Listin að lifa - 01.10.2002, Blaðsíða 7

þau spillst vegna sveppa- og gerla-
gróðurs. Einu sinni hitnaði á nokkrum
dögum í yfirbreiddum grasabing hjá
mér sem í voru rök grös (um 100 kg).
Mun seinlegra er að tína blaut grös en
þurr, þau eru meira en 100% þyngri en
vel þurr grös.
Lífið á grasafjalli
Alls höfum við slegið upp tjaldbúðum
í grasalandi síðustu 15 árin, á 20-25
stöðum. Oftast á Jökuldalsheiði, en þó
fjórum sinnum á Melrakkasléttu. í
flestum tilfellum langt frá alfaraleið.
Eitt sumarið vorum við í 5 vikur hjá
Klapparlæk við Gestreiðarstaðakvísl
án þess að verða nokkurn tíma vör
mannaferða. Staðinn nefndum við
Búðabakka. Þarna á heiðinni er fátt
um ömefni og miklum erfiðleikum
bundið að búa í örnefnalausu landi. Úr
þessu vorum við að bæta smátt og
smátt alla daga.
Hugsið ykkur muninn á að segja:
„Eg gleymdi nestistöskunni á balanum
vestan við háamelinn, sem liggur út í
mýrina með tjörninni þar sem álfta-
hjón hafa verið að byggja upp laup.”
Eða: „Eg gleymdi nestistöskunni inni
á Steytubakka.”
Steytubakki fékk nafn af veðrátt-
unni sem ríkti dagana sem við vorum
að tína þar. Reyndar komu flest ör-
nefnin til vegna útlits eða einhvers at-
viks, svo sem: Gæsabakkar, Grjót-
brjóst, Vaðbrekka, Stuðlamelur, Kríu-
steinar, Hans og Gréta eða Áttapoka-
bakki. Þá fengu allir staðir, þar sem
við tjölduðum, sitt nafn. í sumurn til-
fellum var örnefni fyrir í nágrenninu
svo sem: Arnarbælistjöm, Fagra-
hvammalækur, Bláskriða eða Smjör-
bítilshvammur. Til viðbótar komu ný-
nefni svo sem: Snæhvammur, Veggur,
Búðahvammur, Kríutjörn, Stóralág
eða Bólstaður.
Alls geymi ég í hugskoti mínu eða
dagbókum, sem ég færði þama á
grasafjalli, um 100-150 nafngiftir,
mismerkilegar. Annað eins eða meira
er gleymt að eilífu og sakar ekki. Ör-
nefnin þarna, t.d. á Jökuldalsheiði, frá
því að þar var búið, eru auðvitað
margfalt merkilegri. Að standa á Ingi-
bjargarhóli í nágrenni Háreksstaða á
sólríkum logndegi gefur augnablikinu
margfalt vægi þegar maður veit tilefni
nafngiftarinnar, en við hólinn fannst
kona að nafni Ingibjörg örend fyrir
langa löngu. Lrklega varð hún úti í
óveðri, en það er mér ekki fullkunnugt
um.
Þorri forðum feykti snjá
að fanna- köldu bóli.
Logn og sólskin eru nú á
Ingibjargarhóli.
Tilhögun vinnudags var þannig, að
farið var í hagann um kl. 9 að morgni
og komið heirn um kl. 18, þó með
allskonar undantekningum. Þá farið
að sinna kvöldverði og stússa við
grösin. Taka saman, grófhreinsa eða
breiða í þerrinn. Óveðursdagar voru
gjarnan notaðir til kaupstaðarferða,
l-2svar í viku, sjaldnar ef langt var að
fara um torfarinn veg.
Oftast var búið við ágæta aðstöðu: í
tjaldvagni með fortjaldi, eða hjólhýsi
og hústjaldi. Eitt sumar bjuggum við
hjónin í stórri jeppakerru sem ég „inn-
réttaði”. Verustaðimir voru ætíð upp-
hitaðir með gasofnum og eldað á
þriggjahólfa gashellu. Við höfðum
oftast NMT farsíma, kæliskáp, útvarp
og stundum sjónvarp! Yfirleitt var
slegið upp snyrtiklefa úr flekum með
vatnssalerni og sturtu.
