Læknablaðið : fylgirit - 01.05.2010, Blaðsíða 34

VÍSINDI Á VORDÖGUM
FYLGIRIT 63
lingar (22%) voru á stigi II. Ekki var hægt að stiga 6 sjúklinga þar sem upp-
lýsingar vantaði eða þær voru ófullnægjandi. Skurðaðgerðir til grein-
ingar voru gerðar hjá 14 sjúklingum og tekin fleiðrusýni, annaðhvort í
gegnum brjóstholsskurð (n=8) eða með brjóstholsspelgun (n=6). Enginn
sjúklinganna gekkst undir brottnám á fleiðru og lunga með lækningu að
markmiði. Lífshorfur voru 8,3 mánuðir að meðaltali (miðgildi 6 mán),
eða frá 2 vikum og upp í 40 mánuði fyrir þann sem lifði lengst. í dag eru
5 af 33 sjúklingum á lífi, allir greindir innan 48 mánaða.
Ályktun: Illkynja fleiðruæxli eru fátíðari á íslandi miðað við nágranna-
lönd. Flestir (78%) greinast með útbreiddan sjúkdóm þar sem lækning
kemur ekki til greina. Ljóst er að stigun þessara sjúklinga er oft ábótabant
og athyglisvert að enginn hafi gengist undir brottnám á fleiðru og lunga.
V-101 Árangur kransæðahjáveituaðgerða á íslandi
Hannes Sigurjónsson', Sólveig Helgadóttir2, Sæmundur J. Oddsson1, Martin Ingi
Sigurðsson’, Þórarinn Amórsson', Tómas Guðbjartsson1'2
'Hjarta- og lungnaskurðdeild Landspítala, 3læknadeild HÍ
hannes@landspitali.is
Inngangur: Frá því fyrsta kransæðahjáveituaðgerðin var gerð á íslandi
árið 1986 hafa >3500 slíkar aðgerðir verið framkvæmdar á Landspítala. í
flestum tilvikum hefur verið notast við hjarta- og lungnavél (CABG) en
á síðasta áratug hafa margar aðgerðanna verið gerðar á sláandi hjarta
(OPCAB). Tilgangur rannsóknarinnar var að kanna árangur þessara
aðgerða hér á landi.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknin er afturskyggn og nær til allra
sjúklinga (n=720) sem gengust undir kransæðahjáveituaðgerð á íslandi
árin 2002-2006. Sjúklingum sem gengust undir aðrar aðgerðir samtímis,
t.d. lokuaðgerð, var sleppt. Bornir voru saman fylgikvillar og dánartíðni
(s30 d.) þeirra sem gengust undir hefðbundna aðgerð (CABG-hópur,
n=513), og á sláandi hjarta (OPCAB-hópur, n=207), og notuð til þess bæði
ein- og fjölþáttagreining.
Niðurstöður: Áhættuþættir voru mjög sambærilegir fyrir bæði CABG-
og OPCAB-hópa, m.a. aldur, líkamsþyngdarstuðull, fjöldi æðatenginga
(2,8) og EuroSCORE (4,8). Aðgerðir á sláandi hjarta tóku lengri tíma
(222 vs. 197 mín., p<0,001) og blæðing í var aukin í samanburði við
hefðbundna aðgerð og munaði 274 ml (p<0,001). Tíðni enduraðgerða
vegna blæðinga og blóðgjafa var heldur hærri í CABG-hópnum og
CK-MB sömuleiðis marktækt hærra (43,4 vs. 36,3 pg/L, p<0,05). Aftur
á móti var tíðni gáttatifs (53%) og heilablóðfalls (2%) sambærileg
í báðum hópunum, einnig legutími (12 dagar) og skurðdauði (3%
vs. 4%). Tegund aðgerðar hafði ekki forspárgildi fyrir skurðdauða.
