýmist í
annarri eða báðum síðum, geislaði til kviðar í um
það bil helmingi tilfella og í þremur tilfellum var
eingöngu um kviðverk að ræða. Ógleði, þorsti og
flóðmiga voru algengar kvart-anir. Sjúklingamir
höfðu yfirleitt bank- eða þreifieymsli yfir verk-
jasvæði og blóðþrýstingur var eðlilegur eða
vægt hækkaður, meðalslagæðaþrýstingur var 94
(83-119) mm Hg. Einkennin liðu í öllum tilfellum
hjá á nokkrum dögum eða vikum án sértækrar
meðferðar.
í töflu III em rannsóknaniðurstöðumar. Hæsta
kreatínínþéttni sem mældist í sermi var 251 (137-
529) pmól/L. Kreatínínþéttni lækkaði í 109 (76-
207) pmól/L hjá 20 sjúklingum á meðan fylgst
var með þeim en einn sjúklingur mætti aldrei í
eftirlit. Aðeins átta sjúklingar náðu kreatínínþéttni
innan viðmiðunarmarka en þess ber að geta að
eftirfylgnin var að jafnaði stutt. Oftast sýndi
þvagskoðun lága eðlisþyngd, 1-3+ fyrir próteini
ásamt nokkrum rauðum og hvítum blóðkornum.
CRP-þéttni í sermi var yfirleitt vægt hækkuð,
25 (<3-80) mg/L. Nýrun í 13 sjúklingum vom
ómskoðuð og kom í ljós ómríkur nýrnavefur hjá
níu þeirra en ekki sást annað athugavert. Ómstýrð
ástunga á nýra var gerð í þremur tilfellum. í einu
sýnanna sáust engar marktækar breytingar en í
tveimur sýnum voru merki um brátt pípludrep.
í öðm þeirra sáust breytingar í pípluþekju með
stækkuðum kjörnum, áberandi kjarnakornum og
einstaka frumudeilingum. Inn á milli pípla var
bjúgur. í hinu sáust einnig breytingar á píplum.
Þær voru útvíkkaðar, smátotur horfnar og um-
frymi smábólótt. Engar breytingar sáust í gaukl-
um.
í sjúkraskrám komu fram upplýsingar um
nýlega neyslu bólgueyðandi verkjalyfja í 15 til-
vikum, áfengis í 15 tilvikum, annars hvors í 20
tilvikum og hvors tveggja í níu tilvikum (tafla I).
Bólgueyðandi verkjalyfin reyndust vera íbúprófen
í átta tilfellum, íbúprófen og díklófenak í tveimur
tilfellum, díklófenak í tveimur tilfellum og óþekkt
tegund í þremur tilfellum. Sjaldnast var að finna
nákvæmar upplýsingar um skammta í sjúkraskrá
en oft virtist aðeins hafa verið um eina eða tvær
töflur að ræða.
í hópnum sem ekki hafði brátt síðuheilkenni
voru 59 karlar og 26 konur. Ekki var marktækur
munur á kynjahlutfalli milli þessa hóps og hóps-
ins sem hafði brátt síðuheilkenni. Miðgildi aldurs
var 30 (18-41) ár, marktækt hærri en hjá hópnum
með brátt síðuheilkenni (p<0,05). í flestum til-
vikum voru orsakavaldar bráðrar nýrnabilunar
fleiri en einn. Helstir voru þurrkur, sýking, neysla
bólgueyðandi verkjalyfs og rákvöðvasundrung.
Tafla II. Einkenni og skoðun sjúklinga sem komu á Landspitaia með brátt síðuheilkenni.
Eyður tákna skort á upplýsingum.
no. staðsetning verkjar ógleði bankeymsli blóðþrýstingur (mm Hg)
1 síður 140/70
2 síður og kviður + + 124/77
3 síður og kviður + + 140/90
4 síður og kviður + + 145/80
5 siður + + 127/75
6 síður og kviður + + 140/75
7 síða og kviður + + 125/71
8 síða og kviður + 134/91
9 síða og kviður + + 160/86
10 síða 140/65
11 síða og kviður + + 159/83
12 kviður + + 148/90
13 síður + + 134/72
14 kviður + 150/58
15 síður + + 130/80
16 síður + + 150/80
17 síður og kviður + 132/72
18 síður + + 154/100
19 síða og kviður + 110/70
20 kviður 160/98
21 síður + + 128/72
I fjórum tilvikum þótti líklegt að um brátt síðu-
heilkenni væri að ræða en aðrar skýringar komu
til greina.
Sölutölur fyrir íbúprófen og díklófenak og
heildameysla alkóhóls eru sýndar í töflu IV. Á
rannsóknartímabilinu jókst heildarsala íbúprófens
um 133%, lausasala íbúprófens um 352% og heild-
arsala díklófenaks um 44%. Díklófenak var ekki
selt í lausasölu í upphafi tímabilsins og var hún
tiltölulega lítil í lokin. Við lok rannsóknartíma-
bilsins var lausasala íbúprófens á Islandi tvisvar
til fjómm sinnum meiri en í nágrannalöndunum.
Alkóhólneysla jókst um 28% á íslandi á tímabilinu
og var við lok þess svipuð og í Noregi og Svíþjóð
en lægri en í Danmörku.
Umræða
Hundrað og sex sjúklingar á aldrinum 18-41 árs
fengu greininguna bráð nýmabilun á Landspítala
á tímabilinu 1998-2007. Af þeim höfðu 21 sjúk-
lingur, eða 20%, brátt síðuheilkenni og 18 þeirra
voru karlar. Þannig var brátt síðuheilkenni
algeng birtingarmynd bráðrar nýrnabilunar hjá
ungum mönnum. Hjá 20 sjúklingum kom bráða
síðuheilkennið í kjölfar neyslu á bólgueyðandi
LÆKNAblaðið 2011/97 21 7