Þjóðlíf - 01.09.1987, Side 14

ERLENT
Afcögn Brands_______________
Vesturþýskir jafnaöarmenn á tímamótum
ÞAÐ HEFUR GENGIÐ á ýmsu í herbúðum
vesturþýskra jafnaðarmanna á síðustu
mánuðunt. Allt frá því að þeir fóru halloka í
kosningunum til sambandsþingsins í Bonn,
sem fram fóru í janúar, hafa deilur og
„bræðravíg" verið daglegt brauð í flokknum.
Varla voru kjósendur búnir að smeygja at-
kvæðum sínunt ofan í kjörkassana, þegar
einn fimasti bardagamaður róttæka armsins í
flokknum, Óskar Lafontaine, forsætisráð-
herra fylkisins Saarlands, viðraði þá skoðun
sína í fjölmiðlum að það liafi verið röng af-
staða jafnaðarmanna til græningja, sem olli
því að þeir fengu jafn lítið fylgi og raun bar
vitni (37%). Þessi fullyrðing Lafontainesolli
mikilli gremju meðal flokksbræðra hans af
hægri vængnum, sem vændu hann um að strá
salti í sárin og gera illt verra. Hvort sem hér
var um gönuhlaup eða yfirvegaða athöfn að
ræða, þá voru þessi ummæli ráðherrans skýrt
dæmi þess sundurlyndis, sem vaðið hefur
uppi í flokknum og dregið úr honum mátt á
síðustu tímum. Það er að vísu umdeilanlegt,
hvort jafnaðarmenn hefðu riðið feitari
hrossum frá kosningunum í janúar, ef þeir
hefðu gert sér dælt við græningja fyrir kosn-
ingar. Jóhunnes Rau, kanslaraefni flokksins
var harður á því í kosningabaráttunni að
stjórnarsamstarf við græningja kæmi ekki til
greina, enda ættu þeir síðarnefndu enga
santleið með jafnaðarmönnum. Willy
Brnndl, formaður flokksins þótti ekki jafn
afdráttarlaus í afstöðu sinni til græningja.
Þegar hann var inntur eftir hugsanlegu
stjórnarstarfi, brá hann gjarna fyrirsig óræð-
um véfréttastíl. í viðtali, sem ég átti við
Brandt skömmu fyrir kosningar, sagðist
hann að vísu eiga erfitt með að ímynda sér,
að jafnaðarmenn og græningjar gengju í eina
sæng, þó ekki væri nema vegna þess ágrein-
ings sem ríkti milli þessara tlokka í utanríkis-
og efnahagsmálum. Hins vegar lét hann þá
athugasemd fylgja með og brosti út í annað,
að það væri auðvitað forsetans rnál, hverjum
hann fæli stjórnarmyndun - og einhvers-
konar stjórn yrði þjóðin jú að fá.
Enda þótt slík untmæli verði tæpast út-
lögð á þann veg, að formaðurinn hafi verið
áfjáður í samkrull með græningjum, gáfu þau
til kynna að Brandt væri hvergi nærri jafn
harður á móti þeim grænu og Rau. Það duld-
ist heldur engum sem fylgdist með atkvæða-
veiðum flokkanna fyrir kosningar, að
kanslaraefnið og formaðurinn voru ekkt
alltaf beinlínis bróðurlegir hvor við annan.
Rau kvartaði m.a. undan því, að formaður-
inn styddi lítt við bakið á sér í kosninga-
baráttunni. Sömuleiðis þótti honum það
ntiður drengilegt þegar Brandt lýsti því yfir ,
að jafnaðarmenn gætu verið sáttir við að
krækja í um 40 prósent atkvæða. í Ijósi þess
að Jóhannes Rau sagðist ætla að vinna fýlg'
meiri hluta kjósenda, var hann að vonum líd
hrifinn af slíku tali úr munni formannsins.
ÞAÐ MÁ SEGJA að uppgjörið sem átti sér
stað í jafnaðarmannatlokknum eftir kosn-
ingar hafi legið í loftinu um nokkurt skeið.
Þrátt fyrir að Willy Brandt hafi setið á for-
mannsstóli í tæpan aldarfjórðung - lengur en
nokkur annar í 120 ára sögu flokksins -
leyndi sér ekki að hann átti í erfiðleikum
með að hemja andstæða hópa og setja niðuf
deilur milli liðsmanna sinna í seinni tíð. Það
olli sjálfsagt mestu, að andstæðurnar hata
verið að skerpast í flokknunt, auk þess sem
því erekki að neita, að þrátt fyrirgóða heilsn
og kvikan anda er það vandasamt fyrir öld'
ung á áttræðisaldri að halda svo stórri, og ofi
á tíðum baldinni hjörð í skefjum.
Brandt hafði orðið fyrir nokkurri gagn'
rýni tlokksbræðra sinna á allra síðustu ntán-
uðum og það var því orðið spurning urn tíma
hvenær svo snarpur neisti hrykki að kviknaði
í púðrinu. Það gerðist í febrúar, þegar þnU
tíðindi spurðust að Brandt hefði ákveðið að
ráða unga gríska konu, Margréti Mathíópúl'
us, sem blaðafulltrúa flokksins. Sú ákvörðu11
leiddi til þess að einstakir þingmenn
jafnaðarmanna veittust að tormanninurn J
opinberum vettvangi og létu jafnvel að þvl
liggja að hann væri farinn að gera sig sekan
um elliglöp. Enda þótt Brandt hafi ávall*
þótt fastur fyrir, ef að honurn var sótt, tók
hann þessar árásir bersýnilega nærri sér.
Hann átti reyndar erfitt með að skilja
þetta uppnám, enda taldi hann umræód*1
konu vel að starfinu komna. Margrét þest’1
sem er dóttir grísks jafnaðarmanns og g()^
vinar Brandts, var alin upp í Þýskalandi (1t
hafði notið góðrar menntunar, auk þess sem
hún hafði þegar fengið nokkra reynslu
blaðamennsku. Hún var að vísu grísku^
ríkisborgari, auk þess sem hún var ekki .
skrá í jafnaðarmannaflokknum en Bran
taldi hvorugt þetta líklegt til að verða hem11
til trafala í starfi. Þvert á nióti var hann á þNl
að flokkurinn hefði ekki nema gott af u[1Su
og nýju blóði. Þegar honum varð Ijóst,
flokksbræður hans væru síður en svo reiðu
búnir að kyngja þessum rökum, sa
þann kost vænstan að láta af embætti. Is'
þess að gegna formennsku fram á næsta
eins og til stóð, sagði hann af sér og lagö1
han11
,tað
ár.
til
14