Tímarit Máls og menningar - 01.04.1984, Síða 33

í leit að nútíðinni — í uppgjöri við fortíðina
Lýsingar á lífi verkafólks og hvatning til baráttu gegn þjóðfélagskúguninni
eru aðalyrkisefni Jóanes. I þeirri baráttu telur hann menntun og list
ómissandi vopn. Ahrifamáttur ljóðanna felst ekki síst í málnotkuninni sem
einkennist af óvæntum, oft hrjúfum samlíkingum og myndlíkingum. — I
sumum ljóðum sínum yrkir Jóanes um kúgun kapítalismans á almennari
hátt og er þá hætt við að tómar alhæfingar nái undirtökunum, að málið verði
hefðbundið „byltingarmál“ og fátt komi á óvart. I bestu ljóðunum tengist
skýr stéttaafstaða ljóðrænu og myndauðgi en samband þessara eiginda eru
hressandi nýjung í færeyskum skáldskap.
Eg hef hér rætt um nokkur af þeim yrkisefnum sem leitað hafa á færeysk
skáld og rithöfunda á síðustu árum. — Tengsl einstaklingsins við uppruna
sinn, bæði til góðs og ills, baráttuna fyrir persónulegu sjálfstæði hvers
manns í þröngu og sjálfumglöðu umhverfi. Hvernig er hægt að leysa úr læð-
ingi þau jákvæðu ölf sem þjóðernisvitundin býr yfir en forðast lágkúruna?
Hvernig tekst manninum að horfast í augu við sjálfan sig sem einstakling og
axla jafnframt ábyrgð þjóðar sinnar sem hluta af alheiminum? — Að takast á
við þessar spurningar sem allar eru hluti af nútímavanda hins vestræna
manns — að hrærast með öðrum orðum í nútímanum — tel ég knýjandi
viðfangsefni færeyskra bókmennta. Vísi að slíkum bókmenntum, sem skipta
okkur máli, er að finna í verkum þeirra höfunda sem ég hef hér tekið til
umræðu.
Turið S. Joensen er færeysk en tók BA próf í íslensku og bókmenntafræði við HÍ og
skrifaði þessa grein á íslensku. Hún er nú við bókmenntanám í Kaupmannahöfn.
151