Læknablaðið : fylgirit - 15.04.2008, Qupperneq 33

V í S I N D I
A V 0 R D O G
F Y L G I R I T
U M
5 6
Inngangur: S. pneumoniae veldur árlega um 1 milljón dauðsfalla
í börnum undir 5 ára aldri. Nýburar geta svarað próteintengd-
um pneumókokka fjölsykrubólueínum (Pnc) en svörunin er
lægri en í fullorðnum einstaklingum auk þess sem þau eru dýr
og því ekki fýsilegur kostur fyrir þróunarlönd. Vel varðveitt
prótein gætu veitt vemd gegn mörgum hjúpgerðum í mismun-
andi heimssvæðum. IC31 samanstendur af örverudrepandi
peptíði og fákimaröð (oligonucleotide) sem hefur reynst auka
Thl ónæmissvör í fullorðnum músum.
Markmið: Að kanna áhrif IC31 á ónæmissvar nýburamúsa gegn
Pncl-TT og nýjum prótínbóluefnum gegn pneumókokkum.
Aðferðir: Nýburamýs voru bólusettar með Pncl-TT eða pró-
teinbóluefnum (Sp2216. Spl732, Sp0117 og Spl650) með eða án
IC31. Þegar mýsnar voru 5 vikna (Pncl-TT) eða 7 vikna (pró-
teinbóluefni) voru þær sýktar með S. pneumoniae serótýpu 1 um
nef og lungna- og blóðsýking metin með því að telja kóloníu
myndandi einingar (CFU). Mótefnamagn var mælt í sermi.
Niðurstöður: Ein bólusetning með Pncl-TT og IC31 jók mót-
efnamagn nýburamúsa marktækt miðað við ef enginn ónæm-
isglæðir var gefinn og voru þær fullkomlega verndaðar gegn
blóðsýkingu auk þess sem lungnasýking var marktækt lægri.
Öll próteinin vöktu ónæmissvar í nýburamúsunum en besta
vernd gegn blóð- og lungnasýkingum fékkst ef öll fjögur pró-
teinin voru gefin saman í blöndu með IC31.
Alyktun: Niðurstöður okkar sýna að IC31 getur aukið ónæm-
issvar nýburamúsa bæði gegn Pncl-TT og nýjum prótínbóluefn-
um. Þetta gefur til kynna að IC31 megi nota til að bæta virkni
nýburabóluefna.
V-61 Áhrif neyslu magurs fisks á þyngdartap í of þungum
og of feitum einstaklingum
Alfons Ramel, Margrét Þóra Jónsdóttir, Inga Þórsdóttir
Rannsóknarstofu f næringarfræði, Landspítala og HÍ
alfons@landspitali.is
Inngangur: Fiskneysla getur haft jákvæð áhrif á líkamsþyngd
samkvæmt dýra- og faraldsfræðilegum rannsóknum. íhlutandi
rannsóknir á samspili þyngdartaps og fiskmetisneyslu eru fáar,
en þær styðja þessi tengsl. Markmið rannsóknarinnar var því að
kanna áhrif neyslu magurs fisks á þyngdartap í of þungum og
of feitum einstaklingum.
Efniviður og aðferðir: Alls hófu 126 karlar og konur (20-40 ára)
með líkamsþyngdarstuðul á bilinu 27,5-32,5 kg/m2 þátttöku.
Ihlutun stóð yfir í 8 vikur. Dagleg orka sem þarf til að halda
óbreyttri þyngd var metin fyrir hvern þátttakanda í upphafi
íhlutunarinnar og hver einstaklingur fékk matseðil sem sam-
svaraði 30% orkuskerðingu. Þátttakendum var skipt í þrjá
rannsóknarhópa af handahófi: 1) viðmiðunarhóp (sólblóma-
olíu hylki, enginn fiskur eða fiskiolíur), 2) þorskhóp 1 (3 x 150g
af þorski/viku), og 3) þorskhóp 2 (5 x 150g af þorski/viku).
Mælingar á líkamssamsetningu og blóðbreytur voru gerðar við
upphaf og lok íhlutunar. ANCOVA líkan var notað til að meta
áhrif fiskneyslu á þyngdartap.
