Dagblaðið Vísir - DV - 22.07.2011, Blaðsíða 29

Viðtal | 29Helgarblað 22.–24. júlí 2011
víða. Þar hittum við fólk, bæði börn
sem höfðu misst foreldra sína úr al-
næmi og ömmur sem voru orðn-
ar háaldraðar en þurftu að ganga
barnabörnum sínum í móðurstað
því sonur þeirra eða dóttir var látin
úr alnæmi.“
Það var þó eitt atvik sem er minn-
isstæðara en önnur. „Við fórum
meðal annars inn í lítinn leirkofa
með stráþaki, sem var eiginlega far-
ið af, og hittum konu sem var í mesta
lagi þrítug. Hún var langt leidd af al-
næmi og bjó með dóttur sinni sem
var níu ára.
Þegar við komum þangað inn var
hún að skrifa á pappaspjald sögu
fjölskyldu sinnar og það voru eigin-
lega einu jarðnesku eigurnar sem
hún gat eftirlátið dóttur sinni. Að
skrifa sögu fjölskyldu sinnar á hliðar
af pappakassa sem var búið að rífa
í sundur og binda saman í einhvers
konar bók.
Við tókum viðtal við hana og
dótturina vitandi það að skömmu
síðar yrði þetta barn munaðarlaust
og að þessi kona myndi deyja fljót-
lega. Svo frétti ég í fyrra að konan
hefði dáið bara nokkrum mánuðum
síðar.“
„Þetta var rosalega sterk áminn-
ing um hvað heimurinn og lífið get-
ur verið skrítið og misjafnt hjá fólki.
Þarna vorum við sem komum úr
allsnægtum komnir bókstaflega aft-
ur á steinöld þar sem ekki var til nóg
af neinu,“ segir Haukur, sem er viss
um að það sem hann hefur upplif-
að sem fréttamaður sé á meðal þess
sem hefur mótað hann sem mann-
eskju.
„Það að vera blaðamaður eða
fréttamaður er eiginlega einstakt
tækifæri. Það er alveg klárlega eitt-
hvað sem mótar mig sem mann-
eskju.“
Kom breyttur til baka
Það voru þó ekki bara samtölin sem
Haukur átti við fólkið í Malaví sem
breyttu honum heldur líka það sem
hann sá.
„Við sáum að grimmdin er alls
staðar jafnmikil. Kona ein, sem hét
Alice, var nýkomin í kofann sinn eft-
ir að hafa farið burt til að leita sér
læknisaðstoðar. Á meðan hafði þeim
litla mat sem hún átti verið stolið úr
kofanum hennar en hún þurfti hins
vegar matinn til að taka lyfin sem
hún hafði fengið. Hún var kominn í
vítahring því hún þurfti lyfin en gat
ekki tekið þau því hún þurfti mat.
Að sjá þennan heim var opin-
berun. Ég hugsa að þetta hafi verið
einhver mesta opinberun sem ég hef
orðið fyrir á ferlinum. Að sjá þenn-
an efnislega fátæktarheim,“ segir
Haukur sem kom breyttur til baka frá
Malaví.
Haukur upplifði það líka í Malaví
að halda á verðmætum í höndun-
um sem hefðu getað brauðfætt heilt
þorp í nokkra mánuði.
„Í fluginu frá London til Jóhann-
esarborgar, sem er leiðin sem við fór-
um til Malaví, var ég að skoða sölu-
bækling þar sem ég sá kúlupenna
eins og ég á auglýstan til sölu á 300
dollara.
Þegar ég kom til Malaví talaði ég
við Rauða kross starfsmann sem var
að vinna í einu þorpinu og spurði
hann hvað það kostaði að brauð-
fæða þorpið í mánuð. Það kostaði
100 dollara og þá hugsaði ég að það
væri eitthvað að þessum heimi að ég
gæti átt kúlupenna sem væri jafn-
mikils virði og allur matur sem þetta
þorp þyrfti í fleiri, fleiri mánuði. Þá
hugsaði ég bara, hvað er að?
