Þjóðlíf - 01.09.1990, Qupperneq 55

Hlín Agnarsdóttir: „Það ætti að gera leiklist að skyldu frá upphafi skólagöngu og sömuleiðis í
námi kennara. “
að standa á sviði og fara með texta til
keyrslu á fullbúinni sýningu. Það sem er
frábært við framhaldsskólanema er það
hversu áhuginn er lifandi. Allir fram-
haldsskólarnir hér í bænum og jafnvel úti
á landi setja upp sýningar, sem eru að vísu
misgóðar, en mjög metnaðarfullar engu að
síður og oft stórar í sniðum. Síðan fara
mörg af þessum krökkum í leiklistarskól-
ann eða aðra listaskóla. Uppsetningarnar
eru því einskonar klakstöðvar. Mér fmnst
mjög gaman að vinna með ungu fólki,
orka þess er svo óspillt og gaman að inspí-
rera það.
— Mér hefur ekkert gengið sérlega vel
að fá leikstjórnarverkefni við atvinnuleik-
hús, enda hvorki fædd inn í leikhúsið né
leikari að mennt. Ég fann fljótt að það var
ekki mikill áhugi í leikhúsinu á mann-
eskju sem kom með leikhúsfræðipróf frá
Svíþjóð. Fólk var hvorutveggja vantrúað á
þau fræði inni í leikhúsinu og svo þótti
Svíþjóð voða hallærislegt upp úr 1980,
fólk hélt að öll list þar væri félagsleg list og
það var af hinu illa. Svíþjóð og Svíar voru
lítið í tísku og megnt svíahatur almennt í
gangi, þótt furðulegt sé, því við höfum
þegið svo mikið frá þeim og allt okkar
forystufólk á sviði leikhúss og kvikmynda
er menntað þar.
— Sömuleiðis er erfitt að vera kona í
leikstjórn, einhvern veginn finnst leikhús-
fólki við ekki eins spennandi og karlpen-
ingurinn og þetta á svosem við allar listir.
Það er erfitt að láta taka mark á sér. Við
höfum líka verið of háðar viðurkenningu
karlmanna, í stað þess að þróa með okkur
eigin sjálfsvirðingu og sjálfstraust og
hætta að halda að þeir reddi okkur.
— Árið 1984 skrifuðum við Edda
Björgvinsdóttir verk fyrir Stúdentaleik-
húsið, sem hét „Láttu ekki deigan síga,
Guðmundur". Þetta var ’68 kynslóðin í
spéspegli. Verkið átti alls ekki að vera al-
varlegt, þótt margir tækju það til sín og
yrðu hreinlega sorgmæddir yfir því hvað
þeim fannst líf þeirra hafa verið hlægilegt.
Ég vissi um konu, sem leikritið hafði þau
áhrif á, að hún fór að rifia upp alla menn-
ina, sem hún hafði sofið hjá. Það þótti
henni slæmt, en „frjálsar ástir“ urðu að
miklu slagorði á þessum tímum og allir
sváfu hjá öllum, því fleiri, því betra. Guð-
mundur okkar var alltaf að skipta um kon-
ur og margir karlmenn tóku það sem árás á
sig eins og þeir væru einhverjar hórur, en
auðvitað eru þær til af báðum kynjum og
svo náttúrulega kvennabósar og skutlur á
karlaveiðum, þótt sumar konur afneiti
því. í Guðmundi vorum við auðvitað að
taka okkar eigið líf í gegn, hippahreyfing-
una, vinstrihreyfinguna og kvennahreyf-
inguna, þetta var sjálfsgrín. Fólk verður
að geta hlegið að sjálfu sér, það er svo
miklu léttara að lifa þannig.
— Ég get verið mjög alvarleg og haft
göfugar tilfinningar á einhverju skeiði, en
síðan get ég hlegið að því nokkrum mán-
uðum seinna, þegar ég sé hlutina í allt
öðru ljósi. Mér fannst það dálítið skrítið að
við Edda skyldum eiginlega ekki mega
gera grín að kvennahreyfingunni, sem við
vorum báðar starfandi í. Margar konur
móðguðust og eru enn móðgaðar og það
sama gilti um áramótaskaup 1984, sem við
gerðum saman.
— Ég er óskapleg kvenréttindakona,
en samt hef ég fengið orð á mig hjá sumum
fyrir að vera svikari við málstað kvenna,
líklega af því það er ekki hægt að festa mig
neins staðar niður. Þegar maður má aldrei
vera hrifinn af neinu sem karlmenn gera
þá finnst mér feminisminn orðinn fana-
tískur. Stundum er ég sjálf karlahatari,
finnst þeir allir með tölu ómögulegir.
Þetta er ennþá karlrembuþjóðfélag og við
konur eigum langt í land. Ég er rosalegur
femínisti þegar mér finnst þess þurfa, það
heitir víst hentistefna. Ég held þó að að-
skilnaðarárátta kynjanna geti gengið út í
öfgar og eyðilagt fyrir okkur. I fyrravetur
skrifaði ég leikrit fyrir MFA og Jafnréttis-
ráð, sem leikið var á vinnustöðum. Það var
hugsað til að fá karlmenn til að ræða þessa
hluti meira, þ.e. samskipti kynjanna og
jafnrétti. Jafnframt átti að vera gaman að
leikritinu, fólk átti að geta hlegið líka, séð
hlutina í þessu skemmtilega ljósi, sem ger-
ir líf okkar og strit bærilegra.
— Ég var líka alltaf mjög óþekkt barn í
vinstrihreyfingunni. Stundum fannst mér
þetta allt mjög hallærislegt og gat aldrei
verið heilagur félagi í hreyfingu vinstri-
sinnaðra námsmanna í Uppsölum og
Stokkhólmi. Maður var á þessum árum að
prenta hroðalega róttæk blöð og troða
þeim upp á námsmannagreyin í nýlend-
unni. Þeir sem vildu ekki kaupa, voru
álitnir hinir verstu smáborgarar. Á þess-
um tíma skiptist nýlendan í Uppsölum í
Trotskyista og Maóista. Það var æðislega
fínt að vera Trotskyisti, intellektuellt og
flott, en Maóistar voru álitnir hreinir ein-
feldningar með lága greindarvísitölu. Ég
var ein af þeim. Ég missti fljótt áhugann á
karpinu, fannst þetta þröngur og einfald-
ur heimur og var mörgum forystumannin-
um til ama. Svona hefur þetta verið með
mig í pólitík. Ég get ekki unnið að hlut-
um, nema finna hjá sjálfri mér þörf til að
starfa að þeim.
— Ég er núna að vinna að dagskrá fyrir
sextíu ára afmæli Utvarpsins. Það stendur
til að leika sögu útvarpsins fyrir þjóðina á
afmælisdaginn. Það á ekki að vera saga
afnotagjaldanna — heldur sagan á bakvið
þau. í fyrra fékk ég styrk frá Kvikmynda-
ÞJÓÐLÍF 55