Niðurstöður: Líkamsþyngd lækkaði eftir 8 vikur (-5,0 ± 2,9 kg,
P<0,001), líka mittisummál (-5,0 ± 3,2 cm, P<0,001), líkams-
þyngdarstuðull (-1,65 ± 0,95 kg, P<0,001), slagþrýstingur (-3,4 ±
8,9 mmHg, P=0,001), þanþrýstingur (-2,4 ± 6,9 mmHg, P<0,001),
þríglýceríð (-1,26 ± 0,567 mmol/L, P=0,030) og fastandi insúlín
(-1,21 ± 5,31 mU/L, P=0,025). Samkvæmt ANCOVA líkani voru
línuleg tengsl milli þorskneyslu og þyngdartaps og 5x150 g
þorskneysla í viku jók þyngdartap aukalega um 1,7 kg í of þung-
um og of feitum einstaklingum í samanburði við viðmið.
Ályktun: Þessi rannsókn sýnir að neysla magurs fisks fimm
sinum í viku meðan á megrun stendur er ásættanleg leið til að
auka þyngdartap í of þungum og of feitum einstaklingum í sam-
anburði við fæðu án sjávarfangs.
(Rannsóknin var styrkt af AVS, samningsnúmer R 048-05)
V-62 Mataræði og járnbúskapur íslenskra ungbarna - áhrif
nýrra ráðlegginga
Ása Vala Þórisdóttir1, Gestur I. Pálsson2, Inga Þórsdóttir1
’Rannsóknastofu í næringarfræði, 2Barnaspítala Hringsins, Landspítala
asavaia@tandspitaii.is
Inngangur: íslenskar ráðleggingar um mataræði ungbarna voru
endurbættar árið 2003. Rannsókn á næringu ungbarna 1995-97
leiddi í ljós lágan járnbúskap og háa próteininntöku
Markmið: Markmið með þessari rannsókn 2005-07 var að rann-
saka áhrif nýrra ráðlegginga á mataræði og járnbúskap ung-
barna.
Aðferðir: Handahófskennt úrtak fjögurra mánaða ungbarna var
valið af Hagstofu íslands. Fæðusaga var notuð til að meta mat-
aræði 0-4 mánaða barna og mánaðarlegum upplýsingum um
mataræði var safnað með 24 stunda matarskráningum við 5-8 og
10-11 mánaða aldur og með þriggja daga vigtuðum skráningum
við 9 og 12 mánaða aldur (n=250). Við 12 mánaða aldur voru
teknar blóðprufur og járnbúskapur metinn (n=140).
Niðurstöður: í þessari rannsókn voru engin börn með járn-
skortsblóðleysi (Hb<105g/L, s-ferritin<12pg/L, MCV<74fl);
4,3% höfðu járnskort (s-ferritin<12pg/L, MCV<74fl) og 5,8%
voru með skertar járnbirgðir (s-ferritin<12pg/L). Hins vegar
voru 2,7% með járnskortsblóðleysi, 20% með járnskort og 41%
með skertar járnbirgðir í fyrri rannsókninni. Helstu breytingar
sem orðið hafa á mataræði barnanna voru samkvæmt nýju ráð-
leggingunum, þ.e. kúamjólkurneysla hefur dregist verulega
saman en stoðmjólk hefur að miklu leyti komið í staðinn fyrir
hana. Aukin neysla á grautum og ávöxtum hafði einnig jákvæða
fylgni við járnbúskaps breytur. Börnin voru lengur eingöngu á
brjósti í þessari rannsókn en í fyrri rannsókninni (miðgildi fjórir
mánuðir á móti þremur mánuðum). Ennfremur hafði prótein-
neysla minnkað síðan 1995-97.
Ályktanir: Ráðleggingar frá 2003 og breytingar á mataræði
ungbarna hafa bætt járnbúskap 12 mánaða íslenskra ungbarna.
Islenskir foreldrar fylgja ráðleggingum um mataræði ungbarna,
en fylgni við ráðleggingar um brjóstagjöf þarf að bæta.
LÆKNAblaðið 2008/94 33