Læknablaðið - 15.04.2011, Síða 29

FRÆÐIGREINAR
RANNSÓKN
komudagur og -tími við fyrstu komu þessara
112 sjúklinga, og reyndist hann sambærilegur
hjá hópnum sem ekki kom aftur innan árs.
Flestar komur voru á þriðjudegi, eða 19,6%, en
fækkaði þegar leið á vikuna og voru fæstar á
sunnudögum, eða 6,3%. Flestir sjúklingamir
komu á morgunvakt, eða 41,8% alls hópsins. Af
þeim 112 sem komu í annað sinn, komu á flestir á
kvöldvakt (44,6%) en munurinn milli hópanna var
ekki marktækur (p=0,62).
Við fyrstu komu á bráðamóttöku höfðu kvið-
verkir að meðaltali staðið yfir í um 4,5 sólarhringa,
eða frá 15 mínútum og upp í 83 daga. í 89,1%
tilfella höfðu verkimir staðið í innan við viku.
Flestir, eða 85 sjúklingar (75,9%), komu á eigin
vegum, 16 sjúklingar (14,3%) voru fluttir með
sjúkrabíl og 11 sjúklingar (9,8%) komu eftir
tilvísun læknis.
A mynd 3 sést staðsetning kviðverkja við
fyrstu komu sjúklinganna 112 sem komu oftar
en einu sinni á bráðamóttöku, samkvæmt þeim
upplýsingum sem fram komu í sjúkraskrám.
Upplýsingar vantaði hjá 15 sjúklingum (13,4%).
Flestir, eða 27 sjúklingar (24,1%), lýstu dreifðum
verkjum, 25 sjúklingar (22,3%) höfðu verk í magál
(iepigastrium) og 17 sjúklingar (15,2%) í hægri
neðri fjórðungi. Kviðverkir annars staðar voru
sjaldgæfari og enginn sjúklinganna kvartaði
um verki umhverfis nafla eða í vinstri flanka.
Af öðrum einkennum vom uppköst (n=12),
niðurgangur (n=4) og ógleði (n=2) algengust. Alls
mældust sjö sjúklingar (6,3%) með hita 238°C
en líkamshiti var ekki skráður hjá 53 sjúklingum
(47,3%).
Blóðrannsóknir vom gerðar hjá 94 af þessum
112 sjúklingum, oftast á blóðhag, eða hjá 94
einstaklingum (83,9%), CRP (c-reactive protein)
hjá 85 (75,9%) og amýlasi hjá 64 (57,1%).
Þvagrannsóknir voru gerðar í 64 tilfellum
(57,1%) og álit utanaðkomandi sérfræðings, oft-
ast kvensjúkdómalæknis, fengið í 54 tilfellum
(48,2%). Myndrannsóknir voru gerðar í 63
tilfellum (56,3%), oftast ómun, eða hjá 34 sjúkl-
ingum (30,4%), kviðarholsyfirlit var gert hjá 30
sjúklingum (26,8%) og 21 sjúklingur (18,8%) fór
í tölvusneiðmyndatöku. Loks fóru 12 sjúklingar í
magaspeglun (10,7%) og þrír (2,7%) í ristilspeglun.
Þegar könnuð voru afdrif sjúklinganna 112
kom í ljós að 27 þeirra (24,1%) höfðu fengið
sértæka greiningu við endurkomu og 85 (75,9%)
fengu aftur greininguna óútskýrðir kviðverkir.
I töflu I em hópamir bomir saman við fyrstu
komu. Meðalaldur hópanna var sambærilegur
en karlar voru marktækt fleiri í hópi þeirra sem
fengu sértæka greiningu við síðari komu en
þeirra sem aftur voru greindir með óútskýrða
Mynd 3. Dreifing kviðverkja
viðfyrstu komu hjá 112 sjúk-
lingutn með óútskýrða kviðverki
sem leituðu aftur á bráðamót-
töku vegna kviðverkja innan
ársfrá útskrift. Skiptingin í níu
svæði miðast við lóðréttar línur
frá miðju viðbeini beggja vegna
og láréttar línur við neðri rif
og mjaðmarnibbur. Alls höfðu
27 (24,1%) sjúklingar dreifða
kviðverki. Staðsetning var ekki
tiltekin í sjúkraskrám 15
sjúklinga (13,4%).
Teikning: ÓSC
kviðverki (48,1% samanborið við 25,9%; p=0,035).
Hins vegar reyndist ekki marktækur munur á
legutíma við fyrstu komu á bráðamóttöku, fjölda
eða tegund rannsókna, eða hvort fengið var
álit utanaðkomandi sérfræðings fyrir útskrift.
Eftir skoðun og rannsóknir voru samtals 26
einstaklingar (23,2%) hafðir inni til athugunar
(observation) í meira en 12 klukkustundir, en hinir
útskrifaðir heim án innlagnar. Sjúklingar sem
fengu sértæka greiningu við endurkomu höfðu
marktækt sjaldnar legið inni til athugunar við
upphaflega komu á bráðamóttöku (p=0,035).
Tafla I. Upplýsingar um fyrstu komu 112 sjúklinga sem leituðu aftur á bráðamóttöku vegna
kviðverkja innan árs frá útskrift með óútskýrða kviðverki. Hópnum er skipt í tvennt; þá
sem fengu aftur greininguna óútskýrðir kviðverkir við endurkomu (n=85) og þá sem fengu
sértæka greiningu (n=27). Gefinn er upp fjöldi og hlutfall (%) i sviga, nema annað sé tekið
fram.
Óútskýrðir kviðverkir (n=85) Sértæk greining (0=27) p-giidi
Meðalaldur (ár, bil) 41,5±20,9 (11-94) 40,1±15,3 (18-74) 0,75
Konur (%) 63 (74,1) 14(51,9) 0,035
Meðallegutími (klst., bil) 6,0±5,3 (0,4-24,4) 5,7±5,3 (1,0-21,1) 0,82
Innlögn til eftirlits í meira en 12 klst (%) 24 (28,2) 2 (7,4) 0,035
Fengið álit utanaðkomandi sérfræðings (%)* 45 (52,9) 9 (33,3) 0,08
* oftast var um að ræða álit kvensjúkdómalæknis
LÆKNAblaðið 2011/97 233