Listin að lifa - 01.10.2002, Blaðsíða 37

Smíðaverkstæði
með stóra sál
Litib inn á smíðaverkstæði Sveins Magnússonar
trésmíðameistara og smíðakennara
Leikfangasmiðja Sveins er ævintýra-
heimur. Úr spýtunum spretta brúðu-
vagnar og brúðuhús, og vörubílar
sem geta sturtað. Engan Cosa sá ég
þó hjá honum, en tréstrákurinn gæti
leynst í einhverri spýtunni. Sveinn
smíðar leikföng eftir pöntunum, en
lumar einnig á skemmtilegum kjör-
gripum fyrir þá eldri.
Sveinn er maður með nógan tíma,
opið hjarta og stutt í glettnina. Slík
persóna er mikilvæg í hverju bæjarfé-
lagi. Ætti í raun að vera borgað fyrir
að vera til. Gestir, sem þarf að sinna
sérstaklega, eru sendir í kaffi upp á
loft hjá „mömmu”. Mamma er eigin-
kona Sveins, Sigríður Steinsdóttir.
Skyldi fegurra ástarheiti vera til?
Hús Sveins að Hvítingavegi 10
gengur undir nafninu Hljómskálinn,
en Lúðrasveit Vestmannaeyja byggði
húsið 1930. Upphaflega einn salur
með bogagluggum og flötu þaki. „Þeir
ætluðu að spila uppi á þaki á góðviðr-
isdögum,” upplýsti Sveinn. Síðan hafa
bæði Sveinn og faðir hans byggt við
húsið - og til að bera saman nýja og
gamla tímann, lætur Sveinn þess get-
ið, að þúsundþjalasmiðurinn Magnús
faðir hans hafi fengið 10 króna lán
vegna efniskaupa í hús sem hann var
að byggja árið 1913, sem bankinn
heimtaði ábyrgðarmann fyrir.
Hvítingavegur dregur nafn sitt af 2
hvítum steinum sem áður stóðu við
vegslóðann. „Hvítingjamir” tveir voru
fjarlægðir áður en menn fóru að leggja
rækt við sögulegar menjar. Sagt er að
þar hafi áður fyrr verið þingstaður
Vestmannaeyja.
Smíðaverkstæðið er beint inn af
gangstéttinni. Sýnishorn af smíðagrip-
um í glugga, litrík leikföng og
Jf ■ ft jfl
■ \
í
B? ■■■' ■ §'■ m n
m * 45... m
I-1 íi i "‘HÍÉi fíl 1
ií.ý '16 y — '..MxaJtM, i
36
Sveinn í hópi áhugasamra nemenda. Litrík vinnuklæðin sýna að krakkarnir í Vest-
mannaeyjum hafa smíðað og málað af hjartans lyst. Ljósm. Sigurgeir Jónasson.
smákamrar með rauðu þaki. Innan-
dyra stendur grannleitur maður innan
um hefilbekki og smíðatól. Umhverfið
allt ber andblæ gamla tímans, vekur
upp minningar um smiðinn í þorpinu
heima sem tálgaði báta handa lítilli
stelpu.
„Þetta er bara stelpa sem þú kemur
með, Jón,” segir leikfangasmiðurinn.
Kannski verða konur stelpur í annað
sinn í svona leikfangasmiðju. Hér er
margt forvitnilegt. Prentarahillan er
eftirsótt undir ýmsa smáhluti, eins og
fingurbjargasafn, og fægður kistill er
góð eign. „Hvað heitir þetta, góða
mín?” segir hann og bendir á litla
hliðarhólfið.
Löngum þykir gott að eiga eitthvað
í handraðanum, segi ég.
Stelpan hefur vaxið í áliti. Sveinn
dregur fram gestastólinn á verkstæð-
inu og býður mér sæti. Sest sjálfur og
setur sig í stellingar.
Hvers vegna smiður?
„Pabbi var smiður og mig langaði
svo til að læra að smíða, byrjaði á að
smíða mér borð og standlampa þegar
ég var strákur. Reyndar ætlaði pabbi
að flytja til Ameríku 1911, en var snú-
ið til baka í Skotlandi. Þeir fundu ein-
hverja augnveiki í honum, sennilega
það sem kallað var egypska veikin eða
kannski var það vogrís,” og Sveinn
bætir við kímileitur, „eins gott, annars
hefði ég jafnvel aldrei fæðst eða orðið
„káboji” úti í Ameríku!”
