Læknablaðið : fylgirit - 15.04.2008, Qupperneq 37

VISINDI A VORDOGUM
FYLGIRIT 56
Inngangur: Tilgangur rannsóknarinnar var gera greinargott
yfirlit yfir hvað lyfjafræðileg umsjá er á íslensku, fyrir íslensk-
ar aðstæður og sérstaklega með starfsemi á göngudeildum
Landspítala í huga. Einnig að setja fram skilmerki fyrir því
hvernig best sé að þjálfa lyfjafræðinema og lyfjafræðinga í að
veita lyfjafræðilega umsjá. Enn fremur að veita sjúklingum á
dag- og göngudeild 11B lyfjafræðilega umsjá og taka saman
klínísk gögn úr þeirri lyfjafræðilegu umsjá sem veitt var.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknin skiptist í þrjá hluta. I fyrsta
hluta rannsóknarinnar var unnið með hugtakið lyfjafræðileg
umsjá og fjögurra vikna fjarnámskeiði við Minnesotaháskóla
lokið þar sem kennd voru undirstöðuatriði lyfjafræðilegrar
umsjár. Annar hluti fól í sér þjálfun við að veita lyfjafræðilega
umsjá á dag- og göngudeild blóð- og krabbameinslækninga
11B, Landspítala. Þriðji hluti rannsóknarinnar fólst í samantekt
klínískra upplýsinga, s.s. flokkun lyfjatengdra vandamála og
úrlausna þeirra.
Niðurstöður: Óskað var eftir þátttöku sjúklinga á tímabilinu
12. febrúar - 3. apríl 2007. Urtakið var valið í samráði við lækna
á dag- og göngudeild 11B og samanstóð af 65 sjúklingum.
Þátttakendur voru 51 talsins, sjö neituðu og aðrir sjö forföll-
uðust. Tekið var frum- og eftirfylgniviðtal við 50 sjúklinga (einn
lést á tímabilinu). Lyfjatengd vandamál fundust hjá 31 sjúklingi.
Þau voru 46 talsins og tókst að leysa 40 þeirra. Flest voru
lyfjatengdu vandamálin í flokknum "þörf er á viðbótarlyfjameð-
ferð" og næstflest í flokknum „meðferðarheldni léleg". Sett var
upp þjálfunaráætlun og hún endurskoðuð eftir að rannsakandi
hafði veitt lyfjafræðilega umsjá á dag- og göngudeild 11B. í ljósi
reynslu rannsakanda gæti vel verið mögulegt að hefja starfsemi
í lyfjafræðilegri umsjá á göngudeildum Landspítala.
Ályktun: Lyfjafræðileg umsjá gæti gagnast sjúklingum á
Islandi líkt og sýnt hefur verið fram á erlendis. Ákjósanlegast
er að lyfjafræðingar/lyfjafræðinemar fái þjálfun í grunnatriðum
lyfjafræðilegrar umsjár áður en þeir hefjast handa við að veita
hana. Lyfjafræðilega umsjá er vel hægt að veita við íslenskar
aðstæður. Hugsanlega væri best að gangsetja þjónustuna þar
sem fólk er vant að fá heilbrigðisþjónustu, s.s. á göngudeildum
og heilsugæslustöðvum.
V-71 Sýklalyfið azithromycin ver lungnaþekju gegn
Pseudomonas aeruginosa sýkingu óháð bakteríudrepandi
virkni
Skarphéðinn Halldórsson1, Guðmundur Hrafn Guðmundsson1, Þórarinn
Guðjónsson3-4, Magnús Gottfreðsson5, Ólafur Baldirrsson3-6 * * * * *
'Líffræðistofnun, 2rannsóknastofa í stofnfrumufræðum, líffærafræðideild
læknadeildar, 3lyfjafræðideild HÍ, 4blóðmeinafræðideild,
5smitsjúkdómadeild, 6lungnadeild Landspítala
skarph@hi.is
Inngangur: Gram neikvæða bakterían Pseudomonas aeruginosa
getur valdið alvarlegum lungnasýkingum í einstaklingum með
skerta ónæmisstarfsemi á borð við sjúklinga með slímseygju
(cystic fibrosis (CF)) eða króníska lungnateppu (chronic obst-
ructive pulmonary disease (COPD)). Lungnaþelið er fremsta
varnarlína gegn sýkingum í öndunarfærum. Samheldni þess,
skautun og gegndræpi er stjórnað af þéttitengjapróteinum.
