Morgunblaðið - 20.05.2015, Síða 16

16 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 20. MAÍ 2015
VIÐTAL
Anna Lilja Þórisdóttir
annalilja@mbl.is
Tæpum tveimur sólarhringum eftir
að 7,9 stiga jarðskjálfti varð í Nepal í
lok apríl með þeim afleiðingum að
mörg þúsund létust og tugþúsundir
slösuðust var ungur björgunarsveit-
armaður, Andri Rafn Sveinsson,
lagður af stað á hamfarasvæðið.
Hann segir aldrei hafa komið annað
til greina en að gefa kost á sér í verk-
efnið, þörfin fyrir að láta gott af sér
leiða rekur hann áfram.
Andri starfar með fjarskiptahópi
Björgunarsveitar Hafnarfjarðar,
sem er hluti af viðbragði íslensku al-
þjóðasveitarinnar. Um leið og fréttir
bárust af jarðskjálftanum laugar-
daginn 25. apríl og ástandinu í land-
inu kom fjarskiptahópurinn saman
og í framhaldinu var ákveðið að einn
úr þeirra hópi færi út og yrði alþjóða-
samtökunum NetHope til aðstoðar,
en samtökin aðstoða hjálparsamtök
við fjarskipti. Andri gaf kost á sér,
pakkaði niður á 45 mínútum og var
þar með ferðbúinn. Að auki fór hann
með um 90 kíló af ýmsum búnaði með
sér.
Eftir nokkurt ferðalag með við-
komu í Kaupmannahöfn og Doha í
Katar lenti Andri á alþjóðaflugvell-
inum í Katmandu, höfuðborg Nepal,
um hádegisbil á þriðjudegi. Á móti
honum tók annar Íslendingur sem
starfar með NetHope, Gísli Rafn
Ólafsson, sem hafði komið til Nepal
daginn áður.
„Þegar ég lenti úti voru ennþá
talsverðir eftirskjálftar,“ segir
Andri. Hann segir flugvöllinn hafa
verið nokkuð illa farinn eftir skjálft-
ana og greinilegt að hann hafi ekki
verið byggður fyrir þá miklu flug-
umferð sem fylgdi í kjölfar hamfar-
anna. „Þarna voru t.d. nánast engir
lyftarar og fá tæki til að afferma vél-
ar sem voru að koma með hjálpar-
gögn.“
Hann segir heimamenn hafa hafst
við að mestu utandyra fyrstu dagana
eftir að hann kom út. Margir misstu
heimili sín og aðrir hefðu ekki þorað
að vera inni í húsum sínum. „Menn
komu sér upp skýlum undir segldúk-
um eða plasti. Ég sá fólk á umferðar-
eyjum sem voru metri á breidd, þar
hafði það reist lítil skýli og hafðist
þar við.“
Fengu aðstoð frá Hafnarfirði
Meðal verkefna Andra í Nepal var
að vera heilbrigðisyfirvöldum til ráð-
gjafar, koma á netsambandi fyrir
Sameinuðu þjóðirnar og setja upp
senda í dreifðum byggðum landsins
sem fóru illa út úr skjálftanum. „Í
stuttu máli tryggjum við fjarskipta-
samband milli þeirra hjálparaðila
sem starfa á hamfarasvæðinu,“ segir
Andri, spurður um hlutverk Net-
Hope. „Við komum upp gervihnatta-
sambandi og HF- og VHF-sambandi
sem er sú tíðni sem talstöðvar nota.
Það sem gerðist í Nepal var að raf-
magnið fór, þar með fóru GSM-
sendarnir út og fjarskipti voru í lág-
marki.“
Að auki sér NetHope um ýmsar
tæknilegar uppsetningar og kemur
tækjabúnaði á borð við gervihnatta-
síma, símakort í viðkomandi löndum,
talstöðvar, netbúnað og fartölvur til
hjálparsamtaka. Búnaðinn fá sam-
tökin að gjöf eða láni frá framleið-
endum hans eða kaupa hann fyrir
gjafa- og söfnunarfé.
Fjarskiptahópurinn í Hafnarfirði
var á stöðugri vakt á meðan Andri
var ytra og lagði honum og félögum
hans í NetHope lið á ýmsan hátt.
M.a. með því að leita að gögnum um
staðhætti og aðstæður og vinna úr
þeim, auk tæknilegrar aðstoðar.