Ætíð var verkfærataska meðferðis
með því nauðsynlegasta til viðgerða
svo sem nöglum, hosuklemmum o.fl.
Sjálfsagt var aðstaða okkar mikill lúx-
us, miðað við heiðarbýlin þarna á sín-
um tíma. Eitt sinn brá ég bíl (L 300)
og kerru á bílavog áður en ég ók af
stað til fjalla. Vogin sýndi 3.740 kg,
farangur 1.500 kg!
I hugskotinu ber hæst minningar frá
kyrrðarstundum, þegar kvöldsólin
roðaði ský og fjallatinda, jafnvel alla
nóttina um Jónsmessuleytið. Þá
kveiktu hughrifin löngun til að drepa
niður penna. Stundum var lagst í flakk
um óttu eða lokið við tvítuga drápu
fyrir rismál. Ég læt hér duga fjórar
hendingar:
A hvamminn græna, um rismál
snemma, röðulbirtu sló.
Sú roðabirta kyssti hól og grund.
A demantstæra glitraði þar dögg í
grasamó.
Eg gleymi aldrei slíkri
morgunstund.
Flesta daga gerðist eitthvað frá-
sagnarvert sem rætt var um yfir kvöld-
verði. Ef ekki veðrið eða vinnan, þá
einhver uppákoma í dýraríkinu. Eitt
sinn kom til okkar grágæsarungi, frá-
villingur, sem aldrei vék frá búðunum
nema nokkra metra. Hann var alinn á
því sem talið var gæsamatur. En tófan
kom svo eina nóttina. Á blóðvellinum
lágu aðeins eftir garnir og fiður. í ann-
að sinn kom til okkar dúfa og hélt til í
marga daga undir kerrunni, dauð-
hrædd við kjóana. Merking á fæti
sýndi að eigandi bjó í Mosfellssveit.
Einn sunnudag hvarf hún. Ekki hafði
ég spurnir af hvort hún komst heim.
í heiðinni verpa margar fuglateg-
undir, t.d. álft, grágæs, heiðagæs, lóa,
sendlingur, óðinshani, sólskríkja og
kjói. Ótrúlegur vandræðagangur er á
mörgum varpfuglinum. Vörhret og
snjóalög leika álftirnar grátt. Þær geta
ekki frestað varpi þótt snjór sé yfir
laupnum frá fyrra ári. Vorið 1993
hafði ein verpt á bakka sem stóð upp
úr snjó. Þar var bara skum þegar ég
kom á staðinn. Álftarsteggurinn virtist
ekki búinn að átta sig á aðstæðum og
vann baki brotnu við að byggja upp
hreiðurlaup, en frúin sat hnípin hjá og
leit ekki við hreiðrinu. Nokkru síðar
mældi ég stærðina á laupnum, sem var
um 2.5 x 1.6 m.
Ekki fór hjá því að grasafólkið
fyndi eitt og annað, gangandi þúfu af
þúfu, dag eftir dag, sumar eftir sumar.
Sumarið 1994 fundum við peninga-
veski milli þúfna, um 4 km frá þjóð-
vegi. í því var bara ökuskírteini. Eig-
andi reyndist vera frá Dalvík og kvaðst
hafa týnt veskinu fyrir 5 árum, akandi
um Jökuldalsheiði í myrkri og vetrar-
stormi. Er hann hugðist laga keðjur á
vörubílnum, rann veskið úr vasa hans
og skrunaði á gljá út í myrkrið. Feginn
varð ég er hann staðfesti, að engir pen-
ingar hefðu verið í veskinu.
Kúnstugast í fjallakyrrðinni var
þegar herþota flaug í lágflugi yfir búð-
irnar. Allir þustu út, enginn vissi
hvaðan á hann stóð veðrið. I útvarpinu
um kvöldið kom skýring á fyrirbær-
inu. Herinn á Keflavíkurflugvelli að
prófa nýtt fjarskiptakerfi, vélin að
kanna skilyrðin og flaug því sem
lægst. Segja má að þetta hafi verið
viðburður úr „mannheimum.” Ég má
til að bæta við öðrum úr ríki náttúr-
unnar.