Tímarit Máls og menningar - 01.10.1981, Blaðsíða 114

Tímarit Máls og menningar
galdrarnir til sögunnar.
Jóhannes langafi Huldu var galdra-
maður og lét eftir sig galdrabókina
Grænskinnu sem nú kemur í góðar þarfir.
Eða þannig. Ekki er vert að láta uppi meira
um gang sögunnar, saga er þar endursögn
ríkari. Þó ber að geta þess að galdrar eru
ekki hættulaust og einfalt athæfi í sög-
unni. I ævintýrum þarf sá að fórna miklu
sem mikið vill vinna og svo er einnig hér.
I sögu sinni teiknar Vésteinn strúktúr
kapítalisks karlveldissamfélags á skýran og
einfaldan hátt. Foreldrar Sólarblíðunnar
eru þar fulltrúar eignastéttar. Borgarstjór-
inn, lögreglustjórinn, yfirstjórinn og
prestshjónin eru borgarar sem varðveita
og efla hag eignastéttar, en hins vegar
tekur læknirinn sér stöðu við hlið þeirra
sem minna mega sin. Verkafólk á sinn
mann í Dána garðyrkjumanni, en neðstar
allra eru Hulda og Sólarblíðan, gamal-
menni og börn eða með öðrum orðum
óarðbært utangarðsfólk.
Verkefnið sem Vésteinn ætlar sögu
sinni er að fletta ofan af valdastéttum,
einkum þeirri millistétt sem þjónar auð-
valdi, gera vopn þeirra ber og þvínæst
svipta þær vopnum sinum eða snúa
vopnunum gegn þeim. Þetta kann að
virðast stór biti í háls í barnabók, en í
ævintýrum gerast kraftaverk. Það kemur í
ljós að valdsmenn eru ekki miklir menn
þegar búið er að ræna þá karlmennsku-
táknum sínum og vopnið guð getur snú-
ist í höndum þeirra ef rétt er á málum
haldið. Það kemur líka glettilega í ljós að
Dáni er ekki bara verkamaður, hann er
lika karlmaður, og honum rennur blóðið
til skyldunnar þegar kynbræður hans af
borgarastétt eru í vanda staddir!
Eins og flesta mun nú gruna er bók
Vésteins afrakstur af róttækri umræðu
siðustu ára og framlag til jafnréttisbaráttu
og réttindabaráttu valdalausra hópa í
samfélaginu. Hún er formúlusaga, skrifuð
í mjög ákveðnum tilgangi sem hún þjónar
ljóst og leynt. En hún nýtur þess að af-
bragðshöfundur vélar um hana. I henni
skiptast ört á frásagnarkaflar og sviðsettir
atburðir með samtölum, málfarið er að-
gengilegt fyrir krakka, stundum svo að
það er einna líkast því að kjaftfor krakki sé
að segja frá. Sögunni vindur hratt fram,
hún er hnitmiðuð og fyndin (að minnsta
kosti fyrir stelpur). Þó að persónur séu
vissulega flestar einhliða týpur og jafnvel
skopgerðar eru þær lifandi, og lausnir eru
ekki einfaldar. Þetta er bók sem bæði litlar
og stórar stelpur hafa ómælt gaman af —
sannkölluð stelpubók — og vonandi
stendur Vésteinn við fyrirheitið i bókarlok
um framhald.
Malín Örlygsdóttir skreytir Sólarblíð-
una með mörgum svart-hvitum penna-
teikningum. Þær eru vel gerðar en eilítinn
viðvaningsbrag má sjá á andlitsmyndum.
Sérkennilegt við myndirnar er að á þeim
flestum er sjónarhorn söguhetju ráðandi,
eins og í bókinni sjálfri: við sjáum baksvip
Sólarbliðunnar en sviðið að öðru leyti eins
og hún sér það. Eina undantekningin er
yfirlitsmyndin fremst (og aftast). Malín er
sögunni trú, myndir hennar eru gaman-
samar og hlýjar eins og sagan og vandlega
samofnar henni. Hún teiknar ekki skop-
myndir en ýkir þó drætti til samræmis við
söguna og stöku sinnum notar hún brögð
teiknimynda, t. d. þegar hún vill sýna
hreyfmgu og þegar bréf og skeyti eru
teiknuð inn í textann.
Eini galiinn á útliti bókarinnar er hvað
letrið er þétt, það er ekki þægilegt fyrir
nýja lesendur, en að vísu hentar Sólar-
bliðan liklega best fólki á lestrarhestaaldr-
inum sem lætur þennan galla ekkert á sig
fá. Silja Aðalsteinsdóttir
360