Nýlegar rannsóknir hafa sýnt að sýklalyfið azithromycin hefur
jákvæð áhrif á lungnastarfsemi CF sjúklinga án þess að um beina
bakteríudrepandi virkni sé að ræða. Við höfum áður sýnt að
azithromycin eykur rafviðnám og breytir tjáningu þéttitengja-
próteina í berkjufrumulínunni VA10.
Markmið: Að rannsaka samspil P. aeruginosa og lungnaþelsins
við sýkingu og að skilgreina varnaráhrif azithromycins í því
samhengi.
Aðferðir: Með því að notast við himnuræktir gátum við mælt
rafviðnám, samsetningu þéttitengja og innskrið P.auruginosa í
lungnaþekju líkani. Þekjan var bæði meðhöndluð með lifandi
bakteríum og sterílu floti úr P.aeruginosa rækt.
Niðurstöður: Rannsóknir okkar benda til þess að rhamnolípíð
sem P.aeruginosa seytir frá sér riðli byggingu þéttitengja sem
lækkar rafviðnám í lungnaþekjunni. Niðurstöðumar sýna
einnig að meðhöndlun lungnaþekjunnar með azithromycini ver
þekjuna fyrir lækkun á rafviðnámi og flýtir fyrir bata í kjölfar
P.aeruginosa sýkingar, óháð bakteríudrepandi virkni lyfsins.
Ályktun: Með þessari rannsókn er stigið skref í átt að því að
útskýra hvernig hliðarverkun azithromycins getur styrkt nátt-
úrulegar varnir lungnaþelsins gegn sýkingum.
V-72 Áhrif kúrkúmíns og kúrkúmínóíða á lungnaþekjuvef
in vitro
Berglind Eva Benediktsdóttir1, Þórarinn Guðjónsson2, Hanne Hjort
Tonnesen3, Már Másson1, Ólafur Baldursson14
'Lyfjafræðideild HÍ, 2rannsóknastofu í stofnfrumufræðum, líffærafræði,
læknadeild HÍ og blóðmeinafræðideild Landspítala, 3School of Pharmacy,
Dept. of Pharmaceutics, University of Oslo, 4lungnadeild Landspítala
bergiib@hi.is
Inngangur: Kúrkímín er náttúruefni og finnst í þurrkuðum jarð-
stönglum plöntunnar Curcuma longa L. en þurrkuðu jarðstöngl-
arnir hafa víða verið notaðir í aldaraðir sem gult litarefni og sem
krydd og því er kúrkúmín talið lítt eitrað. Kúrkúmín hefur verið
rannsakað frá lyfjafræðilegu sjónarhorni vegna hugsanlegrar
virkni þess gegn ýmsum sjúkdómum en rannsóknir hafa sýnt
að efnið hefur bólgueyðandi- og andoxunarvirkni, virkni gegn
krabbameini auk þess sem stök tilfelli hafa sýnt að kúrkúmín
hefur reynst vel sjúklingum með slímseigjusjúkdóm. Til að skil-
greina betur hugsanleg áhrif kúrkúmíns þá rannsökuðum við
áhrif þess á lungnaþekjufrumur in vitro.
Aðferðir: Lungnaberkjuþekjufrumum var sáð á gegndræpa
filtra og þær meðhöndlaðar með kúrkúmíni og kúrkúmínóíð-
unum dímetoxýkúrkúmín og bisdemetoxýkúrkúmín.
Niðurstöður: Tilraunir okkar sýna að kúrkúmín eykur rafviðnám
(TER, transepithelial electrical resistance) lungnaþekju in vitro
og virðast áhrifin vera skammtaháð. Niðurstöðurnar sýna einn-
ig að mismunandi afleiður kúrkúmíns hafa mismunandi áhrif á
TER. Dímetoxýkúrkúmín jók ekki TER heldur virtist halda því
niðri en bisdemetoxýkúrkúmín jók rafviðnám marktækt þótt
áhrifin væru skammvinn. Þar sem vitað er að þétttengslapró-
tein stjórna TER, leituðum við skýringa á áhrifum kúrkúmíns á
tjáningu þeirra. Mótefnaflúrlitun og western blotting benda til
LÆKNAblaðið 2008/94 37