Læknablaðið - 15.04.2011, Blaðsíða 14

FRÆÐIGREINAR
RANNSÓKN
Tafla III. Rannsóknaniðurstöður sjúklinga sem komu á Landspitala með brátt síðuheilkenni. CRP = C-reaktift prótein,
RBK = rauð blóðkorn, HBK = hvit blóðkorn, BP = brátt pípludrep. Eyður tákna skort á upplýsingum.
no s-kreatínín ((jmól/L) hæsta eftirfylgni (dagur) CRP (mg/L) þ-eðlisþyngd (g/mL) þ-prótein (strimill) þ-RBK (x400) þ-HBK (x400) ómskoðun á nýrum nýrasýni
1 179 122(7) 1,007 + 10-25 1-2 ómrík eðlilegt
2 238 181 (6) 1,007 + 2-5 2-5 ómrík BP
3 178 137(5) 1,006 + 5-8 3-5 ómrík
4 236 127 (10) 25 1,006 (+) 5-10 0-2
5 330 99 (13) 1,010 +++ 5-10 1-2 ómrík BP
6 215 97(7) 25 1,010 +++ 1-2 1-2 eðlileg
7 256 112(7) 38 <1,005 +++ 0-1 2-5 ómrík
8 189 56 1,005 +++ 0-2 2-5 eðlileg
9 251 108 (11) 14 <1,005 ++ 1-2 0-5 ómrík
10 243 100(4) <1,005 ++ 0 0-1
11 256 204 (4) 22 1,010 +++ 2-5 2-5 eðlileg
12 166 93 (24) 25 <1,005 (+) 5-10 2-5
13 137 85 (10) 6 1,020 - 0 5-10 eðlileg
14 202 104(20) 80 1,010 - 0-1 2-5 ómrík
15 427 158(5) <3 1,025 +++ 5-10 1-2 ómrík
16 252 104(6) <1,005 - 2-5 1-2
17 381 207 (6) 24 <1,005 +++ 1-2 1-2
18 261 76 (15) 21 1,015 +++ 5-10 10-25
19 529 97 (23) 30 1,020 +++ 2-5 2-5
20 320 85 (13) 25 1,015 ++ 0-1 0-1 ómrik
21 286 97 (79) 51 1,010 - 1-2 0-1
verkjalyfi, áfengisneyslu eða hvors tveggja. Sala
íbúprófens og díklófenaks var mikil á íslandi
miðað við nágrannalöndin.
Þessi afturskyggna rannsókn var annmörk-
um háð; nýgengi var vanmetið, sjúklingarnir
voru tiltölulega lítið rannsakaðir og upplýsin-
gar í sjúkraskrám ófullnægjandi. Rannsóknin var
bundin við þá sjúklinga sem komu á Landspítala.
Vitað er að margir sjúklingar komu aldrei á spítal-
ann því ráðgefandi nýrnalæknir þekkti brátt
síðuheilkenni af lýsingu landsbyggðar- eða heilsu-
gæslulæknis. Fjöldi slíkra sjúklinga er óþekktur
en gæti að mati nýrnalækna hugsanlega hafa
verið svipaður og fjöldinn í rannsókninni. Auk
þess má vera að sumir sjúklingar með brátt síðu-
heilkenni hafi haft það væga nýrnabilun að þeir
hafi ekki fengið formlega greiningu og því ekki
uppfyllt rannsóknarskilyrðin. Rannsóknin van-
mat því augljóslega nýgengi bráðs síðuheilkennis.
Nýgengið var reyndar vandreiknað því vafi lék á
við hvaða þýði ætti að miða. Það má líta fyrst og
fremst til hlutverks Landspítala sem sjúkrahúss
höfuðborgarsvæðisins og miða við íbúafjölda þess
svæðis. Landspítali er líka tilvísunarsjúkrahús
fyrir allt landið. Sjúklingar með bráða nýmabilun
em mjög oft sendir á Landspítala og því kannske
rétt að miða við fjölda allra landsmanna. Hvort
tveggja var gert.
Margt bendir til að brátt síðuheilkenni sé frem-
ur sjaldgæft í öðrum löndum. Afar lítið hefur
verið um það skrifað síðustu tvo áratugi og aðeins
á formi lýsinga á tilfellum eða tilfellaröðum.
Efniviður þessarar rannsóknar er langstærsta
tilfellaröð sem birt hefur verið eftir að súprófen
var tekið af markaði.17 Viðbrögð við óformlegum
fyrirspurnum höfunda til nýrnalækna austanhafs
og vestan benda til að menn þekki almennt ekki
þennan kvilla. Það er ólíklegt að jafn áberandi
birtingarmynd og hér um ræðir fari fram hjá
mönnum í stórum stíl. Því telja höfundar óhætt
að álykta að nýgengið sem þessi rannsókn sýnir
sé hlutfallslega hátt. Ofangreint vanmat styður
enn frekar þá hugmynd að brátt síðuheilkenni sé
talsvert algengara hérlendis en erlendis.
Sjúkdómsgreiningin er í eðli sínu útilokunar-
greining því ýmsar ástæður geta legið að baki
síðuverk og bráðri nýrnabilun. Sjúklingarnir voru
almennt fremur lítið rannsakaðir vegna þess að
nýmalæknar fóru að þekkja brátt síðuheilkenni og
gerðu þá ekki rannsóknir sem þeir töldu óþarfar.
218 LÆKNAblaðið 2011/97