Tímarit Máls og menningar - 01.04.1984, Blaðsíða 108

Tímarit Máls og menningar
1. Auðar galdur: Hvernig höfundur
breytist í höfunda og hvernig tvœr flugur
eru slegnar, þegar barið er á einni.
Auður hefur grein sína á því að vitna í
formála skýrslunnar, en þar kemur fram
að höfundur hennar er Kristinn Karls-
son, en Þorbjörn Broddason var „mjög
náið með í ráðum á öllum stigum undir-
búnings og úrvinnslu“. Þetta þýðir ekki,
að Þorbjörn Broddason sé höfundur
verksins eða beri ábyrgð á því, eins og
Auður lætur liggja að með því að nefna
aldrei höfund skýrslunnar öðruvísi en
„þeir Kristinn og Þorbjörn".
Annað álíka dæmi um óskiljanlega
ónákvæmni kemur fram hjá Auði. Hún
heldur því fram, að þessi umfjöllun
hennar taki einnig til kannananna (og
niðurstöðuskýrslu þeirra) frá 1976,
vegna þess að í formála skýrslunnar um
könnunina í Reykjavík segir að mið hafi
verið tekið af spurningaskrá kannananna
frá 1976.
2. Nafn skýrslunnar og markmið könn-
unarinnar.
Auður fjallar nokkuð um nafn skýrsl-
unnar og hugtakið jafnréttiskönnun.
Hún telur að merking þess sé hvergi
skýrð í skýrslunni. Eg get gefið þá skýr-
ingu á tilkomu heitisins, að það er nán-
ast stytting á nafninu könnun jafnréttis-
nefnda, sem tekið var að nota um kann-
anirnar frá 1976. Vel má taka undir með
Auði að víkja hefði mátt beinum orðum
að markmiði könnunarinnar í formála.
Þar er aðeins vísað til þess, að jafnrétt-
isnefnd Reykjavíkurborgar hafi farið
fram á, að hliðstæð könnun og gerð var í
fjórum kaupstöðum 1976 yrði einnig
gerð í Reykjavík. Að mínum dómi ligg-
ur tilgangur könnunarinnar þó í augum
uppi þegar skýrslan er skoðuð, efnisval
og efnistök gefa hann rækilega til kynna.
Auður setur fram þá kröfu að upp-
setning könnunarinnar sé með þeim
hætti sem tíðkast í skýrslum þar sem
greina á orsakasamhengi og orsakaferli
með vísindalegum hætti og skýrar fræði-
legar tilgátur eru prófaðar. Þessi krafa,
sem undir öðrum kringumstæðum getur
verið góðra gjalda verð, á ekki við í
þessu tilviki. I skýrslunni er ekki gerð
„vísindaleg" greining á orsakasamhengi
né er því haldið fram að það sé ætlunin. I
skýrslunni er „aðeins“ komið á framfæri
þeim upplýsingum sem könnunin gefur
um ástandið. Greining á orsaka-
samhengi er annað stig sem vissulega
væri þörf á að gera. Hins vegar er út í
hött að gagnrýna þessa skýrslu eins og
um slíkt verk sé að ræða.
3. Tilgangslaus könnun, upplýsingar til
annarsstaðar.
Auður virðist gefa sér ákveðnar for-
sendur í byrjun. Hún segir eftir nokkrar
vangaveltur um nafn skýrslunnar og til-
gang (sjá hér að framan):
En ætli megi ekki ganga út frá því að
slíkri könnun sé ætlað að leiða í ljós
mismunandi stöðu karla og kvenna? Þar
þarf tvennt að koma til: annars vegar
þarf að safna upplýsingum um stöðuna,
hvort heldur í fortíð eða nútíð, þ. e. að
„kortleggja“ ástandið. Hins vegar þarf
að leiða í ljós þau félagslegu ferli sem
stuðla að viðhaldi mismunandi stöðu
fólks eftir kynferði. Til dæmis mætti
leita skýringa á aukinni eða minnkandi
þátttöku kvenna í atvinnulífinu.
(bls. 464)
Eins og flestum ætti að vera ljóst sem
lesa skýrslu mína um Jafnréttiskönnun í
Reykjavík 1980—81, er fyrra verkefnið
(að „kortleggja“ ástandið) einmitt meg-
226