Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.10.2008, Blaðsíða 7

AFLEIÐINGAR HRUNSINS í BABEL
túlkunaraðferðir hefðbundinnar mállýskufræði dugðu skammt við þær
aðstæður. Auk þess hefur samband félagsmálffæði við söguleg málvísindi
alltaf verið náið því einn hvatinn að samtímalegum tilbrigðarannsóknum
er að auka þekkingu og skilning á málbreytingum og útbreiðslu þeirra. A
allra síðustu árum hefur áhugi á tilbrigðum í máli og stöðu þeirra í mál-
kerfinu farið vaxandi meðal þeirra sem fást við málkunnáttufræði og um
leið hafa bein og óbein tengsl þeirra við félagsmálífæðinga aukist. Þessa
sér m.a. stað í íslenska öndvegisverkefninu Tilbrigði í setningagerð sem
unnið var að á árunum 2005-07 undir stjórn Höskuldar Þráinssonar. Þar
lögðu margir fræðimenn og háskólanemar gjörva hönd á plóg. Rannsóknin
fól í sér umfangsmiklar og ítarlegar kannanir á málfari fólks af báðum
kynjum og úr þórum mismunandi aldurshópum á tun þrjátíu stöðum á
landinu auk viðamikillar efnisöflunar úr daglegu tali og úrvinnslu þess.
Ohætt er að fullyrða að niðurstöðurnar gefi mun gleggri heildarmynd en
áður var völ á af setningagerð íslensku og þeim breytileika sem einkennir
hana. Sjálfstætt ffamhald þessa verkefhis nefnist Tilbrigði í færeyskri setn-
ingagerð, sem Höskuldur stjórnar einnig, í samvinnu við Jóhannes Gísla
Jónsson og Þórhall Eyþórsson, en samanburður á íslensku og færeysku er
afar áhugaverður, m.a. með tdlliti til þess sem er líkt og ólíkt í tilbrigðum
og málbreytingum í þessum náskyldu tungumálum. Þessi íslensku rann-
sóknarverkefhi hafa átt gott samstarf við erlend verkefni af svipuðum toga,
t.d. norrænu rannsóknanetin Scandinavian Dialect Syntax (ScanDiaSyn)
og Nordic Language Variation Network (NLVN). Þrátt fyrir mismun-
andi áherslur er markmið beggja verkefhanna að stuðla að aukinni sam-
vinnu allra þeirra sem áhuga hafa á tilbrigðarannsóknum, jafht félagsmál-
fræðinga sem málkunnáttufræðinga. Engum blöðum er um það að fletta
að samstarfið hefur verið ómetanleg lyftistöng fyrir tilbrigðarannsóknir í
Norðurlandamálum almennt.
I þessu hefri eru fjórar greinar um tilbrigði í máli, þrjár efrir íslenska
ffæðimenn og ein þýdd grein eftir bandarískan málvísindamann. Höskuldur
Þráinsson skrifar grein þar sem er fjallað um tilbrigði frá sjónarhóli mál-
kunnáttuffæði. Höskuldur færir rök að því að málfræðibylting Chomskys
hafi fyrst og fremst verið fólgin í endurskilgreiningu á viðfangsefni mál-
fræðinga. Hann sýnir með dæmum hvaða áhrif þessi endurskilgreining
hefur haft á undirgreinar málfræðinnar. I kjölfarið fjallar hann um ýmsar
gerðir af tilbrigðum í máli í ljósi málkunnáttufræðinnar og gerir grein
fyrir því hvernig þau samrýmast hugmyndum málkunnáttufræðinga.
5