Ég held að enginn geti farið á
svona stað og séð svona hluti án þess
að breytast. Ég held að enginn sé svo
harðbrjósta eða svo mikill nagli að
verða ekki fyrir áhrifum,“ segir Hauk-
ur og bætir við: „Ég er viss um að ég
hafi komið betri maður til baka.“
Mistök að tala við Kim Larsen
Haukur segir að það hafi ekki bara
verið sigrarnir sem hafi breytt sér og
hjálpað sér að þroskast, heldur hafi
mistökin sem hann hafi gert verið
jafnmikilvægur þáttur í því.
„Ég hef gert fjöldann allan af mis-
tökum, bæði persónulega og í starfi,“
segir hann og rifjar upp nokkur mis-
tök. „Ég man eftir dómi í fíkniefna-
máli, sem var tiltölulega stórt þá. Þrír
eða fjórir komu að málinu og einn
þeirra var sýknaður en í flýti rugl-
aði ég þeim saman og dæmdi einn
og sýknaði annan. Tók dómsvaldið
í eigin hendur, óumbeðinn, í engum
rétti og algjörlega að ástæðulausu.
Það voru leiðinleg mistök.“
Þetta eru þó ekki stærstu mis-
tökin þó að þau hafi haft áhrif á aðra
en Hauk sjálfan. Haukur telur að
stærstu mistökin hafi verið að sleppa
tækifærinu sem hann fékk til að tala
við nóbelsverðlaunaskáldið Halldór
Laxness.
„Það var í síðasta skiptið sem
fréttamenn gátu hitt hann formlega
og klárlega. Ég er mikill aðdáandi
Laxness og langaði mikið að hitta
hann en sama dag var ég búinn að
bóka viðtal við Kim Larsen.
Ég sagði að ég gæti ekki farið upp
í Mosfellssveit því ég væri búinn að
mæla mér mót við Kim Larsen, ég
hugsaði þetta þannig að Laxness
væri þarna uppi í Mosfellssveit og ég
hlyti að geta hitt á hann fljótlega aft-
ur en Kim Larsen myndi ég ekki hitta
aftur,“ segir hann og sér eftir ákvörð-
uninni enn þann dag í dag.
„Svo fór að ég hitti aldrei Laxness
en ég hef hitt Kim Larsen þrisvar. Ég
held að þetta séu stærstu mistök mín
í blaðamennsku þó að þau hafi ekki
skaðað neinn, en fyrir mér er þetta
ein versta ákvörðun sem ég gat tek-
ið.“
Kærður án þess að vita af því
Á löngum ferli sínum í fjölmiðlun
hefur Haukur orðið fyrir mótlæti og
í eitt sinn fjallaði siðanefnd blaða-
manna um hann. Málið endaði þó
með því að hann var sjálfur beðinn
afsökunar.
„Það var mál einhvers staðar á
Suðurnesjum, forræðisdeila þar sem
lögreglan þurfti að fjarlægja barn af
heimili. Ég tók símaviðtal við ömmu
barnsins þar sem heyrist í bakgrunni
að lögreglan var að fjarlægja grát-
andi barnið. DV, sem þá kom út eft-
ir hádegi, var með frétt um þetta mál
líka.“ Símaviðtalið var spilað í hádeg-
isfréttum Bylgjunnar.
„Svo var málið kært til siðanefnd-
ar þar sem fréttastjórinn á Stöð 2 var
kærður en blaðamaðurinn á DV. Ein-
hvers staðar á leiðinni ákvað siða-
nefndin að snúa málinu þannig að
ég var kærður og ritstjórinn á DV. Ég
vissi ekki af því fyrr en allt í einu kom
niðurstaða siðanefndar um að ég
hefði brotið af mér. Ég fékk ekki tæki-
færi til að verja mig því ég vissi ekki
að ég hefði verið kærður.“
Siðanefndin brást við kvörtunum
Hauks sem taldi óréttlátt að hann
hefði ekki fengið að verja sig fyrir
nefndinni og endaði það með því að
nefndin baðst afsökunar.
Hefur verið hótað
Haukur hefur á ferlinum unnið að
mörgum málum og hafa sumar frétt-
ir hans verið sagðar í óþökk þeirra
sem fjallað er um. Tvisvar hefur það
leitt til þess að honum hafa borist al-
varlegar hótanir.
