Þjóðlíf - 01.09.1990, Blaðsíða 49

MENNING
Enskar nútímabókmenntir
W
MIÐALDRA KONURI
HÁSKALEGUM HEIMI
Um nýjustu bœkur Margaret Drabble
EFTIR STEINUNNI EINARSDÓTTUR
I' nýjustu bókum sínum fjallar Margaret
Drabble um breskt nútímaþjóðfélag
og gagnrýnir það á margan hátt — meðal
annars fjölmiðlana og leit þeirra að æsi-
fréttum. En samt gætir bjartsýni í verkum
hennar, hún fjallar um vináttusamband
kvenna af fyllsta raunsæi.
Eflaust er óþarft að fara mörgum kynn-
ingarorðum um enska rithöfundinn
Margaret Drabble. Hún á sjálfsagt drjúg-
an lesendahóp hér á landi; margir kannast
við hana sem ritstjóra hins mikla uppslátt-
arrits um bókmenntir, The Oxford
Companion to English Literature, og hún
hefur komið til Islands og haldið fyrir-
lestra.
Sem skáldsagnahöfundur virðist Marg-
aret Drabble vaxa með hverri bók. Nýj-
asta bókin, A Natural Curiosity, er að
mínum dómi sú besta sem hún hefur skrif-
að hingað til. Hún er framhald af The
Radiant Way sem kom út 1987 en þá hafði
höfundurinn ekki gefið út skáldsögu í sjö
ár. í þessum tveimur bókum fjallar Marg-
aret Drabble um breskt þjóðfélag eins og
það er á okkar tímum og hún kemur víða
við. The Radiant Way gerist í Lundúnum
árið 1980. Þar er sagt frá þremur miðaldra
konum úr menntastétt, vinkonum, sem
hafa haldið saman síðan á háskólaárunum.
Liz er geðlæknir, Alix kennir föngum í
kvennafangelsi og Esther er listfræðingur.
Þær eru á þeim aldri þegar fólk fer að
spyrja sjálft sig spurninga um eigið líf,
spurninga eins og „höfum við gengið til
góðs?“ Oft verður fátt um svör. Annars
einkennir það bókina að sagt er frá mörg-
um persónum — allar eiga sína sögu en
hver saga tengist annarri í órjúfanlegri
keðju.
Þær Liz, Alix og Esther eru allar hinar
merkustu konur sem kunna fótum sínum
forráð. Þær njóta margs af því góða sem
nútímaþjóðfélag hefur upp á að bjóða en í
kringum þær leynast einnig hættur þess:
atvinnumissir, ofbeldi og morð. Jafnvel
gíslatökur herskárra múslima eru ískyggi-
lega nærri hinum „verndaða“ miðstéttar-
heimi þeirra. I lok fyrri bókarinnar, The
Radiant Way, dragast þær allar þrjár inn í
morðmál, þar sem skjólstæðingur Alix úr
kvennafangelsinu verður fjöldamorðingja
að bráð. Æsifréttafíkn nútímans eru gerð
góð skil, þetta er þjóðfélagsgagnrýnið
verk en tónninn þó léttur.
í síðari bókinni, A Natural Curiosity,
heldur sagan áfram og nú er komið fram á
árið 1987. Ein vinkvennanna, Esther, er
flutt til Ítalíu og kemur minna við sögu en
áður en tengist samt frásögninni á
skemmtilegan hátt. Ýmsar nýjar persónur
koma fram, m.a. kynnist lesandinn morð-
ingjanum úr fyrri bókinni, sem situr nú í
fangelsi. Alix er flutt norður í land, í
heimabæ Liz, og þar eru margar athyglis-
verðar persónur, m.a. systir Liz. Sú ergift
manni sem rekur lítið fyrirtæki, sem ekki
stenst kröfur tímans. Vandamálin eru hin
sömu og fyrr og nú hefur eyðni bæst við
sem ógnvaldur.
ins og nafnið bendir til fjallar bókin
talsvert um forvitni, eðlilega forvitni
eða jafnvel skort á henni. Þessi forvitni
kemur fram á ýmsan hátt. Hið illa í heim-
inum er torskilið. Sjónvarpsmaðurinn
Charles Headleand, fyrrverandi eigin-
maður Liz, setur sig í lífsháska við að fá á
hreint hvað varð um gamlan vinnufélaga,
og reyndar óvin, í höndum múslíma. Alix
brennur í skinninu að komast að því hvað í
ósköpunum gat fengið dagsfarsprúðan
mann eins og Paul Whitmore til þess að
fremja mörg óhugnanleg morð. Hún
heimsækir Whitmore reglulega í fangelsið
og reynir að kynna sér fortíð hans. Eitt og
annað kemur í ljós við þetta en það vekur
nýjar spurningar og svarar fáum. Ef til vill
lá forvitni Whitmores sjálfs þarna að baki
en hann hafði mikinn áhuga á heiðnum
fórnarsiðum keltneskra íbúa Bretlands til
forna. En hvað skýrir það svo sem?
Liz lifir góðu lífi í London, nýtur virð-
ingar í starfi og er umkringd börnum,
stjúpbörnum og barnabörnum. Hún átti
Margaret Drabble. Þrátt fyrir allt gætir bjart-
sýni í verkum hennar.
erfiða æsku og þykist vera búin að ná tök-
um á öllu saman og gera upp við það eins
og góðum geðlækni sæmir. Hins vegar er
ýmislegt dularfullt, sem tengist æsku-
heimili hennar, sem hún virðist ekki hafa
neinn áhuga á að kynna sér. Lesandinn
verður hins vegar talsvert forvitinn um
það og sem betur fer aumkvar höfundur
sig yfir okkur og allt skýrist áður en bók-
inni lýkur!
Þetta er saga af miðaldra konum í
háskalegum heimi en heimurinn,
sem Margaret Drabble lýsir, er sá heimur
sem við lifum öll í. Margt fer úrskeiðis hjá
persónum sögunnar, allt er breytingum
undirorpið hjá þeim eins og okkur öllum
og oft er útlitið dökkt. Engu að síður er
bjartsýnistónn undir niðri. Ýmislegt getur
gerst — og gerist reyndar — sem enginn
átti von á. Þegar einar dyr lokast opnast
aðrar og nýir möguleikar bjóðast.
0
ÞJÓÐLÍF 49