Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.04.1959, Síða 82

Tímarit Máls og menningar - 01.04.1959, Síða 82
J UAN ÍÍAMON JIMENEZ Tvö kvæði Juan Ramón JimÉnez fæddist 1881 í Morguer f Andalúsíu. Kominn af ríkum foreldrum gat hann alla tíð helgað sig einvörðungu ljóðlistinni. Æskuárum sínum eyðir hann í fæðingarþorpi sínu meðal hvítra sólhrenndra liúsa og víngarða í nálægð hafsins, sem flyt- ur kvöldsvala eftir liita dagsins. 1895, l)á fimmtán ára, byrjar hann að skrifa og litlu síðar að hirta ljóð sín í ýmsum blöðum og tímaritum hæði í Andalúsíu og Madríd, og áður en hann flytur jiangað alda- mótaárið, er hann vel jiekktur af ljóðunnendum, sem bíða eftir innreið þessa ljóðræna skálds í kvöldsamsæti listelskra sem þá tízkuðust mjög í höfuðborginni. En þegar liann kemur, kemur hann til að einangra sig, til að lifa efnalega áhyggjulaus í sínum eigin ljóð- heimi. Hann hverfur frá liinni ríkjandi nútímastefnu annarra spænskra Ijóðskálda, vex undan áhrifum spænskra rómanza og rómantíkur. Hinn ytri lieimur, ef liann hefur verið honum nokkurntíma til, hverfur honum algerlega öðruvísi en í nokkurs konar draumsýn, ljóðið verður einlægt, minning, einfalt í sniði, unnið, svo að það verður átakalaust að ytra útliti, slétt og fellt, hreint ljóð. Það er þú með bók sinni Sumar 1915 og Dagbók ný- gifts skúlds 1916, sem bann hefur hreinsað sig af áhrifum og skapað sinn eigin stíl, sem helzt óbreyttur gegniim öll hans verk, hvar sem þau eru skrifuð og undir hvaða kringum- stæðum, livort sem liann dvelur langdvölum fjarri ættjörð sinni á ferðalögum eða land- flótta eftir borgarastyrjöldina, svið ljóðanna verður fæðingarþorpið: hvít sólbrennd hús og víngarðar í nálægð hafs, sem flytnr kvöldsvala eftir liita dagsins, þá er draumkennt líf fæðist minningunni. 011 ljóð lians einkennast því af einlægni draumkenndrar minningar og depurðar, náttúrustemmningu og hjúpaðri þrá, sem oft nálgast það að vera væmin. Hann skrifar eins og hann segir fyrir liina fáu, þá sem líta á list sem nautn án notagildis. Jiménez hefur verið kallaður faðir spænskrar nútímaljóðagerðar vegna hinna miklu ábrifa sem liann liafði á alla ljóðagerð spænsknmælandi þjóða, einkum þó á hin fjögur skáld sem gnæfa upp yfir spænska Ijóðagerð síðari tíma, þá Jorge Guillén, Pedro Salinas, Rafael Alberti og Garcia Lorca, þó þau álirif liafi varað stutt og óbeint vegna takmarka ljóðforms hans, því þegar 1925 eru þessi fjögur skáld orðin fullmótuð sjálfstæð skáld og kenna sig Kynslóðina frá 1925. I landflótta sínum eftir borgarastyrjöldina dvelur Jiménez mestmegnis í Washington og síðarmeir á eyjunni Puerto Rico og það er þar sem hann tekur við verðlaunum Nóbels 1956 við dánarbeð konu sinnar, sem alla tíð fylgdi honum og varði liann gegn hnjaski heimsins. Og á Puerto Rico deyr liann snemma á þessu ári. Kannske er það kaldhæðni örlaganna við þetta skáld, að þó hann liafi alltaf þverneitað boði þeirrar stjórnar, sem liann flýði, að hverfa heim aftur til þess lands sem hann þráði, þá er liann ekki fyrr dáinn með ósk um að fá að livíla við lilið konu sinnar og annarra 72
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108

x

Tímarit Máls og menningar

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.