Frjáls verslun - 01.01.2008, Blaðsíða 6

6 F R J Á L S V E R S L U N • 1 . T B L . 2 0 0 8
inu. Sjálf ur lét Hann es hafa það eft ir sér í fjöl miðl um
að hann hefði ver ið ódýr for stjóri - aðr ir for stjór ar væru
að fá hærri starfs loka samn inga. Það er ef laust rétt hjá
hon um með starfs lok in. En var hann ódýr for stjóri?
Hann es Smára son hef ur vissu lega tap að miklu sem
hlut hafi í FL Group en þarf hann eitt hvað að undr ast
það að hlut haf ar séu fokvond ir yfir því að hann gangi
í burtu með 90 milljónir fyrir það eitt að hætta sem
forstjóri, hvað þá þeg ar Jón Ás geir Jóhannesson þurfti
að gefa félaginu nýtt líf í des em ber.
ÞAÐ ER SAG AN enda lausa að ætla að fjalla um
rétt mæt laun for stjóra. Flest ir eru sam mála um að best
sé að greiða þeim ár ang urstengd laun. Að hags mun ir
hlut hafa og for stjóra fari sam an. Að gamla góða gul-
rót in sé til stað ar. Yf ir leitt byggj ast kjör for stjóra á því
að þeir hafa grunn laun, bón us, kaup rétt á hluta bréf um
á fyr ir fram á kveðnu gengi, bíl til af nota, auka líf eyr is-
greiðsl ur inn á sér eigna sjóði - og á síð ustu mán uð um
hef ur bor ið á því að þeir hafi þot ur til um ráða. Þeg ar
for stjóri er ráð inn þá er venj an sú að hann geng ur frá
starfs lok um sín um, þ.e. hvað hann fái í sinn hlut verði
hann rek inn. Menn tryggja auð vit að ekki eft ir á. Allt
er þetta gott og bless að þeg ar vel geng ur. Vand inn
byrj ar þeg ar illa geng ur og hluta bréf falla í verði. Þá
er for stjór inn að fá of ur laun, jafn vel bón us, sem hlut-
haf arn ir greiða. Það er þá sem þeir fara í orða bók ina
og tína til alls kyns orð vegna þess að hags mun ir fara
ekki sam an.
EN HVERN IG Á AÐ mæla ár ang ur for stjóra?
Hvers er þeirra og hvers er um hverf is ins? Þeg ar út lána-
ból an sprakk á haust mán uð um og láns fjár krepp an
skall á kom á dag inn að und an far in ár hef ur að eins ein
breyta ver ið í for múl unni um verð hluta bréfa; láns fé.
Út lána ból an hef ur hald ið uppi verði á hluta bréf um
og hækk að þau skarpt. Í raun hef ur það ver ið svo að
fjár fest ar hafa get að feng ið meira fé en þeir hafa kom ið
í lóg. Þeg ar slökkt var á prent vél inni var það lyft an
bein ustu leið nið ur. En hvers vegna á þá að greiða
for stjór um of ur laun fyr ir síð asta ár ef það voru ut an-
að kom andi að stæð ur, fjár aust ur banka og út lána bóla
- sem for stjór arn ir höfðu ekk ert um að segja - sem hélt
verði hluta bréf anna uppi og ýtti því upp á topp inn?
ER BOTN IN UM NÁÐ? Það er nú það. En þó er
hægt að full yrða að hlut haf ar taka ekki lyft una upp á
næst unni. Þetta verð ur tröppu gang ur.
Jón G. Hauksson
ÉG VAR Á RÁÐ STEFNU ný lega þar sem þekkt ur
fjár fest ir lýsti hluta bréfa mark aðn um þannig að fjár-
fest ar hefðu klöngr ast upp stig ann upp á efstu hæð
í tólf hæða fjöl býl is húsi á síð ustu fimm árum, bað að
þar út hönd um af á nægju um tíma í sum ar, en tek ið
svo lyft una hratt nið ur. Þetta var vel orð að og sal ur inn
hló. En öllu gríni fylg ir al vara; hluta bréf hafa fall ið
ó trú lega hratt eft ir að þau fóru upp í hæstu hæð ir
um mitt síð asta sum ar. Þá óraði eng an fyr ir því hvað
væri í vænd um. Það sem gerð ist var að út lána ból an í
heim in um sprakk með hvelli og það skall á al þjóð leg
láns fjár kreppa. Eft ir það féllu hluta bréf um all an heim
í verði. Það sér ekki fyr ir end ann á láns fjár krepp unni;
vís ustu menn á heims ráð stefn unni í sviss-
neska fjalla þorp inu Dav os, sem hald in
var í jan ú ar sl., sögðu að á stand ið væri
al var legra en flest ir gerðu sér grein fyr ir
og að úti lok að væri að sjá hvenær við snún-
ing ur inn yrði, hvort hann yrði eft ir hálft
ár eða eitt ár.
Á SAMA TÍMA og fjár fest ar sleikja
opin sár in eft ir verð hrun ið á mark aðn um
birta stærstu fyr ir tæki lands ins, hvert af
öðru, töl ur um of ur laun for stjóra sinna.
Þau eru eins og salt í sár in. Hlut haf ar tapa
en for stjór ar eru með of ur laun. Þetta pirr ar hlut hafa
en þeir geta auð vit að sjálf um sér um kennt. Full trú ar
þeirra í stjórn um fyr ir tækja hafa samið við for stjór ana
um of ur laun in. En það breyt ir því ekki að marg ir smá ir
hlut haf ar eru bál reið ir og líta á for stjór ana sem allt að
því fjár plógs menn und ir þess um kring um stæð um. En
þetta er mjög sér stök sál fræði; þeg ar vel geng ur eru all ir
mjög á nægð ir og eng inn gagn rýn ir of ur laun, en um
leið og illa geng ur tína menn til alls kyns blóts yrði upp
úr orða bók inni. Ég skil vel að loft sé víða lævi bland ið.
Það eru auð vit að hlut haf arn ir sem borga for stjór un um
ofurlaunin og feitu starfs loka samn ing ana.
NÝ LEGA VAR SAGT frá því að FL Group hefði
tap að 67 millj örð um króna á síð asta ári og að þetta væri
Ís lands met í tapi hér á landi. Þetta er svo há tala að eng-
inn skil ur hana. Það fylgdi með í frétt inni að Hann es
Smára son hefði feng ið 90 millj ón ir króna í starfs loka-
samn ing þeg ar hann hætti sem for stjóri FL Group í
byrj un des em ber. Það var sér stak lega tek ið fram að
ekki yrði um frek ari gjald færslu að ræða vegna starfs-
lokanna og að Hann es væri ekki með kaup rétt í fé lag-
ÍSLENSKIR HLUTHAFAR:
upp stigann. Niður með lyftunni
RITSTJÓRNARGREIN
Marg ir smá ir
hlut haf ar eru bál-
reið ir og líta á
for stjór ana sem
allt að því fjár-
plógs menn.