Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.03.1982, Page 80

Tímarit Máls og menningar - 01.03.1982, Page 80
Tímarit Máls og menningar ekkert skylt við kristna kenningu, að eigin óljósu trúarsannfæringu. Hin friðsæla kristnitaka á alþingi fyrir tæpum 1000 árum — með sétákvæðum sínum um réttindi heiðinna manna — skapaði eflaust þau sérstöku skilyrði sem hafa einkennt íslenska menningu allar götur síðan. Og þar er ugglaust að finna rótina að þeim greinarmun sem landsmenn gera á afstöðu sinni annars vegar til hins kristna boðskapar sem þeir meðtaka eftir sínu höfði, hins vegar til þeirrar kirkju, til þess samfélags sem Kristur stofnaði. Það er eflaust rétt að íslendingar hafi frá fornu fari gert skarpan greinarmun á kirkju og kristni. Og trúlega hefur þetta aldrei átt betur við en nú. En þá er ekki úr vegi að spyrja: hversvegna? Er íslendingum ekki sjálfrátt í þessum efnum? Stjórnast þeir af einhverjum dularöflum sem beina þeim frá kirkjunni? Eða hafa þeir einhverja sýnilega ástæðu til að snúa við henni baki að meira eða minna leyti en halda samt i óljósa kristna trúarsannfæringu? Hugtakið kristni er fyrir löngu orðið svipaður vandræðagripur og hugtakið sósíalismi. Það er ekki aðeins þanið yfir svo mörg og lítt skyld fyrirbæri að það nálgast merkingarleysu, sögulegur skilningur þess rekst líka illilega á hinn fræðilega og nánast ógerningur að bræða þetta tvennt saman svo vel sé; saga kristninnar og stofnana hennar, sem meðal annars er glæpahistoría ekkert síður en saga sósialismans, þvælist fyrir fræðilegri túlkun þeirrar kenningar sem lesa má úr Nýja testamentinu, og öfugt. En það er einmitt þetta sem mér virðist Páll gera. Saga þeirra stofnana sem kennt hafa sig við Krist í gegnum tíðina, svo og kristin kenning og margháttaðar útgáfur af henni á jafn löngum tima, allt rúmast þetta undir einum og sama hatti. Með þessu móti verður íslenska þjóðkirkjan sama kirkja og Kristur stofnaði fyrir tæpum 2000 árum. Páll er langt frá því að vera einn um þessa afstöðu, hún er, að breyttu breytanda, búin að vera ófrávíkjanleg réttlætingarnauðsyn krist- inna manna um aldaraðir, hvar í deild sem þeir hafa staðið. Því ef sagt er: þótt Kristur hafi i eina tíð gifst sinni kirkju, getur ekki verið að hún hafi einhvern- tíma skilið við hann? — þá eru allir gáttir opnaðar fyrir efasemdum og jafnvel endurskoðun sem engin kirkja telur sig hafa efni á. Þessi afstaða finnst mér hugmyndafræði, betur til þess fallin að dylja okkur kjarna málsins en að afhjúpa hann. Hin upphaflega kirkja Krists var ekki aðeins trúfélag heldur líka samfélag í orðsins bókstaflegustu merkingu og starfaði sem slík í beinni og óbeinni andstöðu við ríkjandi skipulag. íslenska þjóðkirkjan er fyrst og fremst presta- stofnun í margvíslegum tengslum við ríki og valdastétt. En, kann einhver að 70
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.