Tímarit Máls og menningar - 01.09.1997, Qupperneq 105

GAMANBRÉF TIL GÓÐKUNNINGJA MÍNS
og bara bablað dönsku, en mér er nær að halda, að hefðu þeir verið spurðir:
Hvernig upplifirðu tímann þegar þú ert að smala?‘ - þá hefðu þeir kannski
klórað sér svolítið í kollinum fyrst, en svarað svo: „Tja, ekki sem verst.“ Hefðu
þeir nú verið spurðir: „Hvernig skynjarðu tímann þegar þú ert að smala?‘ -
þá hefðu þeir kannski sagt sem svo: „Ég skynja hann bara alls ekki. Það er oft
komið þreifandi myrkur áður en ég veit af.“
Dæmið úr Norna-Gests þætti skil ég svipað. Það er tvennt ólíkt að segja:
„Mestgleði þótti mérmeð Sigurði konungi og Gjúkungum,“ og að segja „Mesta
gleði upplifði ég með Sigurði konungi og Gjúkungum.“ Fyrri setningin lýsir því
hvar söguhetju þótti mest gleði í ranni, án tillits til þess hvernig henni var
sjálfri innanbrjósts, síðari setningin lýsir einmitt því hvar söguhetjan fann
til mestrar gleði í eigin brjósti.
Og vona ég nú að þú upplifir sjálfur mun þess að skynja, sjá, heyra, bragða,
reyna og þefa og þess að upplifa.
Um prójektið er ég þér að hluta sammála. Það ætti að skrifast prósékti frekar
en prójekt. Hvaðan það er ættað skiptir mig engu máli, en þú segir það
ættstórt og úr latínu, svo það ætti alveg eins rétt á sér í íslensku máli og td.
bíll. Það fellur vel að íslensku hljóðakerfi, þó svo að það byrji á p, en mér var
kennt forðum, eða lærði við siglingu, að öll orð í íslensku sem á því hljóði
byrja séu tökuorð. Og það beygist ágætlega, heitir prósékti í nefnifalli og
beygist eins og straubretti.
Þá mislíkar þér einnig, að spyrjandi notar orðið nokkuð í íslensku eins og
noget í dönsku.
Tungumálið er líka nokkuð sem þú notar á markvissan hátt.
Er einhver regla til um það, að finnist sama orð í báðum tungumálum, þá
megi ekki nota þau í sömu merkingu?
Má þá ekki segja á íslensku: „Minn hundur er glaður,“ af því að Danir lýsa
sömu kringumstæðum með orðunum: „Min hund er glad?“
Þetta vissi ég ekki áður. En þegar við ungir sveinar í Hvítársíðu fúndum
afvelta meri í mýri og hlupum heim að segja bónda, þá hysjaði hann rólega
upp um sig brókunum og tók í nefið og sagði: „Jœja, piltar. Þið segið aldeilis
nokkuð.“
En hann kunni náttúrlega enga íslensku, auminginn.
Fyrir brjóstið á þér fer einnig eftirfarandi málsgrein:
Eins og þú segir [...] og [...] alltaf að kommentera á sjálfar sig og
skoða sig í tungumálinu, og það er í gegnum þessa sjálfsskoðun og
sjálfsíróníu sem við kynnumst þeim [...]
TMM 1997:3
103