Læknablaðið : fylgirit - 15.04.2008, Blaðsíða 27

Læknablaðið : fylgirit - 15.04.2008, Blaðsíða 27
V í S I N D I A VORDOGUM FYLGIRIT 56 Inngangur: Vakning hefur orðið um áhrif sálrænna þátta á fram- gang langvarandi sjúkdóma líkt og sykursýki. Fjöldi erlendra rannsókna benda til þess að sálfræðileg aðstoð geti aukið almenna vellíðan, bætt blóðsykursstjórnun og dregið úr líkum á fylgikvillum. Því er mikilvægt að kanna hvaða og hvernig sál- fræðilegir þættir tengjast framvindu sykursýki á íslandi. Markmið: Að kanna tengsl sálfélagslegra breyta, t.d. bjargráða og félagslegs stuðnings, einkenna kvíða og þimglyndis og framgangs sykursýki eitt hjá ungu fólki. Aðferðir: Þátttakendur voru 56 sykursýkissjúklingar á aldrinum 20-30 ára sem mætt hafa í eftirlit á D-G3 á Landspítala. Alls uppfylltu 72 þátttökuskilyrði en svarhlutfall var 78%. Sjálfsmatskvarðar voru notaðir til að meta m.a. þunglyndi, kvíða, bjargráð og félagslegan stuðning. Einnig var spurt um lífsstíl og sjálfsstjórn. Upplýsingum var safnað úr sjúkraskrám um niðurstöður blóðsykursmælinga, fylgikvilla, mætingu, sýrueitrun o.fl. Niðurstöður: Að meðaltali lækkaði HbAlc eftir tímabilum, síðasta gildi á barnadeild var að meðtaltali 9,2% en nýjasta á D-G3 8,1%. Einungis 28,7% mættu til eftirlits fjórum sinnum eða oftar á einu ári; þeir sem voru komnir með fylgikvilla mættu oftar en hinir. Minni notkun á tilfinningamiðuðum bjargráðum tengdist betri meðferðarheldni og minni kvíða og þunglyndi, en meiri notkun fleiri fylgikvillum. Þeir sem notuðu verkefnamiðuð bjargráð mældust með færri einkenni kvíða og þunglyndis. Eftir því sem stuðningsaðilar voru fleiri og gæði stuðnings meiri því minni kvíða og þunglyndi upplifðu þátttakendur. Ályktun: Á heildina litið virðist meðferðarheldni hjá ungu fólki með sykursýkinni vera ábótavant. Það virðist ekki huga nægilega að blóðsykurstjórnun fyrr en fylgikvillar gera vart við sig. Af niðurstöðum má ætla að þessum hóp myndi gagnast sálfræðileg aðstoð til viðbótar við hefðbundna meðferð. Sú viðbót gæti aukið lífsgæði t.d. með því að gera fólki auðveld- ara að sætta sig við ástandið, greina og hafa áhrif á hegðun sem bæti umhirðu og finna árangursríkar leiðir til að takast á við sjúkdóminn. V-46 Val158met breytileiki catechol-O-methyltransferasa og antisaccade augnhreyfingar í geðklofa H. Magnús Haraldsson1, Ulrich Ettinger2, Brynja B. Magnúsdóttir1'2, Þórður Sigmundsson1, Engilbert Sigurðsson1, Hannes Pétursson1 *Geðdeild Landspítala, 2King's College University of London, Institute of Psychiatry hmagnus@landspitali.is Inngangur: Catechol-O-methyltransferasi (COMT) brýtur niður dópamín í framheila. Breytileiki á einum stað í COMT geninu veldur því að einstaklingar hafa mismunandi hlutfall valíns (val) metíóníns (met) samsæta á codon 158. Breytileikinn hefur áhrif á hraða dópamínniðurbrots og hafa val arfhreinir 3-4 sinnum hraðara niðurbrot en þeir sem eru met arfhreinir. Breytileikinn hefur mikið verið rannsakaður í geðklofa enda fjöldi vísbendinga um að dópamínvirkni í framheila tengist meingerð sjúkdómsins. Vísbendingar eru um að breytileikinn tengist frammistöðu á prófum sem meta framheilastarfsemi. Þannig geti val tengst betri frammistöðu