Þjóðlíf - 01.03.1991, Blaðsíða 56

Af feitum
hundum lærir
fólk ad grennast
Börnin sofa best í
eigin rúmi
Tilraunir á dýrum hafa leitt í
ljós áður óþekkt áhrif hor-
móns sem myndast í nýrna-
hettum.
Ef of feitum hundum er gef-
ið hormón sem myndast í
berki nýrnahettnanna grenn-
ast þeir umtalsvert og styrkur
kólesteróls í blóði þeirra
minnkar einnig. Þessi upp-
götvun kom fram við rann-
sóknir við háskólann í
Wisconsin í Bandaríkjunum
og á eflaust eftir að koma bæði
of feitum mönnum og skepn-
um að gagni.
Hormónið nefnist dehýdró-
epíandrósterón og myndast í
nýrnahettuberki manna og
annarra spendýra. Það er í
blóði þeirra í talsverðum mæli
en hlutverk þess hefur verið
nær óþekkt fram til þessa. í
fyrrgreindri rannsókn var um-
rætt hormón gefið 19 akfeitum
hundum og að þremur mánuð-
um liðnum höfðu margir
þeirra lést um fimmtung lík-
amsþyngdar og kólesteról-
magn í blóðinu minnkaði um
fjórðung.
Áhrif þessa hormóns verða
nú könnuð ítarlegar en ef þau
reynast þessi er hugsanlegt að
nýtt og náttúrulegt megrunar-
lyf hafi fundist sem reynst get-
ur því fólki gagnlegt sem á erf-
itt með að passa línurnar. Því
fer fjarri að menn skilji
hvernig hormónið framkallar
megrun. Ef til vill eykur lík-
aminn brunann og það hefur í
för með sér að fleiri kaloríur
brenna í stað þess að hlaðast
utan á líkamann sem fita. Það
sem styrkir þá hugmynd er að
hundarnir fyrrgreindu voru
mun virkari og kvikari á þess-
um þremur mánuðum en þeir
höfðu verið áður en til hor-
mónagjafarinnar kom.
Allir kannast við það hve nota-
legt það er að deila rúmi með
öðrum. Það á ekki síst við um
börn sem ekkert kjósa fremur
en að fá að kúra hjá pabba og
mömmu, helst á hverri nóttu.
Ef það verður að vana að
börnin sofi milli foreldranna er
hætta á því að varanleg svefn-
vandamál skjóti upp kollin-
um. Bandarískir læknar hafa
kynnt sér þetta svið mannlegs
lífs. Spurningar voru bornar
undir 303 foreldra tveggja og
þriggja ára barna. Þá kom í ljós
að um fjórðungur barnanna
deildi rúmi með foreldrunum
að minnsta kosti einu sinni í
viku og rúmur helmingur for-
eldranna tók börnin upp í til
sín öðru hverju.
Ýmiss konar svefnörðug-
leikar greindust hjá þeim
börnum sem oftast skriðu upp
í til foreldranna og þau sættu
sig æ sjaldnar við það að sofa
ein í rúmi sínu er á leið. Jafn-
framt kostaði það sífellt meiri
fyrirhöfn að koma þeim í rúm-
ið á kvöldin. Það kom augljós-
lega fram að undanlátssemi
foreldranna var í raun bjarnar-
greiði við börnin, vandi þeirra
minnkaði ekki heldur fór vax-
andi. Barn sem sefur í sama
rúmi og tveir aðrir hlýtur að
verða fyrir einhverri truflun
vegna þess að rúmrusk og
svefnhljóð foreldranna hljóta
að skapa því ósamfelldari
svefn en ef það svæfi eitt í eigin
rúmi. Það hefur enda komið í
ljós að þessi börn eru oft
þreyttari og verr fyrir kölluð
að morgni en önnur börn.
Læknarnir sem gerðu þessa
rannsókn mæla með því að öll-
um ráðum verði beitt til þess
að börnin sætti sig við það að
sofa í eigin rúmi og ekki er
fráleitt að auðvelda þeim það
með því að gauka að þeim ein-
hverju lítilræði ef þau vakna í
sínu rúmi að morgni.
Hins vegar á það alls ekki að
raska svefnvenjum barnsins
þó að því sé leyft að skríða upp
í til foreldranna eftir martröð,
þrumuveður eða því um líkt.
Galdurinn felst sem sé í því að
taka börnin upp í þegar eitt-
hvað bjátar á en gera það ekki
að vana.
0
Vitaskuldir
Rafknúnir bílar eru ekki nýir
undir sólunni. Margir þeirra
bíla sem komu fram um síð-
ustu aldamót voru rafknún-
ir.
★
Olíuleiðsla sem flytur olíu
frá Norðursjónum til vestur-
strandar Jótlands í Dan-
mörku er 215 km löng. Hún
er hreinsuð einu sinni í viku
með því að renna gegnum
hana sívölu járnstykki.
Hundurinn Læka var fyrsta
lífvera frá jörðu sem fór um
geiminn. Hundurinn var
sendur á braut um jörðu með
Spútník 7 í nóvember 1957.
★
Enginn nýr kjarnaofn hefur
verið tekinn í notkun í heim-
inum frá vori 1989. Frá þeim
tíma hafa 14 nýir ofnar verið
afpantaðir og 15 teknir úr
notkun.
★
Hestar geta hlaupið með 21
metra hraða á sekúndu, um
tvöfalt hraðar en menn.
★
Spilafíkn getur orðið svo
mögnuð að telja verður að
um sálræna truflun sé að
ræða. Ef illa haldinn spilafík-
ill er hindraður í að fullnægja
fíkn sinni fær hann fráhvar-
fseinkenni sem lýsa sér með
óróleika og pirringi (sbr.
Þjóðlíf 12.tbl.1990)
í sumum hlutum Nepals
deyr nær helmingur allra
barna áður en þau ná fimm
ára aldri.
★
Rannsókn á 45.589 kaffi-
þömburum bendir ekki til
þess að kaffineysla auki líkur
á hjartasjúkdómum.
★
Á vesturlöndum notar hver
þegn að meðaltali 500-800
lítra af vatni á sólarhring.
★
Árlega deyja um 35.000
manns úr hundaæði, flestir í
þriðja heiminum.
56 ÞJÓÐLÍF