Frjáls verslun - 01.03.2010, Síða 28

28 F R J Á L S V E R S L U N • 3 . T B L . 2 0 1 0
Forsíðu grein
Þegar skýrsla rannsóknarnefndarinnar er skoðuð sést að Glitnishelgin
er spennusaga. Glitnishelgin fjallar um þá reyfaralegu atburði sem urðu
síðustu helgina í september 2008 þegar einn fóturinn fór undan riðandi
banka kerfinu á Íslandi.
Það er að kólna í veðri og spáð
rigningu í lok vikunnar. Enn
er þó sól í heiði um hádegið
fimmtu daginn 25. september.
Há vaxinn maður, stuttklipptur með dökkt
hár og gleraugu, gengur inn um aðaldyr
Seðlabankans við Kalkofnsveg og á erindi
við bankastjóra. Brýnt erindi. Hann er
áhyggjufullur. Þetta er unglegur maður og
ekki áberandi útgerðarmannslegur en hefur
símleiðis beðið um viðtal.
Góðu haustveðri til útivistar er spáð um
helgina sunnanlands. Líka fyrir ráðherra.
Starfsfólk viðskiptaráðuneytis fer í skemmti­
ferð með ráðherra sínum. Enginn veit að það
er „Glitnishelgin“ sem fer í hönd og spáin
stenst ekki alveg – það er að segja veðurspáin
og helgarveðrið og útivistin. Helgin varð
hálfhryssingsleg með skúrum.
En enn er fimmtudagur og allt getur gerst.
Slatti af peningum
Hávaxni maðurinn með skjalatöskuna segir
svo frá síðar að hann muni ekki alveg hvaða
tölur voru nefndar á skrifstofu bankastjóra.
Þó er almennt gengið út frá að 600 milljónir
evra eða 84 milljarðar íslenskra króna hafi
borist í tal. Hann heldur að það hafi verið
500 milljónir evra.
En umfram allt: peninga er þörf strax og
það í evrum, ekki íslenskum krónum.
Aðeins nokkrir dagar, kannski vikur eru
í að Glitnir fari í þrot ef hjálp berst ekki.
Hjálp er nú aðeins að fá í Seðlabankanum því
allar leiðir til að slá ný lán eru lokaðar og það
fyrir löngu. Hinn fyrsti af íslensku bönk­
un um er kominn á kné.
Þessa helgi – Glitnishelgina – springur ein
mesta viðskiptabóla sögunnar. Íslendingar
eru í þann mund að komast á topp 10 meðal
fremstu þrotamanna í kauphöllum heimsins
en þeir vita það ekki enn um hádegið á
fimmtu deginum.
Ekki vísindaleg tala
Og í ljósi þess sem gerist Glitnishelgina
skiptir varla miklu máli hvort upphæðin 600
milljónir evra var nefnd frekar en 500 mill­
jónir. Það var hvort eð er komið að lokum.
Bankastjórinn hjá Glitni, Lárus Welding,
er enn ekki kominn að málinu en vill síðar
halda sig við lægri töluna. Viðurkennir þó
að það hafi ekki „verið mjög vísindaleg tala“.
Víst er að það sem gerist eftir þetta var byggt
á álíka traustum vísindum og veðurspáin sem
lofaði góðu útivistarverðri þótt hann hafi
gengið á með skúrum þegar til kom.
Atburðir Glitnishelgarinnar eru eins og
hver annar reyfari. Þegar spilin voru lögð
á borðið klukkan 9.40 á mánudagsmorgni
29. september ríkti fullkomin óvissa um
hver stýrði í raun landinu og hver réði för í
bönkunum.
Enginn virðist hafa ráðið nokkru um at burða­
rásina þessa tilteknu helgi nema helst seðla­
bankastjórinn, Davíð Oddsson. Og svo fór
allt úr böndunum í vikunni sem rann upp
eftir Glitnishelgina.
Margboðað fall
Meðal fjármálamanna, bæði innlendra og
erlendra, var vitað að allt bankakerfið ís lenska
hryndi til grunna ef einn hinna þriggja stóru
banka félli. Þessu var spáð óháð öllum kross­
eignatengslum og mati á eigin fé. Allir bank­
arnir færu yfir um samtímis vegna þess að
Seðlabankinn hefði ekki burði til að verja þá
falli. Hann gat ekki vegna smæðar sinnar og
stærðar bankanna gegnt hlutverki sínu sem
lánveitandi til þrautavara.
Því var aðeins beðið eftir hvenær fyrsta spilið
félli úr þessari háu spilaborg og allt hryndi
saman. Það er það sem gerðist Glitnis helgina.
En lítum nánar á þessa atburðarás eins og
hún er rakin í skýrslu rannsóknarnefndar
Alþingis.
Kynning á stöðunni
Hávaxni maðurinn í anddyri Seðlabankans
um hádegið 25. september er Þorsteinn Már
Baldvinsson, oftast kenndur við Samherja og
þarna í hlutverki stjórnarformanns Glitnis.
Hann er þarna fyrst og fremst í þeim tilgangi
að upplýsa um stöðuna, sem er slæm, lán
uppá 600 milljónir evra að falla og tilraunir
til sölu á hluta af bankanum hafa mistekist.
Spurningin er: Á Seðlabankinn peninga til
að koma bankanum yfir næsta hjalla þann
15. október?
TEXTI: GÍSLI KRISTJÁNSSON MYNDIR: ÝMSIR
GLITNISHELGIN
ER SPENNUSAGA