Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.12.1959, Qupperneq 102

Tímarit Máls og menningar - 01.12.1959, Qupperneq 102
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR sem þeir eru keisarasinnar e'ða rauðliðar. Ilvernig stendur þá á því að það er ekki fyrr en nú að lionum finnst gengið á rétt sinn. Samanburður þessara tveggja atvika í lífi Sívagós er líka lærdómsríkur frá öðrum sjónarmiðum. A Karpatavígstöðvunum hef- ur Sívagó séð blóð, þjáningu, dauða og liryðjuverk. Pasternak lýsir nokkrum af þeirn atburðum af hófsemi, en hann dvelur ekki lengi við þessa reynslu Sívagós. Sá hluti sögunnar einn sem hefst með bylting- unni verður í lýsingu lians að óslitinni röð hryðjuverka. Eftirsjáin eftir gömlu stjórn- arskipuninni litar alla útsýn hans, ræður afstöðu hans og jafnvel allri gerð skáldsögu hans. An þess að Pasternak ætli sér verður hin tilfinninganæma, skáldlega sinnaða og siða- vanda hetja hans dæmi um harðýðgi og sjálfsdýrkun, — að höfundinum óviljandi, því annars hefði hann ekki getað lýst sjálf- um sér jafnberlega í mynd Sívagós, né yfirþyrmt Sívagó þessum gráklökka kær- leika sem skáldsagan er full af. Þessi sjálfs- dýrkun er líkamleg ekki síður en andleg. Sívagó er ekki afkomandi Péturs Bezuk- hovs heklur Oblomovs, persónu Gonsjarovs, en liann er ónytjungur sem liggur alla ævi í rúminu, tákn urn dugleysi og kyrrstöðu hins gamla Rússlands. Ohlomov Pasternaks rís öndverður gegn byltingunni sem hefur dregið hann fram úr rúminu. Reyndar hafði Gonsjarov skapað með Ohlomov merkilega satírupersónu. Pasternak gerir úr honum píslarvott og dýrling. * Það sem Deutscher segir um af- slöðu Pasternaks-Sívagós til bylting- arinnar fer tvímælalaust mjög nærri sanni, en að vísu gætu verjendur Pasternaks borið greinarhöfundi á brýn að bann dæmi skáldsöguhöfund- inn út frá of einhæfu sjónarmiði. Ég mun nú setja fram nokkrar fleiri al- hugasemdir, frekar til áréttingar en leiðréttingar, í þeirri von að þær mættu verða til nokkurrar endurpróf- unar og fyllingar á rökum Deutschers. Einna forvitnilegast einkenni á Sívagó lœkni, er sú tvöfeldni sem þar kemur óneitanlega fram og Deutscher vekur athygli á. Margir gagnrýnend- ur, hvort sem þeir eru andvígir eða meðmæltir Sívagó lœkni, svo og þeir ferðamenn sem hafa gert Pasternak heimsókn í Peredelkínó, eru sammála um einlægni og hreinlyndi, ef ekki sakleysi hans. Ég hef að vísu stundum hugsað að sakleysishjúpur Paster- naks kynni að leyna nokkuð bragð- vísu eðli. Ég veit það ekki, og gæti auðvitað engar sönnur fært á það. Það er víst að auðsýnni rök væri hægt að leiða að einlægni hans og sakleysi. En ef aðaleinkenni hans eru einlægni og sakleysi, hvernig má þá vera að liann geri sig sekan um þvílíka tvö- feldni sem Sívagó lœknir ber vott um? Sívagó er annarsvegar sýndur sem hugsjónaríkur samþykkjandi bylting- arinnar, og hann lýsir yfir samúð sinni með hinum undirokuðu. En byltingaráhugi lians rýkur fljótlega út í loftið. Hér ber að gæta þess að sú þróun persónunnar er algerlega órök- studd. Andúð Sívagós á byltingunni 292 j
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.