„Ég var einu sinni að fjalla um
fíkniefnamál og þá voru þar menn
sem voru töluvert stórtækir. Einn
þeirra hringdi í mig út af frétt sem
ég hafði gert og hótaði mér og lét
það fylgja að hann vissi hvar ég ætti
heima. Það varð til þess að ég hætti
að vera með skráðan heimasíma í
símaskránni. Ég kæri mig ekki um að
fólk hringi heim til mín, tali við ein-
hvern í fjölskyldunni og hóti mér,“
segir Haukur sem hefur þó alltaf haft
stuðning fjölskyldunnar.
„Hótanir þessa fíkniefnasala urðu
til þess að ég tók símanúmerið úr
skránni en það hvarflaði aldrei að
mér að hætta í blaðamennsku. Alls
ekki,“ bætir hann við.
Í öðru máli fjallaði Haukur um
mál geðsjúks manns sem hafði verið
fjallað um áður opinberlega.
„Ég hafði eitthvað fjallað um hans
mál og hann var mjög ósáttur við
það og hann var töluvert lengi með
hótanir, hringdi í mig og setti hót-
unarbréf í póstkassann heima. Þá
man ég eftir að frúnni minni fannst
þetta dálítið óþægilegt. En það kom
aldrei til tals að skipta um vinnu út
af því. Ég sá aldrei ástæðu til þess.
Bæði á maður ekki að bakka og láta
undan hótunum og eins er þetta það
sem mig langar að gera. Það hvarfl-
aði aldrei að mér að fara að vinna í
Hampiðjunni eða eitthvað bara til
þess að fá frið.“
Gekk hnarreistur frá Stöð 2 til
Arnþrúðar
Það vakti mikla athygli þegar Haukur
var rekinn af Stöð 2 eftir að hafa unn-
ið þar í rúm tuttugu ár. Uppsögnin
kom honum sjálfum í opna skjöldu
en hann veit ekki enn þann dag í dag
af hverju honum var sagt upp.
„Ég veit ekki hvað gerðist. Ég fékk
nokkrar misvísandi skýringar á því af
hverju mér var sagt upp. Í sannleika
sagt get ég ekki svarað því af hverju
mér var sagt upp,“ segir hann.
„Fyrsta skýringin sem ég fékk var
að ég væri orðinn saddur af fréttum.
Þetta skildi ég ekki alveg því mér
fannst ég alls ekki vera saddur. Síð-
an komu einhverjar seinni skýring-
ar þannig að ég veit ekki alveg hver
ástæðan var en þegar ég ræddi við
þáverandi fréttastjóra sem sagði mér
upp þá ræddum við þetta fram og til
baka.“
Haukur segist hafa rætt málið fram
og til baka við Óskar Hrafn Þorvalds-
son, sem var fréttastjóri á Stöð 2 þegar
honum var sagt upp, en að hann hafi
aldrei fengið haldbærar skýringar á
uppsögninni.
Þó að uppsögnin hafi komið á
óvart fór Haukur sáttur frá Stöð 2.
„Já, ég fór sáttur frá stöðinni. Ég
var náttúrulega ósáttur við upp-
sögnina en samt ekki þannig að hún
haggaði mér, alls ekki. Mér fannst
ákvörðunin um að segja mér upp
vera röng en hún sló mig ekki út af
laginu því þegar ég fór í gegnum
þetta með sjálfum mér fannst mér
að ég gæti gengið hnarreistur það-
an út og fannst ég hafa unnið gott
verk þarna. Mín niðurstaða var sú að
þetta væru þeirra mistök.“
Eftir að Haukur hafði klárað upp-
sagnarfrestinn réði hann sig á út-
varpsstöðina Kanann þar sem hann
stoppaði þó stutt. „Svo hafði Arn-
þrúður Karlsdóttir samband við
mig.“
Fáir plúsar við Sögu
„Ég kynntist Arnþrúði fyrst 1989 þeg-
ar við unnum saman á Bylgjunni.
Svo hafði ég rekist á hana á förnum
vegi og við höfðum alltaf sýnt hvort
öðru velvild. Reyndar var ég ekkert
æstur í að fara á Útvarp Sögu því þó
að mér finnist vera mikil þörf fyrir
svona talmálsútvarp þá held ég að
það þurfi að vera með öðrum hætti
en Útvarp Saga,“ segir Haukur um
hvernig samstarf hans við Arnþrúði
Karlsdóttur, útvarpsstjóra á Útvarpi
Sögu, kom til.
