Tímarit Máls og menningar - 01.10.1981, Blaðsíða 37

Guðbergur Bergsson
Dæmisaga um hanska
Fyrir tæpum mánuði gerðist einstæður atburður á baðherberginu. Ég
hafði þvegið úr skyrtu og hengt til þerris, þá fann ég kynlega lykt, ívið
sæta og einkennilega lokkandi og hreina. Engu að síður var einhver
óhrein og ívið gömul svitalykt af hreinleikanum. Skyrtan var orðin þurr
að mestu. Mig grunaði að lyktin bærist frá henni, vegna þess að vinnu-
skyrtur úr ósvikinni baðmull lykta einmitt á sama andartaki og þær
þorna. Osjálfrátt þreif ég í skyrtuna og bar að vitunum. Grunurinn
reyndist réttur: lyktin var af skyrtunni. Þó kom ég lyktinni ekki fyrir mig
fyrr en eftir að ég hafði þefað vandlega í spurn. Skyndilega hlóðust yfir
mig minningar og undrun: það var kanalykt af skyrtunni; sama kana-
lyktin og var af hermannaþvottinum sem ég mundi eftir frá því ég var
barn og herinn nýkominn til Grindavíkur.
Jæja, hugsaði ég og kippti feiminn í skyrtuna, það er þá komin
kanalykt af skyrtunni þinni. Hvernig er þá farið fyrir hugarfari og sál?
Nú rifjuðust upp fyrir mér fyrstu kynni mín af hernum. Ég hafði
fundið hanska á veginum og fór með hann heim. Við stóðum ráðþrota
yfir þessum forláta hanska, sem lá á eldhúsborðinu. Hann var úr svo
vönduðu efni að hann hélt handarlaginu þótt í honum væri engin hönd.
Slíku áttum við ekki að venjast, vön hinum linu og lufsulegu íslensku
sjóvettlingum, sem kútþófnuðu reyndar og urðu þá stifir eftir notkun, en
skiptu óðar um hlutverk og voru dregnir á hendur barna. Eðli hanskans
breytti auðsæilega aldrei um form, fór aldrei í öll líki: fingur hans vísuðu
upp, bognir líkt og hann byði okkur traust handtak, þótt tómur væri.
Þetta var fráleitt betlarahanski þótt lófi visaði upp. Fitin var stíf, en sjálfur
glófinn úr ioðnu, gráu leðri, líkt og röspuðu með sömu grófu þjölinni
sem faðir minn notaði þegar hann límdi sjóstígvélin sín.
Það hlýtur einhver að hafa týnt þessum forláta hanska, sagði mamma
með hughrifum og kannski örlitlum söknuði þess sem hefur ekki lært
listina að glata og er þá feginn að geta skilað aftur.
283