Þjóðlíf - 01.03.1991, Blaðsíða 15

Sovétmennirnir Boris Gelfand og
Vassilí ívantsjúk eru oft nefndir í
sömu andrá, enda margt líkt með þeim,
a.m.k. við fyrstu athugun. Báðir eru
kornungir, fæddir 1968 og ’69. Stjarna
þeirra hefur risið hratt síðustu 2-3 ár og á
nýjasta skákstigalistanum eru þeir í 3. og
4. sæti; sá fyrrnefndi er með 2700 stig,
fjórði skákmaðurinn í sögunni sem nær
þeim áfanga. (Hinir eru K-in tvö og
Bobby Fischer). Þessir piltar eru nú öðr-
um líklegri til að leysa Karpov af hólmi.
ívatnsjúk er Úkraínumaður, en Gelfand
Hvítrússi, að auki af gyðingaættum. Þeir
tefla nú í fyrsta sinn á áskorendamóti. I
fyrstu umferð valtaði ívantsjúk bókstaf-
lega yfir landa sinn Júdasjín og þykir sum-
um hann líklegri en Gelfand sem átti í
hinu mesta basli með Júgóslavann Nikol-
ic. Báðir eru þó óharðnaðir nokkuð og
ekki taldir eiga neitt erindi í klær Kaspar-
ovs ennþá.
Síðastan skal telja ákaflega áhugaverðan
skákmann, Viswanathan Anand, frá
borginni Madras á Indlandi. Arangur An-
ands, sem sigraði Sovétmanninn Drejev
örugglega í fyrstu umferðinni, er fyrir
margra hluta sakir sögulegur. Undanfarna
áratugi hafa keppendur í áskorendamót-
um verið frá 5 — 6 sterkustu skákþjóðum
heims, frá Evrópu eða Norður-Ameríku.
Arangur Friðriks Olafssonar fyrir
rúmum 30 árum var hér nokkur
undantekning, svo og framganga Bents
Larsen nokkru seinna. En Anand er fyrsti
fulltrúi hinna fjölmennu þjóða Suðaustur-
Asíu til að skipa sér í flokk ofurmeistara,
a.m.k. á seinni öldum, en skáklistin er
einmitt talin eiga rætur að rekja til Ind-
lands. Anand varð heimsmeistari ungl-
inga 1987, 18 ára að aldri. Helsta einkenni
hans — sem oftar er styrkur en þó stund-
um veikleiki — er hve hratt hann teflir,
stundum tekst honum að leggja nafntog-
aða meistara að velli á minna en hálftíma!
Þetta setur marga andstæðinga hans úr
jafnvægi. Þessi ungi Indverji er í raun enn
að miklu leyti óþekkt stærð og sem slíkur
ógnvekjandi andstæðingur. Hann á það
líka sammerkt með Sovétmönnunum
ungu sem getið er hér að framan að vera í
örri framför: hann er sterkari í dag en í gær
og andstæðingurinn veit ekki gjörla við
hverju hann á að búast. Þótt ellin haldi
lengi velli í skákheiminum bíður æskan
bak við næsta horn. Því bíða margir úrslita
áskorendamótsins með óþreyju; verður
það eitt ungu ljónanna eða leikur KK —
dúettinn sína gamalkunnu slagara eina
ferðina enn?
0
ÞJÓÐLÍF 15
Hvað halda þeir lengi áfram, þessir herramenn?
Karpov verið í hópi hinna bestu, en aldrei
náð að tefla um krúnuna sjálfa. Timman
er ákaflega menntaður skákmaður og vel
að sér, en líklega of mikill bóhem til að
gera raunverulegt áhlaup. Hann er mis-
tækur nokkuð og sú útreið sem hann fékk
í úrslitaeinvígi áskorendamótsins í fyrra
þýddi að flestra dómi að möguleikar hans
á að skora heimsmeistarann á hólm væru
þrotnir. Fertugir eru þessir heiðursmenn í
hópi elstu áskorenda en geta þó átt langt líf
fyrir höndum sem toppskákmenn, það
sýnir fordæmi Viktors Kortsnojs. Hann
heldur upp á sextugsafmæli sitt í þessum
mánuði og er enn með í leiknum.
Árangur Kortsnojs er ákaflega merki-
legur og maðurinn sjálfur ekki síður. Þótt
tap hans fyrir Jóhanni Hjartarsyni í Saint
John fyrir þremur árum hafi markað viss
þáttaskil og hann sé nú ekki lengur í hópi
þeirra sem ógna keisaranum sjálfum, er
úthald „gamla mannsins“ ótrúlegt. Ein-
beiting og viljastyrkur Kortsnojs er með
ólíkindum; hann þykir harður í skapi og
langt frá því að vera hvers manns hugljúfi,
en sem skákmaður nýtur hann almennrar
aðdáunar. Hann er rekinn áfram af mikl-
um eldmóði; sumir segja hatri, enda ólst
pilturinn upp við mikið harðræði og
þrengingar í bernsku. Hann var meira og
minna á vergangi öll stríðsárin og upplifði
hungur og hörmungar umsátursins um
Leningrad. Fjölskylda hans var í upp-
lausn og af æfisögunni „Skákin er líf mitt“
má ráða að hinn upprennandi skáksnill-
ingur hafi farið á mis við öryggi og hlýju í
uppvexti sínum.
Líklega hefur veröldin látið blíðara við
hina yngri í þessum hópi, en þar er næstur
nefndur til sögunnar Rússinn Artúr Jús-
úpov, rúmlega þrítugur að aldri og hefur
staðið í eldlínunni í a.m.k. áratug. Jús-
úpov, sem nú teflir á sínu þriðja áskor-
endamóti, er ákaflega sterkur einvíga-
skákmaður. Traustur stíll hans hæfir bet-
ur einvígjum en mótum, þar sem hann
vinnur sjaldan margar skákir. Júsúpov er
sá skákmaður (annar en Kasparov) sem
næst hefur komist að leggja Karpov að
velli í einvígi.
Þegar hann sneri heim til Moskvu eftir
þá viðureign fyrir rúmu ári kom hann að
innbrotsþjófum í íbúð sinni og í átökum
sem upp hófust varð hann fyrir skoti og
særðist lífshættulega. Hann hefur lítið
teflt síðan, en mun nú hafa náð sér að
fullu. Enska undrabarnið Nigel Short er
nú orðinn 26 ára og teflir á sínu öðru
áskorendamóti. Hann hefur um nokkurra
árabil verið sterkasti skákmaður Englend-
inga og ein helsta „von Vesturlanda" í
hinum oft á tíðum vonlitla samjöfnuði við
skákveldið mikla í austri. Líklega á Short
það sammerkt með mörgum öðrum vest-
rænum skákmönnum að skorta þá brenn-
andi metorðagirnd sem þarf til að komast
alla leið. Honum tókst að leggja landa sinn
Speelman að velli í fyrstu umferð mótsins
og átti þar harma að hefna því það var
einmitt hann sem öllum að óvörum sló
Short út síðast. Þeir félagar búa nánast í
sömu götunni í London og hafa í gamni
kallað viðureignir sínar „meistaramót
New Hampstead“.