Haukur missti vinnuna á stöð-
inni í júní þegar lögmaður Arnþrúð-
ar sendi tölvupóst á hann og Sigurð
Þ. Ragnarsson, sem einnig starfaði á
stöðinni, þar sem þeim var tilkynnt
að fréttastofunni hefði verið lokað.
Haukur starfaði á stöðinni í rétt um
ár og lagði hart að sér við að halda
úti fréttatímum á klukkutíma fresti
alla virka daga.
„Ég get sagt tvennt gott um þenn-
an tíma á Útvarpi Sögu, að ég fékk
alltaf borgað á réttum tíma og að
Arnþrúður skipti sér ekkert af mínu.
En þá eru plúsarnir eiginlega upp
taldir.“
Haukur telur að mikil þörf sé fyr-
ir talmálsútvarp á Íslandi en hann
segir að Útvarp Saga sé langt frá því
að sinna þeirri þörf.
„Öll umfjöllun þarna um þjóð-
félagsmál er í raun áróður. Ég held að
fáir fjölmiðlar á Íslandi hafi til dæm-
is fjallað jafnmikið um Icesave, sem
var risastórt mál, og Útvarp Saga en
ég held að engum fjölmiðli hafi um-
ræðan skilað jafnlitlu.
Bæði Arnþrúður og Pétur Gunn-
laugsson, hennar kærasti, voru grjót-
hörð á því að það ætti að fella Ice-
save-samninginn. Allt í lagi með það
en þegar þau voru að fjalla um málið
voru þau yfirleitt með viðmælendur
sem voru á sömu skoðun. Það var
sjaldan eða aldrei reynt að tala við þá
sem voru á annarri skoðun til að fá
báðar hliðarnar fram. Þetta einkenn-
ir dálítið umræðuna á Sögu.“
Stundum eins og að vera á
Kleppi
Haukur segist hafa upplifað ýmis-
legt á Útvarpi Sögu sem hafi minnt
hann á tímann þegar hann vann á
geðsjúkrahúsinu Kleppi.
„Þegar ég var ungur maður þá
vann ég nokkur ár á Kleppi þar sem
ég kynntist mörgum vænisjúkum
manneskjum og stundum á Útvarpi
Sögu fannst mér ég vera kominn á
gamla staðinn aftur.“
Haukur segir mörg dæmi vera
um það sem hann telur hálfgerða
vænisýki í stjórnendum útvarps-
stöðvarinnar.
„Eitt skipti var til að mynda
tæknimaður sem þurfti að bregða
sér frá í hádeginu og þegar hann var
á Suðurlandsbrautinni kemur eins
og það hafi verið skotið með loft-
riffli í framrúðuna hjá honum, má
vera að það hafi bara farið steinn
í rúðuna en það leit út eins og það
hefði verið skotið á rúðuna, það
kom lítið gat á hana og það fyrsta
sem Arnþrúður sagði þegar hún
frétti af þessu var að það hefði ver-
ið skotið á hann því að hann væri
tæknimaður á Útvarpi Sögu.
Svo var líka einn sem kom ekki til
vinnu í tvo daga og ekki hægt að ná
í hann, hann var bara að sinna ein-
hverju persónulegu, gat ekki látið
vita af sér og allt í lagi með hann, og
þá komu strax hugmyndir um hvort
það væri ekki búið að drepa hann
því hann væri starfsmaður á Útvarpi
Sögu,“ segir Haukur og bætir við:
„Það er allt svona, allir þeir sem
eru á móti Útvarpi Sögu þeir eru
hluti af einhverju samsæri.“
Hótað af eiturlyfjasala
„Ég er viss um að
ég hafi komið betri
maður til baka.
„Það hvarflaði
aldrei að mér að
hætta í blaðamennsku.
Kom breyttur heim frá Malaví „Þetta var rosalega sterk áminning um það hvað
heimurinn og lífið getur verið skrítið og misjafnt hjá fólki,“ segir Haukur um það sem hann
upplifði í Malaví. Mynd GunnAr GunnArSSon