Uppeldi og menntun - 01.06.2015, Blaðsíða 26

Uppeldi og menntUn/icelandic JoUrnal of edUcation 24(1) 201526
AðdrAgAndi þemAnáms í KennArAhásKólA íslAnds
Við svo búið taldi samstarfsnefnd sér ekkert að vanbúnaði að skila áliti. Samdist
svo um að hún felldi meginsjónarmið sín um breytingar á skipan og inntaki náms
við KHÍ í form draga að ályktun sem yrðu lögð fyrir skólastjórnarfund er halda átti
10. maí. Fundurinn samþykkti drög nefndarinnar með lítils háttar breytingum (ÞÍ.
Skólaráðsfundur 10. maí 1978, bls. 186–187). Í ályktuninni var m.a. ákveðið að hefjast
handa um endurskipulagningu kennaranámsins á grundvelli almennra hugmynda er
settar hefðu verið fram af samstarfsnefnd nemenda og kennara þar sem áhersla væri
lögð á að „setja upp ákveðin meginþemu er feli í sér samþættingu einstakra náms-
greina“. Enn fremur var ályktað að í júnímánuði, sem fór í hönd, mundu kennarar og
fulltrúar nemenda vinna saman að breytingastarfinu. Þar skyldi einkum komist að
niðurstöðu um það hvaða breytingar yrðu framkvæmanlegar á næsta skólaári sem
og um skipulag náms og kennslu næsta skólaár. Með ályktun skólastjórnar færðist
hugmyndin um þemanám í KHÍ af stigi átakakenndrar umræðu og bollalegginga yfir
á áþreifanlegt undirbúnings- og framkvæmdarstig.6
saMantEKt Og ályKtanir
Af þessu yfirliti yfir bakgrunn og aðdraganda þemanáms í KHÍ, sem hófst haustið
1978, má draga nokkrar ályktanir.
Sambýli hins gamla og nýja skipulags kennaramenntunar innan veggja KHÍ á fyrstu
starfsárunum stuðlaði að hefðarfestu í starfsháttum og var að öðru leyti mótdrægt
nýbreytni í innra starfi hans. Fyrstu starfsár skólans höfðu lektorar, sem ráðnir höfðu
verið við skólann, í reynd ekki síður skyldum að gegna við þá nemendur sem höfðu
hafið nám í KÍ fyrir 1971 en við B.Ed.-nema í KHÍ. Meðan hinir síðarnefndu voru lítill
minnihluti allra nemenda skólans áttu gagnrýnin viðhorf til náms og kennslu örðugt
uppdráttar enda hópvitund þeirra lítt þroskuð. En eftir því sem B.Ed.-nemum fjölgaði
og meiri reynsla fékkst af starfi hins nýja skóla sköpuðust hagfelldari skilyrði til að
vega það og meta gagnrýnum augum.
Allt frá skólaárinu 1974–1975 áttu nemendur frumkvæði að opinskárri gagnrýni
á starfs- og kennsluhætti í skólanum og voru sá aðili sem knúði öðrum fremur á um
breytingar á þeim. Kennarar brugðust misjafnlega við en að undangengnu prófverk-
falli nemenda samsinntu flestir þeirra í raun nauðsyn umbóta með því að ganga til
samstarfs við nemendur um að fá framgengt vissum breytingum á kennsluskipan
og námsháttum í skólanum. Að undanskildu ákvæði reglugerðar um KHÍ um tíma-
sóknarskyldu – sem nemendur andæfðu – byggðu þeir gagnrýni sína framan af á
bókstaf laga og reglugerðar um skólann sem þeir töldu misbrest á að væri framfylgt í
ýmsum greinum. Að þessu leyti var andóf nemenda á þessu fyrsta stigi yfirleitt mjög
reglumiðað (legalistískt) í eðli sínu.
Frá þeim tíma er KHÍ varð nokkurn veginn einsleitur kennaraháskóli, með tilliti til
samsetningar nemendahópsins, færðist umræða um æskilegar breytingar á kennara-
náminu á nýtt stig. Viðmiðunin var ekki lengur svo mjög lög og reglur KHÍ heldur
starfshlutverk væntanlegra grunnskólakennara eins og það var skilgreint í opinberum
plöggum. Á þeim grunni reisti forystulið nemenda kröfu um uppeldisfræðivæðingu
kennaranámsins á kostnað hefðbundinnar, faggreindrar námsskipanar.