Morgunblaðið - 20.05.2015, Blaðsíða 54

54 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 20. MAÍ 2015
Vorboðinn ljúfi,
fuglinn trúr, sem fer
með fjaðrabliki
háa vegaleysu
í sumardal
að kveða kvæðin þín!
Nú í apríllok þegar
farfuglarnir flykkjast
til landsins, er við
hæfi, vegna efnis
þessarar greinar, að
láta náttúrufræðinginn og þjóð-
skáldið Jónas Hallgrímsson ríða á
vaðið.
Annað skáld, Hákon Aðalsteins-
son, segir í vorkvæði sínu um mar-
íuerluna: „Langt í burt er lítill fugl
á leiðinni til mín“. En eitt er það
svæði, þessa dagana, hátt í 2% af
flatarmáli landsins sem „vorboðinn
ljúfi“ er ekki lengur á „leiðinni til“.
Þegar refurinn rænir hreiðrin vor
eftir vor eða eltir ungana uppi vík-
ur átthagaástin fyrir þörfinni á ör-
yggi og fuglinn leitar nýrra bú-
svæða.
Dauðaþögn
Hornstrandir eru norðan Hrafns-
fjarðar, Skorarheiðar og Furu-
fjarðar, sæbrattar og vogskornar.
Þar bjuggu áður harðsæknir og
fengsælir bændur sem héldu refn-
um í skefjum. Eftir að heilsárs-
búsetu lauk var grenjavinnslu
áfram sinnt af samviskusemi.
Þegar umhverfisráðherra friðaði
þar refi frá og með 1. júlí 1994, var
það gert í algerri óþökk og án sam-
ráðs við landeigendur og nágranna-
sveitarfélög, og án nokkurrar und-
angenginna rannsóknar á fuglalífi
eða ref.
Svo kom á daginn 1998 í rann-
sóknum Páls Hersteinssonar og fé-
laga að grenstæði á svæðinu voru
170-190 eða 0,3 á hvern ferkíló-
metra. Setin greni voru 43-49 og
meðalfjöldi yrðlinga fjórir á greni.
Nýliðun því 172-192 og útstreymi
árlega 62-156 ungrefir. Þegar ríkið
hætti að taka þátt í kostnaði sveit-
arfélaga lagðst grenjavinnsla alveg
af á Norður-Ströndum frá Furu-
firði austur að byggð í Árneshreppi
nema sumarfólk ver kríuvörpin í
Reykjarfirði og Dröngum. Sömu
sögu var að segja hjá Ísafjarðarbæ
varðandi Grunnavíkurhrepp eða
sunnanverða Jökulfirði. Þrátt fyrir
skjalfest loforð Ísfirðinga við síð-
ustu sveitarstjórn Snæfjallastrand-
ar vegna sameiningar um að áfram
yrði þar haldið hefðbundinni
grenjavinnslu var það svikið af nú-
verandi heilbrigðis-
ráðherra og þáverandi
bæjarstjóra sem í sím-
tali við mig viður-
kenndi kvöðina, en
bæjarfélagið hefði ekki
efni á að standa við
hana og við það sat.
Í raun hefur því
dauðaþagnarríkið þre-
faldast að stærð og þó
að í þessum hjálendum
sé reiknað með
skemmri tíma og minni
þéttleika grenja lætur þó nærri að
ríkisvaldið hafi att á okkur Vest-
firðinga á þessum 20 árum 10.000
refum til að leggjast á sauðfé,
rjúpu og æðarvörp og stórskaða
annað fuglalíf, auk óbærilegs við-
bótarkostnaðar sveitarfélaga vegna
vargaeyðingar.
Fótum troðnir
Þetta er einfaldlega versta um-
hverfislys á þessum vettvangi síðan
hið „háa“ alþingi heimilaði innflutn-
ing á minkum og mundu nú sumir
orða landsdóm af minna tilefni.
En þetta er bara í takt við aðrar
yfirtroðslur og lítilsvirðingu að
sunnan í garð okkar Vestfirðinga.
Fiskauðlindinni að mestu rænt,
jarðgöng til að losna við mann-
drápshlíðar fá og seint, nokkrar
birkikræklur í Teigsskógi látnar
standa í vegi fyrir að Barðstrend-
ingar komist í viðunandi vega-
samband og nú vofir þjóðlendu-
skrímslið yfir okkur, til að ná
vatnsréttindum undir sig.
