Læknablaðið : fylgirit - 15.04.2008, Blaðsíða 9

VÍSINDI Á VORDÖGUM
FYLGIRIT 56
Ágrip veggspjalda
V-1 Árangur og umfang endurlífgunar á Landspítala
Bylgja Kærnested, Gísli E. Haraldsson, Jón Baldursson, Davíð O. Arnar
Endurlífgunarnefnd Landspítala
bylgjak@landspitali.is
Inngangur: Árangur endurlífgunar á Landspítala er ekki þekkt-
ur. Tilgangur þessarar rannsóknar var að meta umfang og ár-
angur þessarar starfsemi á spítalanum.
Efniviður og aðferðir: Á Landspítala eru starfandi tvö end-
urlífgunarteymi, eitt við Hringbraut og eitt í Fossvogi. Hvert
teymi skipa fjórir læknar og einn hjúkrunarfræðingur. Frá því
í ársbyrjum 2006 hafa skýrslur um endurlífgunartilraunir verið
fylltar út jafnharðan samkvæmt Utstein staðli.
Niðurstöður: Á árunum 2006-2007 voru alls 311 útköll endur-
lífgunarteyma vegna bráðra uppákoma þar af 113 í Fossvogi og
198 við Hringbraut. Af þessum útköllum var þörf á endurlífgun
í 82 tilfellum (26%). Endurlífgun bar árangur hjá 57 sjúklingum
(71%). Af þessum 57 voru 25 (58%) á lífi eftir eitt ár. Meðalaldur
sjúklinga sem fóru í hjartastopp var 71 árs. Um 63% þeirra sem
fóru í hjartastopp voru karlar. Rafvirkni án dæluvirkni eða
rafleysa voru upphafstaktar hjá 38 sjúklingum (46%) við komu
endurlífgunarteymis. Endurlífgun tókst hjá 19 þeirra (50%) en
eftir 12 mánuði voru aðeins þrír (16%) lifandi. Tuttugu og einn
(26%) sjúklingur var í sleglatifi eða sleglahraðtakti án blóðflæðis
(VF/VT) en hjá nær öllum (95%) bar endurlífgun árangur og
12 (60 %) voru lifandi að ári liðnu. Ekki voru til fullnægjandi
upplýsingar fyrir alla sjúklinga sem fóru í hjartastopp á þessu
tímabili. Hjartastopp var oftar á hjartadeildum, hjá 25 (30%), en
á öðrum deildum Landspítala. Af þeim bar endurlífgun árangur
í 76% tilvikum samanborið við 67% þeirra sem fóru í hjartastopp
á almennum legudeildum. Hjá þeim sem fóru í hjartastopp á
þræðingarstofu var upphafsárangur 88%. í 73% tilfella reynd-
ust sjúklingar hafa fengið grunnendurlífgun af starfsmönnum
deildar.
Ályktanir: Þessar frumniðurstöður eru góðar ef mið er tekið af
sambærilegum árangri í nágrannalöndunum. Lifun þeirra sem
voru með sleglatif eða sleglahraðtakt voru betri en hjá þeim sem
höfðu rafleysu eða rafvirkni án dæluvirkni.
V-2 Örblæðingar í heila: Niðurstöður úr öldrunarrannsókn
Hjartaverndar
Sigurlaug Sveinbjörnsdóttir1'2, Thor Aspelundw, Sigurður Sigurðsson1,
Ólafur Kjartansson1-2, Guðný Eiríksdóttir1, Bylgja Valtýsdóttir1, Oskar
Lopez4, Mark van Buchem5, Pálmi V. Jónsson1'2-3, Vilmundur Guðnason1-3,
Lenore J. Launer6
'Hjartavemd, 2taugalækningadeild, röntgendeild Landspítali,
’læknadeild, raunvísindadeild HI, 4Háskólanum í Pittsburgh,
Pennsylvaníu, USA,5 röntgendeild Háskólaspítalans í Leiden, Hollandi,
6National Institute on Aging, Bethesda, Maryland, USA
sigurls@landspitali.is
Inngangur: Hjá sjúklingum með heilablóðfall sjást aukalega
oft menjar eftir örblæðingar í heila þegar beitt er ákveðinni
tækni við myndgerðina, svonefndri '*T2-segulómun. Slíkum
örblæðingum hefur einnig verið lýst hjá miðaldra og eldri ein-
staklingum sem ekki hafa fengið heilablóðfall. í öldrunarrann-
sókn Hjartaverndar er m.a. gerð 4T2-segulómun af heila auk
fjölmargra annarra rannsókna sem miða að því að skýra áhrifa-
valda á sjúkdóma og öldrun. Hér er lýst algengi og staðsetningu
örblæðinga hjá úrtaki í rannsókninni og fylgni við þætti sem
tengjast sjúkdómum í æðakerfinu.
