Tímarit Máls og menningar - 01.12.1962, Blaðsíða 148

Umsagnir um bækur
Guðbergur Bergsson:
Endurtekin orð
Heimskringla 1961;
Músin sem læðist
Bókaverzlun Sigfúsar
Eymundssonar 1961.
Umræður um formvanda skáldskapar á
vorum þungbæru tímum hafa nú stað-
ið um árabil með almennri þátttöku. Yfir-
leitt þykir sjálfsagt að vera annaðhvort með
eða móti hverju sem fram kemur — og ber
það ekki vott um umburðarlyndi, heldur
hitt að allt er þetta einn og sami málstaður-
inn. Umræðumar hafa sumsé verið almenn-
ar og ljómandi einsog neónauglýsing. Hitt
er vandséðara — um hvað hefur verið deilt.
Það er víst löngu gleymt. En ef við reynd-
umst nú samt lifa á erfiðum tímum? Mund-
um við þá ekki vera í alvöruvanda? Og
leita nýrra leiða til að greina frá honum.
Vissulega mundi það særa margan kross-
riddara formbyltingarinnar og spilla öðr-
um. Samt mundi slíkt viðgangast.
Milli steinsins og
sleggjunnar er líf okkar
barn, fœtt
milli tveggja stríða.
Dimmur himinn
og margar krosslagðar götur
og heimur
og mörg borð i spilavíti því
við erum ung
fœdd undir stríðið og höfum
ekki ennþá
fundið okkur veginn ...
Raunar gerist höfundur Endurtekinna
orða sekur um að sulla saman óljósum orða-
vaðli um hugmyndir sem eru honum ekki
sannfæring, jafnvel reynir hann að endur-
vekja rómantíska dauðahrollsuppgerð í
einu ljóði:
Nú koma þeir,
ferjumenn dauðans yfir lygnu vatnsins.
Aj árablöðunum drýpur þögull gróður.
Þeir koma hljóðir á sinni ókunnu ferð,
áratök þeirra verða ekki greind í kyrrðinni.
Þvílík verk teljast þó til undantekninga í
þessu litla kveri og margt bendir til þess að
þau séu eldri en hin verkin þar sem greina
má einmitt einhvem slíkan vanda, sem ofar
var nefndur, og fangbrögð höfundarins við
hann. Af þeim toga eru mörg erindin í mið-
kafla bókarinnar: og margar krosslagðar
götur:
Allir menn búa yfir sómu hugsunum
aðeins mismunandi þróuðum og ásœknum.
Hvernig mœttum við annars skilja hvor
annan?
(XXIII)
Allt sem ég segi
hafið þið heyrt áður,
fundið,
418