Tímarit Máls og menningar - 01.05.1944, Blaðsíða 57

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
47
slavíu, en það var óráðið, hvenær það mundi verða. Við hétum
hvert öðru því, að láta ekki sambandið á milli okkar slitna.
Það var einn dag, um það tveimur mánuðum áður en við héld-
um aftur til Ameríku, að þær áttu tal saman Stella og Bóza. Þær
fundu hjá sér við það tækifæri einhverja sérstaka þörf til einlægni,
og blönduðu saman ensku og þýzku, til að gera sig sem bezt skiljan-
legar. Bóza talaði af ástríðufullri aðdáun um Oton, eins og bæði
hún og Ba-tsje nefndu jafnan skáldið. Hún kunni mikið af kvæðum
hans utanbókar og hryggðist yfir því, að Stella skyldi ekki kunna
slóvensku og geta lesið þau.
Hún sagði henni frá einu kvæði hans, „Heilræði handa mínum
unga syni“, sem hann hafði ort, þegar Ba-tsje var tíu ára gamall.
í því kvæði hvatti faðir hans hinn bókhneigða son sinn til að sitja
ekki sífellt boginn yfir bókum sínum eða hafa áhyggjur af próf-
um, svo að hann yrði ekki fölur og lotinn. Hann skyldi vera meira
úti, flakka um merkur, skóga, þorp og fjöll Iands síns, kynnast ám
og vötnum þess. Það væri hyggilegt að vera í félagsskap fugla og
froska, fiska og skordýra, allra lifandi vera. Binda tryggð við steina
og gras, tré og blóm, sem spretta á engi og fjallatindum; við jörð-
ina sjálfa og fólkið, sem lifði i skauti hennar, læra að þekkja sál
þess, starf og verkfæri. . . .
Þetta ljóð, sagði hún, hafði geysimikil áhrif á Ba-tsje og liana
sjálfa, og þúsundir annarra unglinga. Það leiddi til þess, að þau
eyddu öllum frístundum sínum í ferðalög um kauptún og fjalla-
þorp. Syntu á sumrin, fóru á skíðum, skautum og sleðum á vet:
urna, gengu á fjallalinda, gerðu sér brýr úr reipum yfir gljúfrin,
sváfu í smalakofum, gjótum og hellum. Þúsundir unglinga þekktu
hvern helli, hvern klett og hvert fjallaskarð í landinu. Þetta útilíf
veitti þeim nýja og hreina hreysti, andlega og líkamlega. Og þeir
elskuðu Slóveníu — með opnum augum og vitandi vits — eins og
fæstir hinnar fyrri kynslóðar höfðu elskað hana.
Þetta var ágætt, hélt Bóza áfram, en ekki'nægilegt. Hugsjón
skáldsins átti eftir að taka á sig mynd raunveruleikans í daglegu
lífi þjóðarinnar. Takmark þeirra Bózu og Ba-tsje var að gera allt,
sem þeim var unnt, til að hjálpa fólki upp úr svaði veikinda og
óhreysti.