Fjölþáttagreining á áhættuþáttum skurðdauða sýndi að EuroScore var
sterkasti áhættuþátturinn, en hækkaðar blóðfitur og magn blóðgjafar
reyndist einnig sjálfstæðir forspárþættir. Línuleg aðhvarfsgreining sýndi
að tegund aðgerðar, líkamsþyngdarstuðull og fjöldi æðatenginga voru
sjálfstæðir áhættuþættir aukinnar blæðingar.
Ályktun: Árangur kransæðahjáveituaðgerða á íslandi er góður (3,2%
skurðdauði) og sambærilegur við stærri hjartaskurðdeildir erlendis.
Þetta á við um bæði hefðbundnar aðgerðir og aðgerðir á sláandi hjarta. í
þessari óslembuðu rannsókn reyndist þó blæðing aukin eftir aðgerðir á
sláandi hjarta en tíðni hjartadreps lægri.
V-102 Framsýn rannsókn á skurðsýkingum eftir 246 opnar
hjartaaðgerðir
Helga G. Hallgrímsdóttir', Magnús Gottfreðsson2, Tómas Guðbjartsson3
‘Hjarta- og lungnaskurðdeild, 2smitsjúkdómadeild Landspítala. 3lseknadeild HÍ
helgahal@landspitali.is
Inngangur: í framsýnni rartnsókn á Landspítala árið 2007 kom
óvænt í ljós að tíðni skurðsýkinga á ganglim eftir bláæðatöku við
kransæðahjáveituaðgerðir (CABG) var 23,1%. í kjölfarið var ákveðið að
yfirfara verkferla, m.a. húðþvott og frágang umbúða. Tilgangur þessarar
rannsóknar var að kanna hvernig til tókst, en í þetta sirtn á heilu ári og
í ferfalt stærra þýði en í fyrri rannsókn. Einnig var markmiðið að kanna
tíðni sýkinga í bringubeinsskurði.
Efniviður og aðferðir: Framsýn rannsókn sem tók til allra sjúklinga sem
gengust undir opna hjartaaðgerð á Landspítala á 12 mánaða tímabili,
frá 18. nóv. 2008 til 17. nóv. 2009, samtals 246 einstaklinga (191 karlar,
meðalaldur 66,5 ár). Flestir (60,1%) gengust undir kransæðahjáveitu
(CABG/OPCAB), ósæðalokuskipti (11,4%) eða báðar aðgerðimar saman
(13,4%). Skurðsár voru metin á 2., 4. og 6.-7. degi þegar sjúklingar lágu
inni. Einnig var haft samband við alla sjúklinga nema þrjá símleiðis, 30
dögum frá útskrift. Skurðsár voru skilgreind skv. staðli CDC. Bomir voru
saman sjúklingar með og án sýkingar og lagt mat á áhættuþætti.
Niðurstöður: Alls greindust 39 sjúkl. með skurðsýkingu, 15 á bringubeini,
20 á ganglim og 4 á báðum stöðum. í flestum tilvikum var um
yfirborðssýkingu að ræða (79,1%) en 7 af 15 sjúkl. með bringubeinssýkingu
höfðu djúpa sýkingu með miðmætisbólgu. Fóru þeir allir í enduraðgerð
með sárasugu. Af 184 sjúkl. sem gengust undir hjáveituaðgerð fengu 24
sýkingu í skurðsár á ganglim, eða 13,0%, langflestir yfirborðssýkingu
(90%). Tæpur helmingur bringubeinssýkinga var greindur þegar sjúkl.
lágu inni en aðeins 15% sýkinga á ganglim. Miðgildi legutíma var
marktækt hærra hjá sjúkl. með skurðsýkingu í bringubeini en ganglim
(15 vs. 9 dagar, p=0,045). Alls létust 9 sjúklingar <30 d. (3,6%).
Ályktun: Skurðsýkingar eru töluvert vandamál eftir opnar hjartaaðgerðir
og reyndust mun algengari á ganglim eftir bláæðatöku (13,0%) en á
brjóstholi (6,1%). Ljóst er að tíðni þessara sýkinga á ganglim hefur lækkað
um helming frá fyrri rannsókn, en tíðni djúpra bringubeinssýkinga
(2,8%) er svipuð og í eldri rannsókn (2,5%).