á prófum sem krefjast stöðugrar endurnýjunar vinnsluminnis (cognitive flexibility) en met betri frammistöðu þar sem krafist er stöðugrar athygli (cognitive stability). Antisaccade augnhreyfingar (AS) reyna mjög á sveigjanleika í vitrænni starfsemi. Truflanir á AS eru innri svipgerðir sem notaðar eru í erfðarannsóknum á geðklofa. Markmið rannsóknarinnar var að kanna áhrif COMTval/met breytileikans á AS augnhreyfingar í geðklofasjúklingum og heilbrigðum. Aðferðir: Augnhreyfingar voru mældar með innrauðri ljóstækni í 118 sjúklingum með geðklofa og 109 heilbrigðum einstaklingum. Þátttakendur voru greindir m.t.t. COMTval/met breytileika og skipt í hópa eftir val samsætum (val vs ekki-val). Niðurstöður: Sjúklingar höfðu marktækt fleiri villur, lengri viðbragðstíma og ónákvæmari AS augnhreyfingar en heilbrigðir (p< 0,004). Met arfhreinir höfðu marktækt fleiri villur en þeir sem höfðu val samsætur (p=0,038). Ekki var marktækur munur á hópunum fyrir viðbragðstíma eða nákvæmni AS augnhreyfinga og engin marktæk víxlhrif voru milli sjúklinga og heilbrigðra (p>0,l). Ályktanir: Niðurstöður samrýmast kenningum um að val samsæta bæti frammistöðu á prófum sem meta sveigjanleika í vitrænni starfsemi. V-47 Geðheilsa kvenna á meðgöngu og eftir barnsburð: Algengi einkenna þunglyndis, kvíða og streitu á þremur tímabilum meðgöngu og 9 vikum eftir barnsburð Linda Bára Lýðsdóttir1, Pétur Ingi Pétursson1, Halldóra Ólafsdóttir1, Pétur Tyrfingsson1, Jón Friðrik Sigurðsson1-2, Marga Thome3, Arnar Hauksson4, Sigríður Brynja Sigurðardóttir5, Sigríður Sía Jónsdóttir ’Geðsviði Landspítala, Tæknadeild HÍ, 3hjúkrunarfræðideild HÍ, 4Miðstöð mæðravemdar, 5Heilsugæsla Grafarvogs lindabl@landspitali. is Inngangur: Rannsóknir á geðheilsu kvenna í tengslum við meðgöngu og fæðingu hafa einkum beinst að þunglyndi eftir barnsburð. Færri rannsóknir hafa beinst að líðan kvenna á sjálfri meðgöngunni og hafa kvíði og streita einkum orðið útundan. Markmið: Meginmarkmið rannsóknarinnar var að kanna algengi þunglyndis- og kvíðaeinkenna hjá þunguðum konum og nýbökuðum mæðrum. Jafnframt voru streitueinkenni könnuð. Aðf erðir: Skimað var eftir þunglyndi, kvíða og streitu á meðgöngu og eftir bamsburð hjá konum sem komu til mæðraskoðunar á 11 heilsugæslustöðvum á höfuðborgarsvæðinu frá 1. maí 2006 til 1. mars 2008. Um er að ræða hluta af stærri rannsókn þar sem fyrirhugað er að skima eftir þunglyndi, kvíða og streitu hjá allt að 5000 verðandi mæðrum og kanna þætti sem hugsanlga spá fyrir um fæðingarþunglyndi.. Tvö skimunarpróf, - Edinburgh Postnatal Depression Scale (EPSD; Cox, Holden og Sagovsky, 1987) og Depression Anxiety and Stress Scales (DASS; Lovibond og Lovibond, 1995), - voru lögð fyrir konumar fjórum sinnum á 16., 25. og 36. viku meðgöngu og á níundu viku eftir barnsburð. Niðurstöður: Algengi kvíðaeinkenna á 16. viku meðgöngu var svipað og algengi þunglyndiseinkenna en jókst eftir því sem leið LÆKNAblaðið 2008/94 27
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60

x

Læknablaðið : fylgirit

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Læknablaðið : fylgirit
https://timarit.is/publication/991

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.