Dagblaðið Vísir - DV - 05.11.2010, Blaðsíða 16

16 FRÉTTIR 5. nóvember 2010 FÖSTUDAGUR
Carl Bildt utanríkisráðherra á lang-
an feril í sænskum og alþjóðlegum
stjórnmálum. Hann var forsætisráð-
herra í ríkisstjórn borgaraflokkanna í
Svíþjþóð árið 1991 til 1994 þegar Sví-
ar gengu í gegnum þrengingar djúpr-
ar bankakreppu.
Hann var formaður sænska
Miðjuflokksins (Moderaterna) í
þrettán ár, frá 1986 til 1999, en hann
er systurflokkur Sjálfstæðisflokks-
ins hér á landi. Bildt hefur verið ut-
anríkisráðherra Svíþjóðar frá árinu
2006 þegar ríkisstjórn Fredriks Rein-
feldts, flokksbróður hans, tók við
völdum í landinu í kjölfar kosninga-
sigurs.
Carl Bildt og flokkur hans Mod-
eraterna héldu naumlega velli með
stuðningi annarra hægriflokka í
þingkosningunum í Svíþjóð í sept-
ember. Staðan í sænskum stjórnmál-
um er allflókin þar sem andstæðingar
innflytjenda, Sverigesdemokraterna,
náðu oddastöðu á sænska þing-
inu. Flokkar til hægri og vinstri hafa
bundist eins konar samtökum um að
halda flokknum í skefjum af ótta við
vaxandi útlendingahatur og félags-
leg og pólitísk vandamál því samfara.
Bildt og félagar eru því í minnihluta-
stjórn sem nýtur stuðnings annarra
flokka, ekki síst vegna sameiginlegra
pólitískra hagsmuna í innflytjenda-
málum.
Öryggi og eftirlit
Eftir að Carl Bildt lét af embætti for-
sætisráðherra og Göran Persson,
leiðtogi sænskra jafnaðarmanna tók
við af honum eftir þingkosningarnar
1994, var Bildt gerður að sérstökum
sáttasemjara á vegum Evrópusam-
bandsins í stríðinu í fyrrverandi ríkj-
um Júgóslavíu.
Blaðamaður DV náði tali af Carl
Bildt eftir blaðamannafund norrænu
utanríkisráðherranna síðastliðinn
miðvikudag. Bildt hafði þá um morg-
uninn setið fund með starfssystk-
inum sínum þar sem fjallað var um
möguleika á nánara samstarfi Norð-
urlandanna um utanríkisþjónustu,
öryggismál og rekstur eftirlitskerfis
um gervihnetti.
Hér á eftir fara spurningar blaða-
manns og svör Carl Bildts við þeim.
Endurreisn og stöðugleiki
Þú varst forsætisráðherra þegar
bankakreppa skall á í Svíþjóð í byrj-
un níunda áratugarins. Hvaða að-
gerðir til endurreisnar skiluðu mest-
um árangri?
„Þetta var margt sem leiddi til þess
að okkur tókst að ná okkur upp úr
kreppunni á þeim tíma. Eftir á að
hyggja heppnaðist okkur vel að end-
urreisa bankakerfið sjálft og leysa
vandann sem því fylgdi. Við grip-
um til ýmissa yfirgripsmikilla kerfis-
breytinga. Þetta fór síðan saman við
inngöngu okkar í Evrópusamband-
ið. Það leikur enginn vafi á því að eft-
ir að við vorum gengin í ESB hafði
það góð áhrif og stuðlaði að auknum
stöðugleika efnahagslífsins og þróun
þess. Þetta fólst sem sagt í aðgerðum
innan fjármálakerfisins, umbótum
í efnahagslífinu og inngöngu í Evr-
ópusambandið.“
Íslendingar eru í þeim fasa að reyna
að ná sér á strik eftir bankahrun og
hafa sótt um aðild að Evrópusam-
bandinu. Umsóknin er umdeild og
mætir andstöðu til dæmis innan
sjávarútvegs og landbúnaðar. Hvern-
ig hefur sænskum landbúnaði vegn-
að innan ESB?
„Sænskum landbúnaði vegnar mjög
vel innan Evrópusambandsins. Hann
hefur fengið sinn stuðning og jafnvel
of mikla aðstoð því hún er kostnað-
arsöm. En almennt séð má segja að
aðlögunin að Evrópusambandinu á
sínum tíma hafi veitt viðspyrnu og
hafi gefið sænsku efnahagslífi aukið
þrek. Ef við berum alþjóðakreppuna
nú saman við kreppuna snemma
á tíunda áratugnum má sjá að Evr-
ópa kemst miklu betur frá henni nú
en þá. Þetta má rekja til miklu nán-
ari samvinnu landanna innan ESB.
Þetta var miklu erfiðara þá en nú og
það má rekja beint til samstarfsins
innan Evrópusambandsins.“
Styðjum endurreisnina
einarðlega
Íslendingar vinna nú að því að
endurreisa efnahagslífið eftir
bankahrunið, meðal annars með
fjárhagslegri aðstoð Alþjóðagjald-
eyrissjóðsins og Norðurlandanna.
