Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.03.1982, Side 80

Tímarit Máls og menningar - 01.03.1982, Side 80
Tímarit Máls og menningar ekkert skylt við kristna kenningu, að eigin óljósu trúarsannfæringu. Hin friðsæla kristnitaka á alþingi fyrir tæpum 1000 árum — með sétákvæðum sínum um réttindi heiðinna manna — skapaði eflaust þau sérstöku skilyrði sem hafa einkennt íslenska menningu allar götur síðan. Og þar er ugglaust að finna rótina að þeim greinarmun sem landsmenn gera á afstöðu sinni annars vegar til hins kristna boðskapar sem þeir meðtaka eftir sínu höfði, hins vegar til þeirrar kirkju, til þess samfélags sem Kristur stofnaði. Það er eflaust rétt að íslendingar hafi frá fornu fari gert skarpan greinarmun á kirkju og kristni. Og trúlega hefur þetta aldrei átt betur við en nú. En þá er ekki úr vegi að spyrja: hversvegna? Er íslendingum ekki sjálfrátt í þessum efnum? Stjórnast þeir af einhverjum dularöflum sem beina þeim frá kirkjunni? Eða hafa þeir einhverja sýnilega ástæðu til að snúa við henni baki að meira eða minna leyti en halda samt i óljósa kristna trúarsannfæringu? Hugtakið kristni er fyrir löngu orðið svipaður vandræðagripur og hugtakið sósíalismi. Það er ekki aðeins þanið yfir svo mörg og lítt skyld fyrirbæri að það nálgast merkingarleysu, sögulegur skilningur þess rekst líka illilega á hinn fræðilega og nánast ógerningur að bræða þetta tvennt saman svo vel sé; saga kristninnar og stofnana hennar, sem meðal annars er glæpahistoría ekkert síður en saga sósialismans, þvælist fyrir fræðilegri túlkun þeirrar kenningar sem lesa má úr Nýja testamentinu, og öfugt. En það er einmitt þetta sem mér virðist Páll gera. Saga þeirra stofnana sem kennt hafa sig við Krist í gegnum tíðina, svo og kristin kenning og margháttaðar útgáfur af henni á jafn löngum tima, allt rúmast þetta undir einum og sama hatti. Með þessu móti verður íslenska þjóðkirkjan sama kirkja og Kristur stofnaði fyrir tæpum 2000 árum. Páll er langt frá því að vera einn um þessa afstöðu, hún er, að breyttu breytanda, búin að vera ófrávíkjanleg réttlætingarnauðsyn krist- inna manna um aldaraðir, hvar í deild sem þeir hafa staðið. Því ef sagt er: þótt Kristur hafi i eina tíð gifst sinni kirkju, getur ekki verið að hún hafi einhvern- tíma skilið við hann? — þá eru allir gáttir opnaðar fyrir efasemdum og jafnvel endurskoðun sem engin kirkja telur sig hafa efni á. Þessi afstaða finnst mér hugmyndafræði, betur til þess fallin að dylja okkur kjarna málsins en að afhjúpa hann. Hin upphaflega kirkja Krists var ekki aðeins trúfélag heldur líka samfélag í orðsins bókstaflegustu merkingu og starfaði sem slík í beinni og óbeinni andstöðu við ríkjandi skipulag. íslenska þjóðkirkjan er fyrst og fremst presta- stofnun í margvíslegum tengslum við ríki og valdastétt. En, kann einhver að 70
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132

x

Tímarit Máls og menningar

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.