Listin að lifa - 01.10.2002, Blaðsíða 34

Hilmar í þremur hlutverkum: Skipstjórinn með kaskeitið og pípuna. í sparifötunum að taka við verðlaunum fyrir vel unnin
störf. Glaður og reifur eldri borgari í púttsalnum í Eyjum.
samning, að kaupa bátinn á ákveðnum
degi, fyrir ákveðið verð, en það átti
ekki að verða. Svo kemur gosið og ég
fer 2-3 ferðir með fólk og búslóðir.
Síðan fer skipið á loðnu, en á miðri
vertíð, þegar verið er að fara út frá
Grindavík í vonskuveðri, kastast skip-
ið upp í klappir og verður þar til.
Nú, ég átti að heita útgerðarstjóri
með tvo báta, en fjölskyldan fær bara
húsnæði í Hveragerði. „Omögulegt
fyrir þig að búa í Hveragerði með tvo
báta,” segir vinveittur maður og býður
mér einstaklingsíbúð sína í Árbænum,
sem ég þigg guðslifandi feginn. Fyrstu
nóttina í Árbænum er farið að djöflast
á útihurðinni. Ég ansaði ekki fyrst, en
þetta var þá lögreglan. „Ert þú Hilmar
Rósmundsson. Við erum með slæmar
fréttir. Skipið þitt er strandað í
Grindavík.” Heldur ónotalegt að
vakna upp við þetta fyrstu nóttina, en
áhöfnin bjargaðist sem betur fer.
Staðan var slæm, hvern djöfulinn
átti maður nú að gera? Nú, ég ákveð
að fara um borð í Sæbjörgu, en vant-
aði 5 menn. Þá var skollið á togara-
verkfall í Reykjavík, svo að við feng-
um 5 úrvalsmenn, fórum og fiskuðum
heil ósköp og lögðum upp í Þorláks-
höfn. Allan gosveturinn reri ég frá
Eyjum. Við lágum inni aðra hvora
nótt, en vorum oft reknir út, þegar ótt-
ast var að hraunið færi að renna í
höfnina.
Við þetta var ekkert ráðið,” segir
Hilmar „en konunni var ekki um að
flytja aftur til Eyja, þó er hún Vest-
mannaeyingur. Ég var alltaf úti í Eyj-
um, en hún í landi með fjölskylduna.
Einhver beygur í henni eins og fleir-
um í fyrstu, en hann fór fljótlega af.
Svo fórst síðasta Sæbjörgin okkar
veturinn ‘84. Þetta var fyrsta kvótaár-
ið og stór hluti kvótans í uppsjávar-
fiski. Þeir voru á loðnuveiðum fyrir
norðan og stefndu heim í jólafrí, þegar
vélin bilaði og bátinn rak upp í sker í
Hornvíkinni. Mannskapurinn bjargað-
ist sem hefði verið útilokað ef bátinn
hefði rekið upp aðeins austar eða vest-
ar, mikil heppni yfir þeim.
Þarna datt kvótinn okkar dauður
niður! í dag hefðu nógir orðið til að
kaupa hann. Við höfðum heimild til
að byggja eða kaupa skip, en maður
var farinn að eldast. Eftir þetta var ég
að gutla á sjó með báta fyrir menn, en
hætti síðan alveg og gerðist starfs-
maður hjá Útvegsbændafélagi Vest-
mannaeyja.
Ég hef verið í stjórn Ú.V. í 25 ár,
þar af formaður í 9 ár. Á seinni árum
fannst mér gott að sameina þetta með
stýrimannsstöðu á Herjólfi í afleysing-
um.”
Margfeldisáhrif kringum
hvern bát
Hvað segir maður sem búinn er að vera
háseti á síldarbát og togara, skipstjóri
og útgerðarmaður um stöðuna núna?
„Eins og málin standa í dag, er nauð-
synlegt að stjórna fiskveiðunum. Við
erum með svo öflug skip, að við gæt-
um klárað allt líf við íslandsstrendur á
stuttum tíma.
Þetta brask með kvótann er aftur
stóralvarlegt mál. Þó verður eitthvað
framsal að vera leyfilegt. Ég er ekki
hlynntur því að hann koniist á fárra
manna hendur, en þeir eru svo sterkir
sem eiga kvótann að þeir eru farnir að
segja öðrum fyrir verkum, þess vegna
sé ég ekki að þetta breytist í bráð.
Mjög alvarleg staða er að koma
upp hér í Eyjum, bátum að fækka og
atvinnan að minnka. Hver bátur er
skipaður 6-8 mönnum, og í landi má
reikna með 20-30 störfum við aflann
sem hann skilar. Hver bátur hefur því
margfeldisáhrif. Árið 1990 voru 60
bátar (VE yfir 12 tonn) skráðir í Út-
vegsbændafélagi Vestmannaeyja. Nú
eru aðeins tvö frystihús hér starfandi.
Ef við getum ekki komið með eitthvað
í staðinn, hlýtur fólki að fækka.”
Hvernig sérðu framtíðina fyrir
þér hér í Eyjum - segjum eftir
20-30 ár?
„Því miður er ég ekki of bjartsýnn á
framtíðina í Eyjum. Otti minn byggist
fyrst og fremst á þeirri breytingu sem
er að verða á útgerðar- og fískvinnslu.
Fyrir gos voru árlega gerðir út
70-80 bátar og 4-5 frystihús unnu afl-
ann. Eigendur flestra bátanna voru
34