Hér hefur gætt óvildar í garð Svía og
þeir verið gagnrýndir fyrir óbilgirni
og óþolinmæði gagnvart Íslending-
um og vanda þeirra. Þessi gagnrýni
hefur meðal annars komið úr her-
búðum Sjálfstæðisflokksins, systur-
flokks ykkar hér á landi. Hverju svar-
ar þú þessu?
„Nei, þetta passar ekki. Við höfum
beitt okkur fyrir norrænum stuðningi
við Ísland. Sá stuðningur tengist að
sínu leyti stuðningi Alþjóðagjaldeyr-
issjóðsins við endurreisnina á Íslandi
og þessi samstilling hefur verið mik-
ilvæg. Við höfum lagt til fé til viðbót-
ar lánum frá AGS. Þau eru svo aftur
háð aðgerðum sem samist hefur um
milli íslenskra stjórnvalda og AGS.
Þetta er mikilvægt og ég segi þetta út
frá eigin reynslu. Það eru heildrænu
áhrifin á allt efnahagslífið sem skipta
máli. Ég kannast ekki við þessa gagn-
rýni frá systurflokki okkar, hann hef-
ur að minnsta kosti ekki komið henni
á framfæri við mig.“
Vel sloppið
Sænskt efnahagslíf hefur náð sér vel
á strik að undanförnu þótt nokkuð
sé í að tala megi um góðærisástand.
Hverju þakkar þú þennan árangur?
„Hagvöxturinn í Svíþjóð er nú 4 til
5 prósent. Það einnig gert ráð fyr-
ir góðum hagvexti á næsta ári. Þetta
má meðal annars rekja til umbóta
sem gerðar voru á tíunda áratugn-
um sem gerir að verkum að kerfis-
leg staða okkar nú er miklu betri en
annars hefði verið. Við erum reynsl-
unni ríkari um það hvernig komast
eigi í gegn um fjármálakreppur. Við
lærðum margt á þeim tíma. Kostnað-
urinn hjá okkur við að halda banka-
kerfinu stöðugu í kreppunni nú
var því miklu minni en víða annars
staðar, til dæmis í Bretlandi þar sem
kostnaður hins opinbera við að fleyta
bankakerfinu í gegn um kreppuna
AÐLÖGUNIN VAR VIÐSPYRNA
JÓHANN HAUKSSON
blaðamaður skrifar: johannh@dv.is
Það má ef til vill segja að sam-
vinna þjóðanna innan
Evrópusambandsins
hafi orðið til þess að
ýta við norræna sam-
starfinu.
Carl Bildt, utanríkisráðherra Svíþjóðar,
segir að Evrópusambandinu hafi tekist
það sem Norðurlöndunum mistókst; að
koma á fríverslun og sameiginlegum
markaði. Í viðtali við DV fer Bildt orðum
um endurreisn sænska efnahagslífsins á
níunda áratugnum í kjölfar bankakreppu
en hann var þá forsætisráðherra lands-
ins. Hann segir að sænskum landbúnaði
vegni vel innan Evrópusambandsins,
jafnvel svo mjög að kostnaðarsamir
styrkir til hans séu óþarflega miklir.
„SænskurlandbúnaðurhefurnúaðmestusamlagastEvrópumarkaðnum,
brugðistviðaukinnisamkeppniognýttsérnýtækifæri.Semstendurerþróun-
inámarkaðnumfyrirbúvöruframleiðslunamjögjákvæð,jafnvelíhnattrænu
samhengi.Tildæmisberáaukinnieftirspurneftirnýjumorkugjöfumsem
byggjaálandbúnaðarframleiðslueneinniggætiraukinnareftirspurnará
sjálfummatvörumarkaðnum.Fyrirlandbúnaðinnverðurstaðanaðteljastmjög
jákvæðsemstendurogsænskirbændurhafamiklarogjákvæðarvæntingar
umframtíðina.Þeirerubjartsýnirogmargirleggjanúífjárfestingarogeru
byrjaðiraðskipuleggjaaukinumsvif.“
(Peter Lundberg – sérfræðingur hjá sænsku bændasamtökunum í viðtali við DV í
apríl 2007)
HVAÐ SEGJA SÆNSKIR BÆNDUR?
Kunnáttumaður um kreppustjórnmál
„Enalmenntséðmásegjaaðaðlöguninað
Evrópusambandinuásínumtímahafiveitt viðspyrnuoghafigefiðsænskuefnahagslífi
aukiðþrek,“segirCarlBildt.MYND SIGTRYGGUR ARI
JÓHANNSSON
Utanríkisráðherrar þinga Norðurlöndumtókstekkialltí
sinnisamvinnu,enþákomESBtilskjalannasegirCarlBildt
(t.h).NæsthonumsiturAlexanderStubbfráFinnlandi,þá
LeneEspersenDanmörku,JonasGahr-StörefráNoregiog
ÖssurSkarphéðinsson(t.v.).MYND SIGTRYGGUR ARI JÓHANNSSON