Tímarit Máls og menningar - 01.03.1991, Page 15

megi ekki standa í vegi þess að við getum
fylgst með því sem gerist í veröldinni um
leið og það gerist.
Þama er ágætlega orðað það sem mjög
margir virðast telja þyngstu rökin fyrir
beinu og óþýddu endurvarpi á útsendingum
erlendra sjónvarpsstöðva um dreifinet
hinna innlendu. I greinargerð með þings-
ályktunartillögu orðaði Ingi Bjöm Alberts-
son það svo: „Við verðum að gera okkur
grein fyrir því að við getum ekki og megum
ekki loka okkur af fyrir umheiminum.“
(Morgunblaðið 19. janúar). Svipuð skoðun
virðist líka liggja að baki greinar Helga
Guðmundssonar ritstjóra (hágé) „Frá
Kópavogsfundi til nútímans" í Þjóðviljan-
um 19. janúar.
Og vissulega hljómar þetta vel. Það er
deginum ljósara að það sem gerist í um-
heimi okkar þá og þá stundina skiptir okkur
máli samdægurs og það er sömuleiðis
morgunljóst að landinu verður ekki lokað
fyrir fréttum af viðburðum (þó svo ein-
hverjum misvitrum manni kynni að detta
það í hug). Svo langt er fjarskiptatækni
nútímans komin.
Hins vegar eru gagnrökin líka augljós:
Hér er alls ekki um það að ræða að við
getum fengið fréttir af öllu sem máli skiptir.
Við veljum ekki sjálf hvað við sjáum. Það
gera erlendir hershöfðingjar og fréttamenn
fyrir okkur. Hvorki CNN né Skæ flytja
okkur fréttir af því sem er að gerast í Eystra-
saltsríkjunum og má þó vel segja að margt
af því snerti okkurennnánaren harmleikur-
inn við Persaflóa.
Ef einum aðila væri treystandi til að
ákveða fyrir okkur hin hvað er fréttnæmt,
þ.e.a.s. ekki aðeins „hvað er frétt“ heldur
frá hverju þarf að segja, væri íslensk þjóð
Þegar þetta er hugleitt
verður enn Ijósara hversu
fráleitt er aðfela erlendum
fréttastofum, báðum engil-
saxneskum, að ákveða hvaða
fréttir og hvaða sjónarhorn á
að bjóða okkur.
naumast að halda úti mörgum dagblöðum
og fréttamiðlum. Hins vegar vitum við
mætavel að sínum augum lítur hver á silfrið
og þess vegna teljum við nauðsynlegt að
hafa mörg sjónarhom á tilvemna. Þegar
þetta er hugleitt verður enn ljósara hversu
fráleitt er að fela erlendum fréttastofum,
báðum engilsaxneskum, að ákveða hvaða
fréttir og hvaða sjónarhom á að bjóða okk-
ur. Það er óskylt mál að samkvæmt grein
Helga Bjamasonar í Morgunblaðinu 25.
janúar eigum við tæknilega möguleika á að
ná útsendingum nær þrjátíu sjónvarps-
stöðva „og tvöföldun er í aðsigi“. Milli
þessara stöðva getum við valið — ef við
höfum efni og áhuga á. Við gemmst hins
vegar ekki sjálfvirkt áskrifendur að sjónar-
homum þeirra með því að nota okkur ís-
lensku sjónvarpsstöðvamar, eins og nú
gerist um CNN og Skæ. Þama á er regin-
munur og þarf ekki að rökstyðja frekar.
Morgunblaðsleiðari 17. janúar vék að
þessu með skynsamlegum hætti. Þar segir:
Sú litla reynsla, sem við höfum af gervi-
hnattasjónvarpi sýnir okkur, að þær sjón-
varpsstöðvar eru alls ekki alþjóðlegar eins
og ætla mætti. CNN-stöðin segir frá atburð-
unum við Persaflóa nær eingöngu frá
TMM 1991:1
5