Tíu þúsund
ríkisrefir
Eftir Indriða
Aðalsteinsson
Indriði Aðalsteinsson
»En þetta er bara í
takt við aðrar yfir-
troðslur og lítilsvirðingu
að sunnan í garð okkar
Vestfirðinga.
Höfundur er bóndi
á Skjaldfönn v/Djúp.
BRIDS
Umsjón Arnór G.
Ragnarsson| brids@mbl.is
Sveit Norðurlands eystra
kjördæmameistari
Sveit Norðurlands eystra undir
styrkri stjórn Stefáns Vilhjálms-
sonar sigraði með yfirburðum í
kjördæmamótinu sem fram fór um
síðustu helgi í Stykkishólmi. Sveit-
in tók af skarið í sjöttu umferð og
gaf engan höggstað á sér eftir það
enda minnugir lokastöðunnar í
Færeyjum í fyrra.
Lokastaðan:
Norðurland eystra 340.83
Reykjavík 298.22
Vestfirðir 292.44
Reykvíkingar fóru hægt af stað í
mótinu – of hægt – en voru komnir
á siglingu í mótslok.
Keppnisstjóri var Vigfús Pálsson
og hafði hann lítið að gera, reynd-
ar svo lítið að hann dró ýsur í loka-
umferðinni.
32 pör hjá eldri borgurum
í Reykjavík
Mánudaginn 18. maí var spilaður
tvímenningur á 16 borðum hjá
bridsdeild Félags eldri borgara í
Reykjavík
Efstu pör í N/S
Trausti Friðfinnss. – Guðlaugur Bessas.
395
Björn Árnason – Auðunn R. Guðmss. 371
Jón Hákon Jónss. – Sigtryggur Jónss.
352
Ingibj. Stefánsd. – Elín Guðmannsd. 351
A/V
Helgi Hallgrss. – Ægir Ferdinandss. 426
Friðrik Jónss. – Jóhannes Guðmannss.
403
Albert Þorsteinss. – Bragi Björnsson 352
Björn Péturss. – Valdimar Ásmundss. 344
Spilað er í Síðumúla 37.
Sími 571 2000 | hreinirgardar.is
Garðsláttur
Láttu okkur sjá um
sláttinn í sumar
Mikill kraftur hefur
verið í skattrann-
sóknarstjóra undan-
farið við að afla leyni-
gagna um skatt-
svikara sem fela fé í
erlendum skatta-
skjólum. Minna fer
hins vegar fyrir
fregnum af uppljóstr-
unum innanlands.
Mér leikur því for-
vitni á að vita hvort skattrann-
sóknarstjóri hafi leitað eftir að fá
afhent gögn frá ríkisskattstjóra
yfir aðila sem fengið hafa greidda
ferðadagpeninga undanfarin ár en
bæði ríkisskattstjóra og skatt-
rannsóknarstjóra má vera ljóst að
þar eru almennar rangfærslur í
framtölum og því um gríðarleg
skattsvik að ræða. Hafi ekki verið
leitað eftir því að afla þessara
gagna væri ágætt að fá skýr svör
við því hvers vegna svo er í ljósi
þeirra gríðarlegu fjármuna sem
um er að tefla fyrir ríkissjóð. Lög
um þessar greiðslur eru skýr og
ekki um villst að greiða skal
tekjuskatt af öllu því sem ekki er
hægt að sanna að sé ferðakostn-
aður á móti fengnum dagpen-
ingum. Skattyfirvöld snerta hins
vegar ekki á að uppræta það
svindl sem hér á sér stað vegna
þess að þeir starfsmenn þar sem
eiga að uppræta svikin eiga þess
kost persónulega að njóta þessara
vafasömu fríðinda sem í raun eru
ekkert annað en skattsvik í sinni
tærustu mynd. Eins og ég hef vik-
ið að í fyrri greinum mínum eru
þeir aðilar sem helst njóta þessara
undanskota embættismenn og op-
inberir starfsmenn en flugliðar
eru sennilega stórtækastir í þessu
í almenna geiranum. Þessar
greiðslur geta numið allt að 62.000
á dag vegna ferða til útlanda með
frádráttarheimildum upp að því
marki en þó að upp-
fylltum ákveðnum
skilyrðum. Innanlands
getur þessi upphæð
numið allt að 24.900
krónum á dag. Það
segir sig sjálft að sá
afgangur sem þessir
aðilar eiga eftir þegar
kostnaður hefur verið
greiddur er veruleg
launauppbót í ljósi
þess að skattyfirvöld
ganga ekki eftir því
að rétt sé talið fram
til skatts enda njóta þeir sjálfir
þessa fyrirkomulags. Þá hafa verið
ótaldir vildarpunktar sem þessir
aðilar safna á kostnað almennings
en nýta til að greiða fyrir vörur og
þjónustu fyrir sig persónulega og
það án þess að greiða af þessum
verðmætum tekjuskatt jafnvel
þrátt fyrir að slíkt beri að gera
samkvæmt lögum. Á sama tíma og
skattyfirvöld sýna tómlæti í þess-
um efnum varðandi sína starfs-
menn og fólk af sama sauðahúsi er
hnykkt á reglum um þessa hluti
varðandi þá aðila sem stunda eigin
atvinnurekstur og aðila sem tengj-
ast þeim fjölskylduböndum.