Nú geysist eldri maður inn á verk-
stæðið, greinilega heimagangur hér og
svo mikið niðri fyrir að hann sér ekki
gestina.
„Farðu upp til mömmu, Jói minn,
ég er svolítið upptekinn núna,” segir
Sveinn. Sissa mamma er „mamma”
margra Vestmannaeyinga. Jói lítur
homauga á gestinn sem stendur í vegi
fyrir morgunsamræðum. „Það er heitt
á könnunni hjá mömmu,” segir
Sveinn. Kaffið er sárabót og Jói fer.
„Þaö er alltaf hægt aö
setjast inn til Sveins og
spjalla - svo gott aö eiga
svona lífsglatt fólk,"
segir ein vinkona Sveins
og Sissu mömmu.
Samtalið leiðir í ljós breiðan starfs-
vettvang - sveitastörf og sjóvinnu,
lögreglu- og þjónsstarf í samkomuhúsi
Vestmannaeyja. „Þar var ég reyndar
hálfgerður útkastari. Segja má að ég
hafi staðið við dyrnar í 10—15 ár. Yfir-
leitt sömu krílin sem maður kastaði
út!”
Sveinn þráöi aö læra aö
smíöa, en gekk brösulega aö
komast í læri hér heima.
Hann haföi heyrt frá vini
sínum aö hægt væri aö
komast á samning í Danmörku
og réö sig því fyrst á
bóndabæ á Jótlandi til aö
vinna fyrir náminu og
læra máliö.
„Þar mjólkaði ég kýr þrisvar á dag,
byrjaði klukkan 5 á morgnana, og
mokaði líka undan svínum. Þetta var
vorið 1939. Um haustið réðust Þjóð-
verjar inn í Pólland. Þá hringdi vinur
minn í mig og hafði áhyggjur af þess-
um málum, sem ég hafði lítið heyrt
um eða velt fyrir mér. Hann sagði mér
að Esjan, sem var nýbúið að hleypa af
stokkunum, væri á heimleið, hvort ég
ætlaði ekki með? Auðvitað fór ég,
reyndar kauplaus eftir sumarið. Ég var
bara 17 ára. Danir borguðu víst ekki
fjósamönnum fyrr en þeir eru orðnir
18 ára! Reynsla mín við sveitastörf
var lítt metin, en valllendi og þýfi
barði ég m.a. 14 ára sumarið mitt. Þá
var besta hvíldin við hverfissteininn
þegar maður var að dengja ljáinn.
Upphaflega fór ég til sjós 15 ára á
reknet og færaskak. Reyndar var ég
líka á sjó eftir hjónabandið. Ég hóf
störf í Lögreglunni í Vestmannaeyjum
árið 1955 og var lögregluþjónn í 12 ár
sem var mikil reynsla. Sissa mamma
er frá Múla í Vestmannaeyjum. Við
giftum okkur 1945 og höfum staðið
saman í blíðu og stríðu síðan, aðallega
í blíðu. Strákarnir okkar urðu fjórir,
Steinn, Ma^gi, Siggi og Biggi, mikið
barnalán. Eg var kyndari á togara á
leið frá Grimsby, þegar von var á öðru
barninu - og áttaði mig strax þegar
loftskeytamaðurinn kallaði niður í
vélarrúm, að nú væri Magnús Sveins-
son kominn til Eyja!
Stelpurnar skiluðu sér á endanum í
barnabörnunum”. Ekki þarf að spyrja
að því, að auðvitað fá barnabörnin
sérsmíðuð leikföng frá afa.
Nú er Sveinn lærður húsgagna-
smiður með innrammað meistarabréf
uppi á vegg, en hann fór að læra smíð-
ar fljótlega eftir heimkomuna frá Dan-
mörku hjá Ólafi Adolf Granz. Yngri
Vestmannaeyingar, sem nú eru að ala
upp börnin sín, þekkja hann vel. Hér
var hann smíðakennari í barnaskólan-
um í 23 ár. „Það voru skemmtilegustu
ár ævi minnar,” segir Sveinn með
37