Þjóðlíf - 01.09.1987, Qupperneq 32

INNLENT
Stuðningur við herínn
fer minnkandi
Ný skoöanakönnun stadfestir kólnandi vináttu
íslands og Bandaríkjanna
Afctaða Íslendinga til
Keflavíkurstöðvar-
innar 1983 og 1987
1983 1987
Afgerandi hlynntir . .. 23% 16%
Frekar hlynntir ..., .. 31 % 25%
Skiptir ekki máli ... ..15% 26%
Frekar andvígir ... ..15% 15%
Afgerandi andvígir ..15% 18%
Samtals .. . . 99% 100%
Fjöldisvara . (970) (1753)
Afþeim sem eru stödinni
hlynntir eóa andvígir:
Hlynntir...............64% 55%
Andvígir...............36% 45%
Niðurstöður frá 1983 eru úr kosninga-
rannsókn, sem gerð var í Háskóla íslands
eftir alþingiskosningarnar það ár, og
nánari grein er gerð fyrir í riti Ólafs í>.
Harðarsonar: Viðhorf íslendinga lil
öryggis- og utanríkismála, sem öryggis-
málanefnd gaf út 1984. Niðurstöðurnar
frá 1987 eru úr kosningarannsókn, sem
gerð var í Háskóla íslands eftir síðustu
alþingiskosningar.
Niðurstöðurnar 1983 byggja á svörum
1003 kjósenda, sem lentu í slembiúrtaki
úr þjóðskrá. Niðurstöður 1987 byggja á
svörum 1062 kjósenda úrslembiúrtaki úr
þjóðskrá og svörum 683 kjósenda, sem
einnig svöruðu 1983. Heildarfjöldi svar-
enda 1987 er þannig 1745, en þar sem
engir svarendur á aldrinum 18-23 ára eru
í svarendahópnum frá 1983 (en þá höfðu
þeir ekki kosningarétt) eru svör þessa
aldurshóps látin vega þyngra í heildar-
hópnum 1987, þannig að rétt hlutföll
fáist milli aldurshópa. Reiknaður fjöldi
svara 1987 verður því 1845, þó að raun-
verulegir svarendur séu 1745.
í töflunni er þeim sleppt sem neituðu
að svara (0.4% af heildarhóp 1983 og
2% 1987) og sömuleiðis þeim sem sögðu
„veit ekki" (2.9% 1983 og 3% 1987).
Spurningin 1987 var þannig: Ert þú
hlynnt(ur) veru bandaríska varnarliðsins
hér á landi, finnst þér að herinn œtti að
fara, eðafinnst þér þetta ekki skiptá máli?
(Ef hlynnt(ur) eða andvíg(ur)): Ertu af-
gerandi þeirrar skoðunar eða frekar?
ÞVÍ ER NÚ oftar en áður haldið fram að
vinátta íslands og Bandaríkjanna sé ekki upp
á sitt besta. Samkvæmt glænýrri skoðana-
könnun sem ÞJÓÐLÍF birtir hér kemur fram
að stuðningur íslendinga við veru varnar-
liðsins á ísjandi hefur minnkað verulega.
Aratugum saman hefur verið talið að tveir
af hverjum þremur séu hlynntir varnarsamn-
ingnum. Petta hefur yfirleitt verið staðfest í
skoðanakönnunum allt frá árinu 1968 og
snemma árs 1974 skrifuðu 55.522 íslending-
ar undir í undirskriftasöfnuninni Varið land
sem beint var gegn áformum ríkisstjórnar
Ólafs Jóhannessonar um uppsögn varnar-
samningsins. Nú er hins vegar sýnt að um
fjórðungur kjósenda telur skv. skoðana-
könnuninni að vera varnarliðsins skipti ekki
máli. Innan við helmingur kjósenda kveðst
vera hlynntur veru varnarliðsins eða 41%
þeirra sem svöruðu spurningunni og kemur
svo lágt hlutfall verulega á óvart og sætir
miklum tíðindum. Andstæðingar Kefla-
víkurstöðvarinnar eru 33% svarenda. Ef
aðeins þeir eru teknir sem afstöðu taka með
eða á móti herliði Bandaríkjanna hér á landi
er skiptingin 55% með og 45% á móti.
STUÐNINGSMÖNNUM FÆKKAR. Þessi
könnun er hluti af viðamikilli rannsókn um
afstöðu íslenskra kjósenda til innlendra og
erlendra málefna sem Ólafur P. Harðarson
lektor í stjórnmálafræði við Háskóla íslands
vinnur nú að og nefnist Kosningarannsókn
1987. Árið 1984 birti Öryggismálanefnd
niðurstöður samskonar rannsóknar Ólafs
um viðhorf íslendinga til öryggis- og utan-
ríkismála sem hann framkvæmdi árið 1983.
Þær niðurstöður vöktu mikla athygli í þjóð-
félaginu og umræður. Þá var m.a. spurt um
afstöðu kjósenda til Keflavíkurstöðvarinnar
og reyndust stuðningsmenn varnarsam-
starfsins þá vera 54%, 30% kváðust vera á
móti og 15% svarenda töldu að þetta skiptj
ekki máli. Þeir sem tóku afstöðu skiptust þá [
64% sem reyndust hlynntir og 36% á móti
(sjá samanburð í töflu).
Niðurstöðurnar hvað herinn varðar komu
ekki sérlega á óvart árið 1984. Kannanir
blaða undanfarin ár höfðu oftast gefið þa
vísbendingu að talsverður meirihluti íslend-
inga væri fylgjandi veru varnarliðsins þó and-
staðan hefði alltaf verið umtalsverð og öllu
meiri en andstaðan við aðild íslands að
NATO. Árið 1968 gerði dagblaðið Vt's>r
skoðanakönnun um vamarliðið og reyndust
þá 63.3% tylgjandi en 36.7% andvígif
• Afskipti bandarískra stjórn valda af hvalveiðum íslendinga hafa hleypt illu blóði f
margan landann
32