Tímarit Máls og menningar - 01.05.1944, Page 50

LOUIS ADAMIC :
Elskendur í Slóveníu
Höíundur þessarar frásögu, Louis Adamic, er amerískur rithöf-
undur, slóvenskur að ætt, en búsettur vestra og kvæntur amer-
ískri konu. Ilann hefur ritað fjölda bóka, bæði skáldsagna og
bóka um ýmis önnur efni. Kafli sá, er hér birtist, er tekinn úr
nýjustu bók hans, „Ættjörð mín“. Skýrir hún frá innrás Itala
og Þjóðverja í Júgóslavíu, hryðjuverkum þeirra þar og skæru-
hemaði almennings gegn fasistunum. Staðreyndimar kveðst
höfundur hafa fengið eftir leiðum, sem stjórnarvöld Bandaríkj-
anna nota til að fá sannar fregnir af því sem gerist í Balkan-
löndunum. Þýð.
Á miðju vori árið 1932 (síðan virðast aðeins fáir dagar, og þó
samtímis margir mannsaldrar) kom ég til Júgóslavíu, ásamt konu
rninni, og ætluðum við að dvelja þar árlangt. Snemma um sum-
arið vorum við um kyrrt nokkurn tíma við Bóhin-vatnið, á fögrum
stað í norðurhluta ættlands míns, Slóveníu.
Dag nokkurn gengum við upp fjallshlíðina fyrir ofan litla gisti-
húsið, þar sem við bjuggum. Það var komið undir sólarlag. .Loftið
var þrungið hressandi remmu grenitrjánna, og á mjóum, hlykkjótt-
um stígnum vöfðust rætur þeirra milli ísnúinna grjóthnullunga.
Við staðnæmdust á hæð einni með krossgötum. Þar hafði verið
höggvið rjóður í skóginn, svo að vítt sá yfir vatnið. Ein gatan lá
upp á Tríglaf, hæsta og frægasta fjall í Slóveníu — í allri Júgó-
slavíu.
Allt rjóðrið var stafað skærri birtu, titrandi, skínandi Ijósi, ým-
ist hvítu eða rauðleitu, köldu eða heitu, æsandi eða sefandi. Sól
var að ganga til viðar. Í lofti og skógi ríkti grafarþögn, aðeins hin
ljómandi, iðandi tíbrá í rjóðrinu vitnaði um líf.
Við Stella settumst á stein undir lágri grein á hávaxinni óðjurt
í jaðri rjóðursins og horfðum á vatnið undir fjallshlíðinni hverfa
inn í skuggann. Þá heyrðum við hratt fótatak nálgast. Járnslegnir
skór skullu á mölinni á Tríglaf-stígnum, og andartaki síðar þustu