V103 Lokuskipti vegna ósæðarlokuþrengsla á íslandi 2002-2006
Inga Lára Ingvarsdóttir1, Sólveig Helgadóttir', Ragnar Danielsen1’, Tómas
Guðbjartsson1J
‘Lœknadeild HÍ, 'hjartadeild, 'hjarta- og lungnaskurðdeild
ilHOhi.iS
Inngangur: Ósæðarlokuskipti er önnur algengasta hjartaaðgerðin og er
oftast gerð vegna ósæðarlokuþrengsla. Hlgangur rannsóknarinnar var
að gera ítarlega rannsókn á árangri ósæðarlokuskipta vegna ósæðar-
lokuþrengsla á Islandi.
Efniviður og aðferðir: Aftursæ rannsókn sem náði til allra sjúklinga með
ósæðarlokuþrengsl er gengust undir ósæðarlokuskipti á Landspítala
(LSH) á árunum 2002-2006, samtals 156 einstaklinga. Sleppt var 29
sjúklingum sem fóru í aðgerð vegna ósæðarlokuleka eða höfðu áður
farið í hjartaaðgerð. Meðalaldur var 71,7 ár (bil 41-88) og 64,7% karlar.
Skráðir voru áhættuþættir, fylgikvillar aðgerðanna, þ.á.m. skurðdauði og
niðurstöður hjartaómana.
Niðurstöður: Algengustu einkenni voru mæði (80,8%) og hjartaöng
(52,6%), en 11 sjúklingar voru án einkenna. Fyrir aðgerð var hámarks
þrýstingsfallandi (AP) að meðaltali yfir lokuna 74,1 mmHg, útfallsbrot
(EF) 57% og EuroScore 9,6%. Meðalaðgerðar- og -tangartfmi voru 282
og 124 mínútur. Ríflega helmingur sjúklinganna gekkst samtímis undir
kransæðahjáveitu og 9 undir aðgerð á míturloku. Lífrænni loku var
komið fyrir í 127 aðgerðanna (81,4%), í 102 tilvikum án grindar (stent-
less), og gerviloka hjá 18,6% sjúklinganna. Meðalstærð ígræddra loka
var 25,6 mm (bil 21-29) og hámarks AP yfir nýju lokuna 28,1 mmHg.
Algengustu fylgikvillar eftir aðgerð voru nýtilkomið gáttatif (64%)
og nýrnaskaði (32%) en 19 sjúklingar (12,2%) fengu fjöllíffærabilun.
Enduraðgerð vegna blæðingar þurfti í 12% tilfella. Miðgildi legutíma var
13 dagar, þar af 1 á gjörgæslu. Skurðdauði (s30 d.) var 6,4%.
Ályktun: Alvarlegir fylgikvillar eru tíðir eftir ósæðarlokuaðgerðir, ekki
síst blæðingar sem oft krefjast enduraðgerðar. Skurðdauði er helmingi
hærri en eftir kransæðahjáveituaðgerðir, sem er í samræmi við aðrar
rannsóknir.
V-104 Rof á hjarta eftir gangráðsísetningu: Tilfellaröð af Landspítala
Ingvar Þ. Sverrisson1, Halla Viðarsdóttir1, Gizur Gottskálksson2, Tómas
Guðbjartsson1J
'Hjarta- og lungnaskurðdeild, 2hjartadeild Landspitala, 'læknadeild HÍ
ingvarsv@landspitali.is
Inngangur: Gangráðsísetning er algeng aðgerð og tíðni alvarlegra
fylgikvilla er lág. Blæðingar og sýkingar eru algengustu fylgikvillarnir en
einnig er þekkt að rof geti komið á hjartavöðvann og leiðslumar stungist
út úr hjartanu. Um er að ræða sjaldgæfan en hættulegan fylgikvilla. Lýst
34 LÆKNAblaðið 2010/96