Aðferðir: Þátttakendur í rannsókninni eru slembiúrtak karla
og kvenna sem fæddust á árunum 1907-1935 og hafa sl. 40 ár
tekið hafa þátt í langtíma faraldsfræðirannsókn Hjartaverndar
á hjarta- og æðasjúkdómum (Reykjavíkurrannsókninni). Auk
öflunar heilsufarsupplýsinga, prófunar á vitrænni starfsemi
og ýmissa myndgreiningar- og blóðrannsókna er segulómun
af heila gerð með *T2-tækni hjá öllum þátttakendum sem ekki
hafa sérstakar frábendingar. Niðurstöður sem kynntar eru hér
byggjast á fyrstu 1.962 þátttakendum þessarar rannsóknar, 820
körlum og 1142 konum (meðalaldur 76 ára, bil 66-93 ára).
Niðurstöður: 218 einstaklingar (11,1%) reyndust hafa menjar
eftir örblæðingar í heila. Algengi var hærra meðal karla (14,4%
karla, 8,8% kvenna; p=0,0002, aldursstaðlað). Algengi örblæð-
inga jókst með hækkandi aldri (p=0,0001), bæði fyrir karla
(p=0,006) og konur (p=0,007). Staðsetning örblæðinganna var í
heilahvelunum (70%), djúpt í heila á svæði botnkjama (10,5%)
og í heilastofni (18,6%). Auk þess að sýna fylgni við aldur og
karlkyn fannst fylgni við sögu um heilablóðfall eða tímabundna
blóðþurrð í heila (p=0,02), kransæðasjúkdóm (p=0,001) og ald-
urstengda sykursýki (p=0,06). Fylgni við háþrýsting var jákvæð
en ekki sterk (p=0,07). Marktæk fylgni fannst hins vegar við
ApoE 4,4 arfgerð.
Ályktanir: Örblæðingar í heila virðast tengdar hjarta- og æða-
sjúkdómum sem gæti bent til slagæðafitukölkunar í smáæðum
heila. Fylgni við ApoE 4,4 arfgerð gæti hins vegar bent til
mýlildissjúkdóms í heilaæðum líkt og finnst í Alzheimersveiki.
Frekari rarmsókna er þörf til þess að greina orsakir þessara blæð-
inga og þýðingu þeirra varðandi heilabilun og öldrunartengda
hrörnun á starfsemi taugakerfisins.
V-3 Eitranir í börnum yngri en 18 ára
Guðborg Auður Guðjónsdóttir1'2, Jakob Kristinsson1'4, Runólfur Pálsson3,
Curtis P. Snook1,5; Margrét Blöndal2, Sigurður Guðmundsson6
1 Eitrunarmiðstöð 2slysa- og bráðasviði, 3lyflækningasviði I, Landspítala,
“rannsóknarstofu í lyfja-og eiturefnafræði, HI, 5Division of Toxicology,
University of Cincinnati, Cincinnati, USA,6landlæknisembættinu
gudborggtSlandspitali.is
Inngangur: Markmiðið með rannsókninni var að kanna tíðni og
eðli eitrana og meintra eitrana hjá börnum og unglingum yngri
en 18 ára og bera saman við tíðni eitrana hjá fullorðnum.
Aðferðir: Notuð voru gögn úr íslensku eitrunarrannsókninni
LÆKNAblaðið 2008/94 9