Sjáumst helst ekki aftur
Talsverður fjöldi fólks kom víða að
úr heiminum til björgunarstarfa í
Nepal. Andri segir allan gang vera á
því hvort um sé að ræða sjálfboðaliða
eða fólk sem hefur slík störf að at-
vinnu sinni, hann segir sama fólkið
hittist aftur og aftur á þessum al-
þjóðavettvangi neyðarhjálpar og vin-
skapur myndist. „Við kveðjumst þó
alltaf með orðunum; sjáumst helst
ekki aftur. Við erum að hittast við
erfiðar aðstæður, það hafa orðið
hamfarir. Auðvitað vonum við að það
líði sem lengstur tími þangað til það
gerist aftur.“
Andri fór frá Nepal á þriðjudaginn
í síðustu viku, 12. maí. Er hann var
að funda með samstarfsfólki sínu
skömmu fyrir brottför reið aftur yfir
kröftugur skjálfti, 7,3 stig, og í hon-
um létust a.m.k. 70 manns og þús-
undir slösuðust. „Það var skrýtin til-
finning, fyrst héldum við að þetta
væri eftirskjálfti en hann stigmagn-
aðist og stóð yfir í um mínútu.“
Varstu hræddur? „Já, ég get ekki
neitað því. En ég var mjög feginn að
vera staddur nákvæmlega þar sem
ég var; á skrifstofu inni í gámi á
svæði hjálparstarfsmanna.“
Var á ebóluslóðum
Andri er 26 ára og starfar hjá Ell-
ingsen þar sem hann veitir ráðgjöf
um reiðhjól og annan búnað. Hann
hefur starfað með björgunarsveitum
frá 14 ára aldri, fyrst í heimabænum
Reyðarfirði og gekk síðan til liðs við
Björgunarsveit Hafnarfjarðar þegar
hann flutti á höfuðborgarsvæðið. Þar
er hann í áðurnefndum fjarskiptahóp
og einnig í leitarhóp. Hann hefur áð-
ur farið til hjálparstarfa á vegum
NetHope, til Síerra Leóne fyrr á
árinu. Þar geisaði ebólufaraldur,
núna lá leiðin á jarðskjálftasvæði.
Hvað fær ungan mann til að víkja
öllu til hliðar og fara til hjálparstarfa
á fjarlægar slóðir þar sem hættu-
ástand ríkir? „Ég hef mikla þörf fyrir
að gefa af mér. Mér finnst gott að
vita að ég geri gagn. Svo hef ég ein-
faldlega mikinn áhuga á hjálpar-
störfum.“ Færirðu aftur út á morgun
ef þú yrðir beðinn um það? „Já. Ég
fer á meðan þörfin er til staðar.“
Gleði Sænskur félagi Andra í barnahópi er þeir settu upp fjar-
skiptabúnað fyrir sjúkrahús Lækna án landamæra í Nepal.
Að störfum Liðsmenn NetHope í Nepal. Samtökin koma m.a.
upp fjarskiptasambandi og leggja til ýmsan fjarskiptabúnað.
Ljósmyndir Andri Rafn Sveinsson
Hamfarir Fyrri jarðskjálftinn í Nepal varð 25.apríl og sá síðari
12. maí. Þúsundir létu lífið og tugþúsundir slösuðust.
Ég fer á meðan þörfin er til staðar
Morgunblaðið/Styrmir Kári
Hugsjón „Ég hef mikla þörf fyrir að gefa af mér,“ segir Andri. „Mér finnst
gott að vita að ég geri gagn. Svo hef ég mikinn áhuga á hjálparstörfum.“
 Ungur björgunarsveitarmaður var við hjálparstörf í Nepal
 Starfaði að fjarskiptamálum fyrir alþjóðlegu samtökin NetHope
Fjarskipti riðlast oft þegar ham-
farir á borð við jarðskjálfta ríða
yfir. Til að skipuleggja björg-
unarstarf og neyðaraðstoð er
þörf á greiðum og öruggum
samskiptaleiðum á milli hjálp-
arsamtaka og annarra aðila og
þar kemur NetHope til sög-
unnar. Um er að ræða regnhlíf-
arsamtök 42 hjálparsamtaka,
m.a. Save the Children og Al-
þjóða Rauða krossins.
Þegar Andri og aðrir björg-
unarsveitarmenn sem starfa á
alþjóðavísu fara í ferðir sem
þessar er sjaldan vitað á hverju
er von þegar á staðinn er komið
og því eru þeir við öllu búnir. Í
farteski Andra var því m.a. tjald
og annar viðlegubúnaður, þurr-
matur til tveggja vikna og
nokkrir lítrar af vatni. „Ég vissi
ekkert hvað ég gæti fengið
þarna, segir hann. Ástandið var
þó miklu betra en ég bjóst við,
þarna var matur og vatn og ég
fékk inni á gistiheimili.“
NetHope
greiðir fyrir
fjarskiptum
ANDRI VAR VIÐ ÖLLU BÚINN
Paradísareyjan
Sri lanka
Hrífandi náttúra, einstök menning
og fjölbreytt dýralíf sem eiga varla
sinn líkan, ævintýraleg upplifun í
einstöku umhverfi. Við förum m.a.
í Safariferð á jeppum og skoðun
villt dýr í sínu náttúrurlega umhver-
fi. Sri lanka er eyjan sem Sinbað
sæfari og Marco Polo heimsóttu
á ferðum sínum. Við kynnumst fra-
mandi og heillandi heimi sem tekur
á móti ferðalöngum með opnum
örmum.
Einstök ferð
3.-16. nóvember 2015
Verð kr. 549.900
á mann í tveggja manna herbergi
Innifalið í verði: Hálft fæði, flug, hótel,
skattar, íslenskur fararstjóri og allar ferðir
m.a. Safarí ferð um Yala þjóðgarðinn.
Sími 588 8900
transatlantic.is