Tímarit Máls og menningar - 01.12.1962, Blaðsíða 91

TRAUSTIR SKULU HORNSTEINAR
kappkosta að leiða hjá sér pólitískar deilur, fór sjaldan á flokksfundi og talaði
aldrei um stjórnmál á heimili sínu, hummaði ýmist eða þagði, ef kona hans
gat ekki orða bundizt um háskalegan viðgang þeirra manna, sem hún hafði
lært að óttast í föðurgarði og nefndi jafnan bolsa. Þátttaka Bjama Magnús-
sonar í kosningabaráttu fólst hvorki í innblásnum ræðum né blaðaskrifum,
þar sem andstæðingarnir væru bornir þungum sökum, vændir um hverskonar
óheilindi og pretti, lygar, þjófnað, mútur, svik og landráð. Reyndar birtist
ævinlega greinarstúfur eftir hann í blaðinu hans rétt fyrir kosningar, fagur
vitnisburður um hógværð og prúðmennsku, fyrri parturinn notaleg þula um
ýmsar framfarir, sem orðið hefðu hér á landi, seinni parturinn dálítið yfirlit
um kosti flokksins og áskorun á kjósendur að greiða honum atkvæði. En auð-
vitað þurfti hann ekki að leggja nótt við dag vikum saman til að endursemja
slíkan greinarstúf. Hann lagði nótt við dag til að rannsaka kjörskrá, kanna
fylgi flokksins, stjórna persónulegum áróðri, þjálfa fjölmennt starfslið, undir-
búa smölun og eftirleit í Reykjavík. Það fór orð af hæfileikum hans á þessu
sviði, skipulagsgáfa hans var rómuð, minni hans annálað, flokksbræður hans
kölluðu hann spjaldskrána sína, andstæðingar hans fjallkóng afturhaldsins.
Meðan á kosningabaráttu stóð rufu símhringingar matfrið hans án afláts og
jafnvel svefnfrið. Hann vildi leysa hvers manns vandræði í síma, talaði ekki
við máttarstólpa flokksins eins og þægur þjónn, heldur eins og tilætlunarsöm
líknarstofnun: Nú mætti ekki dragast lengur að útvega Gísla hentugt lán til
að koma upp húsinu, nú þyrfti að tryggja Magnúsi lóð á góðum stað og Ein-
ari bílleyfi, karlgreyið hann Jón ætti skilið að fá þægilegri vinnu, flokknum
bæri skylda til að hlaupa undir bagga með ekkjunni hans Láka Leifs, eitthvað
yrði að gera fyrir þurfalinga bæjarins, eitthvað yrði að hygla gamalmennum.
Það mun hafa verið árið 1946, að hann átti kost á að komast á neðanverðan
framboðslista flokksins í Reykjavík, en afþakkaði gott boð, kærði sig ekki
um slíkan frama, þrátt fyrir harðar fortölur konu sinnar. Áhugi hans á stjórn-
málabaráttu virtist gufa upp um leið og atkvæðatalningu var lokið, ef hann
entist þá lengur en til miðnættis á kjördag. Uppgufun þessi hófst ávallt á söng
og gleðskap með nokkrum gildum flokksbræðrum, en endaði á einmanalegu
gigtarkasti og lágværu rauli: 0 alte Burschenherrlichkeit, wohin bist du ver-
schwunden?
Iskías, sagði frú Kamilla.
Líklega hef ég verið allt að því tvö ár að átta mig til fullnustu á gigtarköst-
um Bjama Magnússonar, sem komu oftast nær eins óvænt og jarðskjálfti. Þó
veitti ég því athygli smám saman, að undanfari þeirra var aldrei slen og
361