Sérstaklega er kveðið á um að
þessir aðilar einir skuli halda sam-
an öllum reikningum til að sanna
að ekki sé fært meira til frádrátt-
ar en varið hafi verið til greiðslu
kostnaðar af þessum sökum. Í
sinni einföldustu mynd hljómar
þetta einhvern veginn þannig:
„Það, sem okkur leyfist að skjóta
undan, skal þér ekki líðast.“ Eru
þessir aðilar meðvitaðir um jafn-
ræðisákvæði stjórnarskrárinnar?
Ég skora á skattrannsóknarstjóra
að falast eftir þeim upplýsingum
sem hér er vísað í frá ríkisskatt-
stjóra jafnvel þótt greiða þurfi
fyrir þær. Verði einhver vand-
kvæði á að fá þessi gögn afhent
frá ríkisskattstjóra má kannski
finna einhvern innanbúðarmann
þar til að stela þeim gegn greiðslu
„undir borðið“ í reiðufé. Ég vil
benda þessum aðilum á að hefðir
og/eða tómlæti yfirvalda geta ekki
orðið grundvöllur fyrir því að
ákvæði gildandi laga séu snið-
gengin. Þrátt fyrir lögboðið hlut-
verk þeirra aðila sem uppræta
eiga þessa hluti þrjóskast þeir við
vegna gríðarlegra eigin hagsmuna
sem þeir njóta þrátt fyrir að slíkt
gangi í berhögg við gildandi lög.
Augljóst er að stattsvik varð-
hundanna sjálfra eru minna til-
tökumál í þeirra huga en hins al-
menna borgara. Þessir aðilar
virðast algjörlega hafa misst sjón-
ar á því að þeir eru þjónar al-
mennings og geta ekki bara valið
sér þau viðfangsefni sem þeim
hentar. Ráðamenn sem háværastir
hafa verið um nauðsyn þess að
uppræta skattsvik eru því miður
ekki að tala um að uppræta þau
almennt. Þeir eru fyrst og fremst
að tala um að uppræta skattsvik
annarra en vilja áfram fá að
stunda sjálfir þessa iðju í friði. Ég
hef sent öllum 63 alþingismönnum
tölvupóst nýlega varðandi þessi
mál en ekki verið virtur svars af
einum einasta þeirra – í þessum
efnum standa þessir aðilar þétt
saman og ef þetta væri eina mál-
efnið fyrir kosningar væri aðeins
einn flokkur í framboði. Í opnu
bréfi til fjármálaráðherra, sem
birt var í Morgunblaðinu 27. febr-
úar sl., bauð ég fram vinnuframlag
mitt án endurgjalds við að yfirfara
framtöl alþingismanna sem og
starfsmanna ríkisskattstjóra og
skattrannsóknarstjóra. Þrátt fyrir
endurteknar ítrekanir hefur hann
ekki virt mig svars. Spillingin í
opinberri stjórnsýslu er gjör-
samlega botnlaus og nær í hina
áttina langt út fyrir veðrahvolf.
Það er löngu tímabært að hreinsa
ærlega til þannig að allir þegn-
arnir sitji við sama borð. Meðan
því kerfi er viðhaldið að herrarnir
gangi eins sóðalega um og raun
ber vitni er ekki við því að búast
að hinum almenna borgara þyki
undanskot af nokkrum toga annað
en léttvæg hagræðing í eigin
þágu.
Leynigögn frá RSK – opið
bréf til skattrannsóknarstjóra
Eftir Örn
Gunnlaugsson »… má kannski finna
einhvern innanbúð-
armann hjá RSK til að
stela þeim gegn greiðslu
„undir borðið“ í reiðufé.
Örn Gunnlaugsson
Höfundur er atvinnurekandi.